د پاکستان امنیتي ځواکونه د درویشت مخالفو وسله والو د وژلو خبر ورکوي.

پوځ وایي چې دا کسان یې د افغانستان پولي ته څیرمه په کرم ولسوالي کې د دوو هدفي عملیاتو په ترڅ کې وژلي دي.

د پاکستان پوځ نن په یوه بیان کې وویل چې دا کسان د تحریک طالبان پاکستان او د هغوی د مربوطو ډلو دي چې هند یې ملاتړ کوي، خو په دې اړه یې اسناد او شواهد نه دې وړاندې کړي او هند هم د اسلام اباد د دې تازه ادعا په اړه څه نه دې ویلي.

پاکستان ردکړه چې ګنې پرافغانستان یې بریدونه ترسره کړي دي.

د پاکستان د پوځ ویاند جنرال احمد شریف چودري په یوه بیان کې چې د پاکستان دولتي ټلویزیون پي ټي وي خپورکړی، ویلي چې پاکستان پرافغانستان برید ندی کړی او زیاته کړې یې ده، هرکله چې دوی برید کوي نو په ښکاره او مناسب ډول یې اعلانوي. هغه همدارنګه د افغان لوري هغه ادعا چې وایي په دغو بریدونو کې ولسي وګړو ته مرګ ژوبله اوښتې، بې بنسټه وبلله.

تردې مخکې د طالبانو حکومت پرافغانستان د پاکستان تازه هوایي بریدونه په کلکه وغندل او ویې ویل چې له خپل هوايي او ځمکني حريم او خلکو څخه دفاع خپل شرعي حق بولي او په مناسب وخت کې به ورته ځواب ورکړي.

د طالبانو ویاند ذبیح الله مجاهد نن سې شنبې پرخپله ایکسپاڼه کې لیکلي چې “د پاکستاني پوځيانو له خوا په پکتيکا، خوست او کنړ ولايتونو کې د تېرې شپې هوايي بريدونه د افغانستان د حريم نقض او د پاکستانۍ ادارې له خوا له ټولو منلو شوو نړيوالو نورمونو سره ښکاره په ټکرکې دي. د ښاغلي مجاهد په وینا د خوست د ګربزو په مغلګۍ سیمه کې د پاکستان پوځ د شپې شاوخوا ۱۲ بجې پریوه کور بمبار کړی چې لږ تر لږه ۹ ماشومان، ۵ هلکان او ۴ نجونې او یوه ښځه پکې وژل شوي دي. ښاغلي مجاهد همدارنګه په کونړاو پکتیکا ولایتونو کې د پاکستان په هوایي بریدونو کې د ۴ ولسي وګړو د ټپي کیدو خبرورکړی.

دغه بریدونه وروسته له هغې کیږي چې پرون دوشنبې په پیښورکې پریوه پوځي مرکز په ځانوژونکي برید کې لږلږترلږه درې پوځیان ووژل شول او یولس نور ټپیان شول.

وروسته له هغې چې د اوکتوبر په نهمه پرکابل او پکتیکا پاکستان هوایي بریدونه وکړل او طالبانو یې په وړاندې په غچ اخیستونکو بریدونو کې د ډیورنډ د کرښې په اوږدو کې د پاکستان پوځي پوستې په نښه کړې، د اکتوبر په ۱۹ دواړو لورو په دوحه کې پریوه اوربند موافقه وکړه چې د ټینګښت اود دواړو لورود اختلافاتو د هواري لپاره یې په استانبول کې د خبرو دوه نور پړاوونه هم ترسره شول چې بې نتیجې پای ته ورسیدل.

اسراییل د فلسطینانو اسلامي جهاد ډله تورنه کړه چې په غزه کې د یوه بل برمته د مړي د پاتې شونو په ورسپارلو کې په ځنډ سره یې له نازک اوربند څخه سرغړونه کړې.

د فرانسپرس په وینا دې ډلې د دوشنبې په ورځ وویل چې د غزې په مرکزي برخه کې د لټون د عملیاتو په ترڅ کې د یوه برمته د مړي ځای په نښه کړی دی. د دې ډلې یوې سرچینې د خپل هویټ د پټ ساتلو په شرط تایید کړې چې دغه مړی د هغو وروستیو دریو یرغملو له ډلې د یوه دی چې د دې ډلې په ولکه کې دي.

د اسراییل د صدراعظم بینیامین نتانیاهو دفتر په یوه بیان کې وویل چې په فوري توګه د موندل شوي مړي نه ورسپارل ډیرجدي او هغه له شوې موافقې څخه یوه بله سرغړونه بولي او غوښتنه کوي چې د یرغمل شویو د وروستیو درې مړي دې هم وروسپارل شي.

د اوکتوبر له لسمې راهیسې، له کله چې د امریکا په منځګړیتوب د اسراییل او حماس ترمنځ پراوربند موافقه شوې، حماس ټول شل ژوندي یرغمل اسراییل ته سپارلي او هم یې د مړو شویو اته ویشتو یرغملو له ډلې د ۲۵ هغو مړي یا د مړي پاتې شونې اسراییل ته ورکړي دي.

په افغانستان کې د پاکستان د تازه هوایي بریدونو د غبرګونو په ترڅ کې د افغانستان پخواني ولسمشرحامد کرزي پرخوست، کونړاو پکتیکا د پاکستان نوي هوایي بریدونه په کلکه غندلي دي.

ښاغلي کرزي نن سې شنبې په خپله ایکسپاڼه په یوه بیان کې ویلي، دغه بریدونه چې د ده په خبره کوچینیان او میرمنې پکې شهیدان شوي، د ټولو نړیوالو اصولو خلاف عمل ګڼي. هغه له پاکستانه غوښتي چې له افغانستان سره د نړیوالو اصولو او د ښه ګاونډیتوب پربنسټ اړیکې خپلي کړي، عاقبت اندیشي وکړي او د تخریبي او دښمنانه پالیسو له تکرارولو دې ډډه وکړي.

د افغانستان د سولې لپاره د امریکا پخواني ځانګړې استازي زلمي خلیلزاد هم نن سې شنبې په خپله ایکسپاڼه د دغو بریدونه غندنه کړې او له هغو کورنیو سره چې عزیزان یې له لاسه ورکړي، د خپلې خواخوږۍ څرګندولو ترڅنګ ویلي چې د ملکي خلکو وژل او د لویې جګړې د رامنځته کېدو خطر لوړول، د افغانستان او پاکستان د ستونزو حل نه دی. ښاغلي خلیلزاد ویلي چې زغم لرونکې او واقعي ډیپلوماسي تر ټولو ښه لاره ده.

روسیې په داسې حال کې پرکییف بیا بریدونه کړي چې د راپورونو له مخې امریکایي چارواکي په ابوظبي کې له روسي او اوکرایني چارواکو سره په جلا کتنو کې هڅه کوي چې په اوکراین کې د جګړې د پای ته رسولو لپاره د امریکا د سولې د وړاندیزشوي پلان په اړه موافقه ترلاسه کړي. د اوکرایني چارواکو په وینا په دغو بریدونو کې لږترلږه شپږکسان وژل شوي او لږترلږه ۱۳ نور ژوبل شوي دي.

په کییف کې چارواکو ویلي چې د روسیې د پوځ په بریدونو کې په ښارکې د هستوګنې نهه پوړیزه او ۲۲ پوړیزه بلاکونه په نښه شوي او هم یې له امله د ښار په یوشمیربرخو کې د اوبو او بریښنا خدمات ګډوډ شوي دي.

روسي چارواکو هم نن سې شنبې د روسیې پرروستوف او کراسنادار سیمو د اوکراین د ډرون بریدونو خبرورکړی او ویلي یې دي چې په دغو بریدونو کې څلورکسان ټپیان او څو کورونه او اپارټمانونه زیانمن شوي دي.

په عین حال کې اوکرایني چارواکي نن سې شنبې ابو ظبي ته لاړل چې له امریکایي چارواکو سره د سویس په جینوا ښار کې د ترسره شویو خبرو په تعقیب نورې خبرې ترسره کړي. د یوشمیرامریکایي رسنیو د راپورونو له مخې امریکایي چارواکي به همدارنګه په ابوظبي کې له روسي چارواکو سره هم وګوري.

د افغانستان پخواني ولسمشرحامد کرزي پرخوست، کونړ او پکتیکا د پاکستان نوي هوایي بریدونه په کلکه غندلي دي.

ښاغلي کرزي نن سې شنبې په خپله ایکسپاڼه په یوه بیان کې ویلي، دغه بریدونه چې د ده په خبره کوچینیان او میرمنې پکې شهیدان شوي، د ټولو نړیوالو اصولو خلاف عمل ګڼي. هغه له پاکستانه غوښتي چې له افغانستان سره د نړیوالو اصولو او د ښه ګاونډیتوب پربنسټ اړیکې خپلي کړي، عاقبت اندیشي وکړي او د تخریبي او دښمنانه پالیسو له تکرارولو دې ډډه وکړي.

د طالبانو د حکومت ویاند ذبیح الله مجاهد پرخپله ایکسپاڼه په یوه بیان کې وویل چې د پاکستان پوځ په خوست، کونړ او پکتیکا کې بمباري کړې چې په نتیجه کې یې ملکیانو ته مرګژوبله اوښتې.

د مجاهد په خبره د خوست د ګربزو په مغلګۍ سیمه کې د پاکستان پوځ د شپې شاوخوا ۱۲ بجې پریوه کور بمبار کړی چې لږ تر لږه ۹ ماشومان، ۵ هلکان او ۴ نجونې او یوه ښځه پکې وژل شوي دي. ښاغلي مجاهد همدارنګه په کونړاو پکتیکا ولایتونو کې د پاکستان په هوایي بریدونو کې د ۴ ولسي وګړو د ټپي کیدو خبره کړې خو هغه ندي ویلي چې د پاکستان د دغو نویو بریدونو په وړاندې به د طالبانو د حکومت غبرګون څه وي.

تردې مخکې د طالبانو د حکومت چارواکو پاکستان ته خبرداری ورکړی وچې پرافغانستان هرډول احتمالي برید ته به کلک ځواب ووايي.

پاکستان دغه بریدونه چې تراوسه یې رسماً ندي تایید کړي وروسته له هغې کوي چې د اوکتوبر په نهمه پرکابل او پکتیکا د پاکستان د هوایي بریدونو وروسته د طالبانو او پاکستاني ځواکونو ترمنځ تیره میاشت د ډیورنډ د کرښې په اوږدو کې خونړۍ نښتې وشوې چې د دواړو خواوو ځواکونو ته پکې ډېره مرګژوبله واوښته. له دغو نښتو وروسته د اکتوبر په ۱۹ په دوحه کې اوربند وشوچې د ټینګښت اود دواړو لورود اختلافاتو د هواري لپاره یې په استانبول کې د خبرو دوه نور پړاوونه هم ترسره شول چې بې نتیجې پای ته ورسیدل.

د افغانستان لپاره د ملګروملتونو مرستندویه ماموریت یوناما وایي، په تیرو دووکلونو کې د تاوتریخوالي له لوړ خطر سره د مخ افغان میرمنو او نجونوشمیر۴۰ سلنه زیات شوی او اوسمهال ۱۴،۲ ملیونه ښځې خوندیتوب او مرستې ته اړتیا لري.

یوناما دغه څرګندونې نن سې شنبې د نومبر۲۵ د ښځو او نجونو پروړاندې د تاوتریخوالي د له منځه وړلو د ۱۶ ورځني کمپاین د پیل په مناسبت یوه خپره کړې اعلامیه کې کړې دي.

د یوناما سرپرستې مشرې او په افغانستان کې د ملګروملتونو د سرمنشي د ځانګړې استازې مرستیالې جورجیټ ګانیون وویل،

“د افغان ښځو لپاره تاوتریخوالی یوازې هغه څه ندي چې لیدل کیږي یا اوریدل کیږي بلکې د دوی د غږونو غلي کول، د دوی راتلونکې لپاره تړل شوې دروازې او د دوی د حقونو اخیستل هم تاوتریخوالی دی.”

هغې ویلي، د دې ترڅنګ چې د افغانستان له واکمنانو پرښځو او نجونو د محدودیتونو د پای ته رسولو غوښتنه کوي، پرنړیوالې ټولنې هم غږکوي چې د مرستې ټولې لارې خلاصې وساتي.

په افغانستان کې د ملګروملتونو د ښځو د چارو ادارې ځانګړې استازې سوزان فرګوسن خبرداری ورکړی چې د ښځو په مشرۍ سازمانونو لپاره د مرستو کموالی، له بې ساري محدودیتونو او د څارنې له زیاتوالي سره په ګډه د هغو کسانو لپاره د خدمتونو وړتیا محدوده کړې چې ترټولو له ډیرخطر مخامخ دي.

پرافغانستان د طالبانو د بیا واکمنیدو راهیسې له شپږم ټولګي ور پورته نجونې له زده کړو راګرځول شوي او ښځې د ملګروملتونو د ادارو په ګډون په ډیرو غیردولتي موسسو کې له کارکولو او هم د ټولنې په ډیرو نورو برخو کې له فعال ګډون څخه بې برخې کړای شوې دي.

په اسلام اباد کې افغان کډوال وايي چې لږ تر لږه ۱۰۰ کډوالې کورنۍ پولیسو نیولي او له ځینو سره یې تاوتریخوالی کړی.

په خواله رسنیو کډوالو خپلې ویډیوګانې هم خپرې کړي دي.

له دې ډلې د ښځو د حقونو فعاله دیبا فرهمند ښکاري چې سر یې ډېر ژوبل شوی او په ویډیو کې یو وار بیا پرې حمله کېږي.

هغه شکایت کوي چې د نومبر په ۲۵مه د ښځو په وړاندې د تاوتریخوالي د له منځه وړلو په ورځ د پاکستاني پولیسو له خوا سخته ژوبله شوې.

د راپورونو له مخې پاکستاني پولیسو د اسلام اباد په ارجنټینا پارک سیمه کې د میشتو افغان کډوالو په کورونو چاپې وهلي دي.

په نیول شویو کې ګڼې ښځې او ماشومان هم شامل دي.

دا افغان کډوال به د تمې له مخې د کډوالو موقتي کمپونو ته لیږل کېږي څو افغانستان ته ډیپورټ شي.

د اوکراین ولسمشر ولودومیر زیلینسکي ویلي چې د جینوا په خبرو کې "مهم ګامونه" اخیستل شوي خو له روسیې سره سوله لا هم لرې ده.

هغه دا خبره یوې غونډې ته چې په سويډن کې جوړه شوې وه په یوه ویډیويي اړیکه کې وکړه.

د اوکراین، امریکا او اروپا چارواکو د یکشنبې په ورځ په سویس کې سره ولیدل، دا غونډه وروسته له هغه وشوه چې امریکا د روسیې د نږدې څلور کلن یرغل د پای ته رسولو وړاندیز وکړ.

سپینې ماڼۍ وویل چې له اوکراین سره د جینوا خبرو د جګړې د پای ته رسولو په لور "د پام وړ پرمختګ" کړی او یو تازه چوکاټ یې رامینځته کړی چې د اوکراین حاکمیت به وساتي او د عادلانه سولې لپاره به لاره هواره کړي، که څه هم د امریکا د ۲۸ ټکو پلان کې د بدلونونو جزئیات نه دي ورکړل شوي.

د پاکستان صدراعظم شهباز شریف ویلي د پېښور د ننني برید عاملین باید ژر تر ژره ونیول شي او د قانون منګولو ته وسپارل شي.

هغه د پېښور د سرحدي پولیسو د یوه مرکز مخ ته ځانمرګی برید غندلی او په عین حال کې یې د لا زیاتو مرګژوبلو په مخنیوي کې د پاکستاني پوځیانو «په وخت عمل» ستایلی دی.

د پېښور پولیسو تایید کړې چې د دوی دری ملیشه سرتیري په ننني ځانمرګي برید کې وژل شوي او څلور نور ټپیان دي.

د پېښور د پولیسو مشر میا سعید رسنیو ته ویلي چې ځانمرګي بریدګر د سرحدي پولیسو د مرکز مخ ته برید کړی وو.

هغه ویلي پولیسو دوه نور بریدګر په ډزو سره وژلي دي.

د ملیشه سرحدي پولیسو دغه مرکز د پیښور د ګڼې ګوڼې په یوه سیمه [صدر روډ] کې موقعیت لري او نږدې ورته د پوځ یو مرکز هم پروت دی.

د برید مسولیت تراوسه کومې وسله والې ډلې نه دی منلی.

وسله والو کسانو نن سهار ( دوشنبه د لیندۍ ۳مه) پیښور کې د سرحدي ملیشه سرتیرو پر یوه مرکز ځانمرګی او وسله وال برید کړی دی.

رویټرز د یوې سرچینې په حواله ویلي، یوه ځانمرګي د سرحدي پولیسو د دغه مرکز دروازې سره ځان پورې تړلي چاودیدونکي مواد چوولي او بل هغه مرکز ته دننه شوی دی.

پر مرکز د برید کوونکو کسانو شمېر لا معلوم نه دی او سیمه د پولیسو او پوځیانو له خوا کلا بنده شوې ده.

پیښه کې سملاسي د لږ تر لږه درې کسانو د وژنې راپور ورکړل شوی دی.

د ملیشه سرحدي پولیسو دغه مرکز د پیښور د ګڼې ګوڼې په یوه سیمه کې موقعیت لري او نژدې ورته د پوځ یو مرکز هم پروت دی.

د برید مسولیت تراوسه کومې وسله والې ډلې نه دی منلی.