په واشنګټن ډي سي کې سپینې ماڼۍ ته نژدې د تیرې اونۍ د خونړي برید مشکوک رحمان الله لکڼوال خپل جرم ونه مانه.

د امریکایي رسنیو د راپورونو له مخې ۲۹ کلن لکڼوال چې په دغه برید کې د پولیسو له خوا په ډزو ټپي شوی او په روغتون کې بستردی، د ویډیو له لارې محکمې ته په خپل جرم له اعتراف کولو ډډه وکړه.

د لکڼوال له خوا په دغه برید کې چې د نومبر په ۲۶ یې ترسره کړ، د ملي ګارډ دوه سرتیري سخت ټپیان شوي وچې یوې سرتیرې وروسته په روغتون کې ساه ورکړه اوبل سرتیری تراوسه په روغتون کې دی. پر لکڼوال په لومړۍ درجه د قتل د یوه مورد په ګډون ځینې تورونه لګول شوي دي.

د راپورونو له مخې عمومي څارنوالې پام باندي ویلي چې غواړي لکڼوال ته چې په ۲۰۲۱ کال کې له افغانستانه د امریکایي ځواکونو له وتلو وروسته په امریکاکې د میشتیدنې د پروګرام په ترڅ کې هغه هیواد ته لیږدول شوی، د اعدام د سزا غوښتنه وکړي.

امریکایي چارواکو ویلي چې لکڼوال په افغانستان کې د سي آی اې ملاتړي هغه ځواک غړی وچې د طالبانو په وړاندې یې جګړه مخ ته وړله.

د طالبانو حکومت د امریکا د ملي ګارد د دوو سرتیرو په ډزو کې هر ډول لاس لرل رد کړل.

د طالبانو د بهرنیو چارو د وزارت مرستیال ویاند حافظ ضیا احمد نن ( د ډسمبر دریمه) په یوه ویډیو پيغام کې چې د ایکسپاڼې له لارې یې خپور کړی د بهرنیو چارو د وزیر امیرخان متقي په وینا ویلي چې په واشنګتن ډي سي کې د امریکا د ملي ګارډ پر غړیو د ډزو په تور چې یو افغان نیول شوی دی، د دوی له حکومت او ولس سره هیڅ راز تړاو نه لري.

د ښاغلي متقي د غونډې ځای او وخت ته په دې پيغام کې اشاره نه ده شوې.

د نومبر په شپږ ویشتمه رحمان الله لکڼوال د دوو امریکایي سرتیرو په ویشتلو تورن شوی دی، په دې دوو سرتیرو کې یو وژل شوی، بل یې په روغتون کې دی.

په افغانستان کې د ملګرو ملتونو مرستندویه ماموریت (یوناما) وايي، په افغانستان کې نژدې یو نیم میلیون معلولیت لرونکي کسان شته، چې اکثرو یې د څه باندې څلویښت کلنې جګړې له امله معلولیت اخیستی دی.

یوناما د ډسمبر د دریمې نیټې په مناسبت چې د معلولیت لرونکو کسانو نړیواله ورځ ده، دا هم په بیان کې ویلي دي چې شاوخوا څلورمه برخه افغانان له لږ معلولیت سره ژوند کوي، څلویښت فیصده افغانان بیا د منځنۍ کچې معلولیت لري او نژدې څوارلس فیصده سخت معلولیت لري.

د یوناما په باور څو لسیزې جګړې، بې کوره کیدل، وچکالۍ او د روغتیایي او اقتصادي نظامونو کمزورۍ د افغانستان په کچه د معلولیت لرونکو شمیر پراخ کړی دی.

د تاجکستان د بهرنیو چارو وزارت هغه ادعا رد کړه چې ګنې دې هیواد له افغانستان سره د خپلې پولې د امنیت لپاره له روسیې سره خبرې پیل کړي دي.

وروسته له دې چې د افغانستان پولې ته نژدې د تاجکستان په خاوره کې ۵ تنه چینايي کارګر ووژل شول، رویټرز خبري اژانس د تاجکستان د امنیتي سرچینو په قول وویل چې تاجکستان د خپلو پولو د امنیت لپاره د روسیې د مرستې د ترلاسه کولو لپاره له دغه هیواد سره خبرې پیل کړي دي.

د تاجکستان د باندنیو چارو وزارت ویندوی شاهین صمدي نن ازادي راډیو ته په یوه استولي بیان کې ویلي چې دا ادعا ناسمه ده.

د هغو ۱۰ تنو افغانانو جنازې خپلو کورنیو ته وسپارل شوې چې څو ورځې وړاندې ایراني ځواکونو په خپله خاوره کې وژلي وو.

د هغوی د کورنیو غړیو، چې د هرات ولایت د شینډنډ او زېرکوه ولسوالیو اوسېدونکي دي، د خپلو عزیزانو پر وژل کېدو نن په هرات ښار کې اعتراض وکړ او له طالب چارواکو څخه یې وغوښتل چې د دې قضیې پوښتنه وکړي.

ایرانیانو تراوسه پورې په دې اړه څه نه دي ویلي خو راپورونه وايي چې دا کسان وروسته له هغه د ایراني پوله ساتو له لوري وژل شوي چې په غیرقانوني ډول د ایران خاورې ته واوښتل.

ازبکستان له افغانستان سره خپله هغه پوله په بشپړډول د ټولو، مسافرو او موټرو پرمخ بېرته پرانیستله چې له ۲۰۲۱ کال راهیسې یې تړلې وه.

د راپورونو له مخې د ازبکستان د سوداګرۍ او صنعت خونې د سه شنبې په ورځ اعلان وکړ چې د ترمزـ حیرتان پرپُل تګ راتګ بیرته پیل شو او له دې وروسته د دواړو هیوادونو وګړي کولای شي چې پردې لار سفروکړي خو په دې شرط چې ویزې ولري.

د ازبکستان چارواکي تمه کوي چې د دې لارې په بیا پرانستلو سره به افغانستان ته صادرات لا زیات شي او ممکن په ۲۰۲۶ کال کې یې اندازه ۲،۵ میلیارډه ډالرو ته ورسېږي.

ازبکستان دغه مهمه ترانزیتي لار داسې مهال بیرته پرانیزي چې د افغانستان او پاکستان ترمنځ ټولې لارې له نژدې دوو میاشتو راهیسې تړلې دي.

جرمني پرون سې شنبې ۱۹۲ نور افغانان له پاکستانه جرمني ته ولیږدول.

د جرمني ډي پي اې خبري آژانس د راپورله مخې د جرمني د فدرالي حکومت د کورنیو چارو وزارت ویاندې د سې شنبې په ورځ وویل چې دغه افغانان په چارټرالوتنو کې له اسلام آباد څخه د جرمني ایرفورټ هوایي ډګر ته له لیږدول کیدو وروسته د جرمني په شمال کې د فریډلنډ ترانیزیټ کمپ ته انتقال شول. د دغې ویاندې په خبره دغه افغانان به وروسته د جرمني نورو برخو ته ولیږدول شي.

په وروستیو میاشتو کې جرمني یوشمیر افغانان چې په جرمني کې منل شوي، له اسلام آباد څخه په داډول الوتنو کې جرمني ته لیږدولي دي.

د جرمني د کورنیو چارو وزارت ویلي چې ۶۲ افغانانو چې له جرمني یې د پناه غوښتنه کړې او پردوسیېو یې غورکیده هغه وړاندیز منلی چې د خپل پناه غوښتنلیک د بیرته اخیستو په صورت کې نغدې پیسې ورکول کیږي. د دې وزارت په وینا له یوشمیرنورو افغانانو سره هم په دې اړه خبرې روانې دي. په دې اړه چې جرمني یوه کس ته چې له خپلې پناه غوښتنې لاس اخلي څومره پیسې ورکوي، نورجزیات ندي ورکړل شوي خو جرمني ته د تلو په تمه یوشمیرافغانانو پردغه وړاندیز انتقاد کړی دی.

د افغانستان د بشري حقونو لپاره د ملګروملتونو ځانګړي راپورورکونکي ریچارډ بینیټ یوځل بیا په خوست کې په عام محضرکې د یوه کس پراعدام انتقاد وکړ. بینیټ بیګا ناوخته پرخپله ایکسپاڼه لیکلي، “ نن د افغانستان په خوست کې په ورزشي لوبغالي کې په عام محضرکې یو سړی اعدام شو چې ویل کېږي د ۱۳ کلن هلک له خوا ترسره شوی او د کوچینیانو په ګډون په زرګونو کسانو لیدلی دی. دا ډول اعدامونه د بشري حقونو او انساني کرامت څخه جدي سرغړونه او له اسلامي شریعت سره په ټکرکې دي. “

د طالبانو سیمه ییزو چارواکو وویل چې د خوست په سټډیوم کې د شاخوا اتیا زره کسانو په مخ کې پرهغه کس د (قصاص) حکم تطبیق شو چې په خبره یې شاوخوا لس میاشتې وړاندې یې د دې ولایت په عليشيرو او تریزيو ولسوالۍ کې د يوې کورنۍ ديارلس غړي په قتل رسولي و.

ریچارډ بینیټ پرون د دغه اعدام په اړه په یوه بل بیان کې داډول اعدامونه غیرانساني، ظالمانه او غیرمعمولي سزا او هغه له نړیوال قانون سره په ټکر کې وبلل او د درول کیدو غوښتنه یې وکړه.

د طالبانو د بهرنیو چارو وزیر امیرخان متقي نن د تاجکستان د بهرنیو چارو له وزیر سراج الدین مهرالدین سره ټیلفوني خبرې وکړې. د طالبانو د بهرنیو چارو وزارت ویاند عبدالقهاربلخي نن سې شنبې په خپله ایکسپاڼه کې لیکلي چې په دغو ټیلفوني خبرو کې ” د دواړو هېوادونو ترمنځ د سیاسي اړیکو، اقتصادي همکارۍ، سرحدي وضعیت، امنیتي همغږۍ او سیمه ‌ییزو ابتکاراتو په اړه ټیلیفوني خبرې وشوې.”

دغه خبرې داسې مهال کیږي چې د تاجکستان ولسمشرۍ ماڼې د دوشنبې په ورځ وویل چې تیره اونۍ په دوو جلابریدونو کې چې په خبره یې د افغانستان له خاورې شوي، لږترلږه پنځه چینایي اتباع وژل شوي او پنځه نور ټپیان دي. له دې بریدونو سره په یوه وخت چین له خپلو اتباعو غوښتي چې د افغانستان او پاکستان ترمنځ سرحدي سیموڅخه ووځي. طالبانو ویلي چې پرچینایي وګړو د حملې په تړاو یې دوه مشکوک کسان نیولي دي.

د ښاغلي بلخي په وینا امیرخان متقي له خپل تاجکستاني سیال سره په خبرو بیا ټینګاروکړچې ځینې کړۍ هڅه کوي چې د اعتماد هغه فضا زیانمنه کړي چې لړۍ یې په دې وروستیو کې د دواړو لورو ترمنځ د سیاسي، اقتصادي او امنیتي همکارۍ د پیاوړي کیدو په برخه کې پیل شوې ده.

د طالبانو حکومت په خوست کې یو تن نن په عام محضرکې اعدام کړ.

پرتورن کس نن له غرمې مخکې د خوست په ورزشي سټدیوم کې د اعدام سزا تطبیق شوه. په خوست کې د طالبانو د والي ویاند مستغفرګربز نن سې شنبې پرخپله ایکسپاڼه لیکلي چې نن په سټډیوم کې د شاخوا اتیا زره کسانو په مخ کې پرهغه کس د (قصاص) حکم تطبیق شو چې د ده په خبره یې “ شاوخوا لس میاشتې وړاندې یې د یاد ولایت په عليشيرو او تریزيو ولسوالۍ کې د يوې کورنۍ ديارلس غړي په مرموز ډول په شهادت رسولي وو.”

د افغانستان د بشري حقونو لپاره د ملګروملتونو ځانګړي راپور ورکونکي ریچارډ بینیټ په خوست کې په عام محضرکې د ترسره شوي اعدام په اړه نن سې شنبې په خپله ایکسپاڼه کې دغه اعدامونه غیرانساني، ظالمانه او غیرمعمولي سزا او هغه له نړیوال قانون سره په ټکر کې بللې او د درول کیدو غوښتنه یې کړې ده.

طالبانو په افغانستان له بیا واکمنېدو راهیسې، په عام محضر کې د اعدامونو او نورو بدني سزاګانو لړۍ پیل کړې چې په دغه نوي اعدام سره یې د اعدام شویو کسانو شمیردولسو ته ورسید.