له پاکستانه د افغان کډوالو د داوطلبانه ستنېدو بهیر به نن دوشنبه بیا پیل شي.

د کډوالو لپاره د ملګرو ملتونو عالي کمېشنرۍ پېښور ته نېږدې په څمکنیو کې یو مرکز جوړ کړی چې افغانستان ته ستنېدونکي خلک ثبتوي.

د ملګرو ملتونو دا اداره هر افغان کډوال ته د ستنېدو لپاره ۲۰۰ امريکايي ډالر او خوراکي مواد ورکوي.

د کډوالو لپاره د ملګرو ملتونو د عالي کمېشنرۍ ویاند د پاکستان ډېلي ټایمز ورځپاڼې ته ویلي چې تېر کال ۳۸۰ زره راجسټر شوي افغان کډوال خپل هېواد ته ستانه شوي دي.

د پاکستان له حکومته غوښتنه شوې چې د افغان کډوالو له جبري ستنولو ډډه وکړي.

طالب چارواکو په بلخ ولایت کې د دولتي ټلویزیون فعالیت درولی دی.
د افغانستان د خبریالانو مرکز په یوه بیان کې لیکلي بلخ یوویشتم ولایت دی چې طالبان پکې د ټلویزیون فعالیتونه بندوي.

د افغانستان د خبریالانو مرکز وايي په بلخ کې د ژوندیو موجوداتو د انځورونو پر خپرولو بندیز، چې له امله یې د یاد ولایت د ملي تلویزیون فعالیت درول شوی، د بیان د ازادۍ او آزادو رسنیو له بنسټیزو اصولو سره په ټکر کې دی.

په بلخ کې د ملي ټلویزیوني ولایتي څانګه اوس په راډیو بدله شوې.

د خبریالانو د مرکز په بیان کې هغې غونډې ته اشاره شوې چې په بلخ کې د طالبانو والي یوسف وفا، سیمه ییز چارواکي له ویډیويي مرکو منع کړي دي.

د طالبانو حکومت په ټلویزیونو کې د ژوندیو موجوداتو د انځورونو پر خپرولو بندیز اعلان کړی او په ګڼو ولایتونو کې یې دا بندیز عملي کړی دی.

د پاکستان په خیبرپښتونخوا ایالت کې د یکشنبې شپې ناوخته وسله والو بریدګرو لږ تر لږه ۷ سرتیري وژلي او ۱۳ نور يې ټپيان کړي دي.

پولیسو رسنیو ته ویلي چې پېښه د دیر په لال کلا سیمه کې شوې ده.

د پولیسو په خبره ایف سي ځواکونو په سیمه کې د بریدګرو د پلټون عملیات مخته وړل چې له کمین سره مخ شول او دا مرګژوبله ور واوښته.

کومې وسلوالې ډلې تر اوسه د دې برید مسوولیت نه دی منلی.

د پاکستان پوځ بیا پرون ناوخته یوه بیان کې ویلي چې د خیبرپښتونخوا په بېلابېلو سیمو کې یې د عملیاتو پر مهال ۱۹ وسلوال وژلي دي.

د کډوالۍ نړیوال سازمان ( ای.او.ایم) وایي، کونړ کې د شاوخوا ۱۳۴ زره زلزله ځپلو د ملاتړ لپاره پیسو ته اړتیا لري.

په افغانستان کې د دغه سازمان د ماموریت مشرې میهیونګ پارک ( Mihyung Park) اسوشیتد پریس خبري اژانس ته ویلي، زلزله ځپلي اوس له سرپنا پرته شنه اسمان لاندې ژوند کوي.

د هغې په خبره دوی له خیمو ورهاخوا کورونو ته اړتیا لري، ځکه غرنیو سیمو کې څو اونۍ وروسته د ژمي ساړه پیلیږي.

د زلزله ځپلو د ملاتړ لپاره د اړتیا وړ پيسې له ۸ تر ۱۶ میلیونه ډالرو پورې یادیږي، خو تراوسه هیڅ یوه هېواد یا کوم بنسټ نه دي ویلي چې دغه پیسې به ورکوي.

د طالبانو حکومت او نړیوالو موسسو ویلي چې زلزله ځپلو ته یې بیړنۍ مرستې لکه خواړه، خیمې، کمپلې او داسې نور اړین مواد رسولي، خو داسې بریښي چې د تلپاتې ملاتړ لپاره یې لا بودجه نشته.

په کونړ کې د اګست په ۳۱مه زلزلې څه باندې ۲۲۰۰ کسان ووژل او له ۳۶۰۰ ډیر نور یې ژوبل کړل.

ای او ایم وایي، د زلزلې له کبله شاوخوا ۷ زره کورونه ویجاړ شوي او په خبره یې ټولټال نژدې نیم میلیون کسان متاثره شوي دي.

په افغانستان کې د ملګرو ملتونو مرستندوی ماموریت یوناما وایي، د طالبانو د حکومت له خوا د دوی د افغان ښځینه کارکوونکو پر تګ راتګ بندیز " د نړیوالو قوانینو سرغړونه" ده.

دغه سازمان پرون ( پنجنشنبه د سنبلې ۲۰مه) یوه خبرپاڼه کې ویلي چې کابل کې د دوی کاري محیط ته د ښځینه کارکوونکو او قراردادیانو پر لاسرسي محدودیتونه باید پای ته ورسیږي.

خبرپاڼه کې راغلي چې طالبانو د سپتمبر په ۷مه په کابل کې د دوی دفترونو ته د ښځینه کارکوونکو د تګ مخه نیولې ده.

دوی ویلي چې د طالبانو د حکومت دغه محدودیت په کتبي او یا هم شفاهي ډول په افغانستان کې د دوی ټولو دفترونو ته رسول شوی دی.

یوناما ویلي چې د دغه کار د اجرا کولو لپاره د دوی د کابل، هرات او مزار شریف د دفترونو مخې ته د طالبانو مسول کسان ولاړ وي.

وړاندې راغلي چې دغه ډول اقدامات له زلزله ځپلو او دغه راز ایران او پاکستانه ایستل شویو کسانو سره د دوی بشري مرستې متاثره کوي.

که څه هم طالبانو تراوسه په دې اړه تبصره نه ده کړې، خو یوناما وایي، دا بندیز د دوی او د طالبانو د حکومت له پخوانیو هوکړو سره په ټکر کې دی.

د قطر یوه الوتکه چې روغتیایي مرستې یې لیږدولې نن کابل ته ورسیده.

دا د قطر د هغو مرستو لړۍ ده چې د افغانستان په ختیځ کې یې د اګست د یو دیرشمې نیټې له زلزله ځپلیو سره کوي.

د کابل هوایي ډګر ته د قطر له ننۍ مرستې سره دا په مرستو بار لسمه قطري الوتکه ده چې افغانستان ته رسیدلې ده.

په ننۍ رسیدلې مرسته کې درمل، سیرم او د ژوند ژغورنې لپاره نور ضروري دارو درمل او وسایل شامل دي چې د افغانستان په ختیځ کې او تر ډیره په کونړ کې به روغیتایي مرکزونو او کلینکونو ته وسپارل شي.

د طالبانو د حکومت د دفاع وزارت د غور ولایت په تولک ولسوالۍ کې د یوې هیلي کوپټرې د غورځېدو خبر تایید کړ.

د فاع وزارت په یوه اعلامیه کې چې تېره شپه یې په ایکسپاڼه خپره کړه وویل چې د چهارشنبې په ماښام د طالبانو د هوايي ځواک یوه چورلکه چې د غور ولایت د تولک ولسوالۍ په لور روانه وه، د الوتنې پر مهال د ځینو تخنیکي ستونزو له امله له غره سره ولګیده.

په اعلامیه کې دا هم ویل شوي چې چورلکې د طالبانو یو شمېر چارواکي لېږدول، چې ټول یې له پېښې ژوندي پاتې شول او هیڅوک ټپیان نه دي.

مخکې له دې، سیمه ییزو سرچینو ازادي راډیو ته ویلي وو چې هیلي کوپټر کې د طالبانو د حکومت د کانونو او پټرولیم وزیر هدایت الله بدري، د غور والي حیات الله مبارک او څو نور چارواکي سپاره وو.

د سرچینو په وینا دوی د تولک ولسوالۍ په نعلبندان سیمه کې د سربو د معدن له لیدنې وروسته د فیروزکوه ښار ته د ستنېدو په حال کې وو چې هیلي کوپتر ولوېده.

سرچینو زیاته کړه چې د چورلکې درې پیلوټان او دوه د عملې غړي ټپیان شوي، خو نور مسافر ټپیان شوي نه دي.

ملګري ملتونه وايي د افغانستان په ختیځ کې مرګونې زلزلزلی د سلګونو زرو ماشومانو ژوند له ستونزو سره مخ کړی دی.

د کوچنیانو لپاره د ملګرو ملتونو مرستندوی صندوق یا یونیسیف نن چهارشنبه په خپلې ایکسپاڼه کې ولیکل چې په کونړ او څیرمه ولایتونو کې د روستی زلزلې له امله او په داسې حال کې چې ژمی را روان دی د ۲۱۲ زرو کوچنیانو او ددوی د کورنیو ژوند له ستونزو سره مخ دی.

یونیسیف د سختو زلزله ځپلیو سره د خپلو مرستو د دوام لپاره د ۲۲ ملیونو ډالرو غوښتنه کړې ده.

ملګرو ملتونو د افغانستان لپاره د ۱۳۹،۶ میلیون دالرو په ارزښت د بیړني غبرګون څلور میاشتنۍ طرحه جوړه کړې، چې بشرپال سازمانونه وکولای شي د افغانستان په ختیځ کې د تیرې اونۍ د ویجاړونکې زلزلې څلور لکه او ۵۷ زره زیانمنو ته مرستې ورسوي.

طالبانو د ملګرو ملتو د بشري حقونو د شورا تورونه چې په افغانستان کې بشري حقونه نه رعایت کیږي، رد کړل.

د طالبانو مرستیال ویاند وویل چې په افغانستان کې هیڅ بشري حقونه نه دې نقض شوي، په اسلامي نظام کې د ټولو اتباعو حقوق خوندې دي او د ځینو بنسټونو ادعاوې په دې برخه کې سمې نه دي.

حمد الله فطرت دا څرګندونې پرون وروسته تر دې وکړې چې د ملګرو ملتو د بشري حقونو د شورا په غونډه کې په افغانستان کې د بشري حقونو په ځانګړي ډول د ښځو او نجونو د حقونو په اړه ژوره اندیښنه ښکاره شوه.

دا غونډه چې په جینوا کې ترسره شوه د لږ تر لږه اته دیرش هیوادونو او نړیوالو موسسو استازیو پکې ګډون کړی وو. د غونډې برخه والو پر طالبانو غږ وکړ چې د بشري حقونو په برخه کې دې خپلې نړیوالې ژمنې پر ځای کړي.

په دې غونډه کې د تیر په څیر د طالبانو استازیو ته د ګډون بلنه نه وه ورکړل شوې.

د افغانستان د کرکټ ملي لوبډلې په اسیایي جام کې د هانګ کانګ لوبډلې ته د څلور نوي منډو په توپیر ماتې ورکړه.

دا د روان اسیایي جام لومړۍ لوبه وه چې تیرماښام په ابوظبي کې ترسره شوه.

لومړی بټنګ افغانستان وکړ چې په ټاکلیو شل اورونو کې یې یوسل او اته اتیا منډې جوړې کړې. په افغان بټسمینانو کې صدیق الله اتل په درې اویا منډو ناسوځیدلی پاتې شو، عظمت الله عمرزي پنځوسیزه وکړه.

مقابل لورې په شل اورونو کې څلور نوي منډې جوړې کړې او نهه لوبغاړي یې وسوځیدل.

افغانستان او هانګ کانګ په ( ب) ګروپ کې له بنګله دیش او سریلاناکا سره یوځای شوې دي.

په الف ګروپ کې متحد عربي امارات، عمان، هند او پاکستان سره لوبیږي.

نن به په دې اتلولیو کې هند له کوربه هیواد، متحد عربي اماراتو سره مخامخ شي.

د دې جام پایلوبه به د سپتمبر په اته ویشتمه ترسره شي.

ملګرو ملتو نن د افغانستان له زلزله ځپلیو سره د نژدې یوسل او څلویښت میلیونه ډالرو بیړنۍ مرستې غوښتنه وکړه.

ملګرو ملتو په دې اړه په خپاره کړي بیان کې ویلي دي چې په دې ډول به د افغانستان په ختیځ کې له نیم میلیون ځپل شویو خلکو سره مرسته وکړي.

رویټرز اژانس د افغانستان لپاره د بشري مرستو د همغږه کوونکي اندریکا راتوات څرګندونې رااخیستې دي چې وایي، دا هغه شیبه ده چې نړیواله ټولنه باید ژور فکر وکړي او له هغه ولس سره خواخوږي وښیي چې وار له مخه یې ډير کړاوونه زغملي دي.

نوموړي زیاته کړه چې څو اونۍ وروسته به د کونړ په لوړو سیمو کې هوا ډيره سړه شي چې خطر به نور ورسره زیات شي.

د اګست په یو دیرشمه نیټه د افغانستان په ختیځ کې د زلزلې له امله تر دوه زره دوه سوه ډیر کسان ووژل شول او تر درې زره شپږ سوه ډیر ټپيان شول.