دامريکا اردو وايي : دوه امريکايي عسکر په افغانستان کې په دوه جلا بريدونو کې وژل شوي دي ٠

دامريکا داردو اعلاميه وايي چي لومړے عسکر پرون په کندهار کي دافغاني او امريکايي ځواکونو دځمکنيو عملياتو په ترځ کي دوسله کسانو لخوا دسپکو وسلو او راکټ لانچرو دبريد له امله مړ شوي ، او يو بل امريکايي عسکر ټپي شوي دي ٠

اعلاميه زياتوي چي دبريد په وړاندي د امريکايي او افغاني ځواکونو دمتقابلو ډزو له امله دوه اورپکي مړه او يو ټپي شوي دي ٠

دامريکا اردو وايي چي دسمندري ځواکونو يو بل عسکر دکنړ مرکز اسعد آباد ته نژدي دامريکايي ځواکونو په يو اډه دهاوانونو ، راکټ لانچرو او وسپکووسلو دبريد په ترځ کي مړ شوي دي ٠

_________________________________________________________

لږترلږه اته کسه عراقي پوليس د يو ځان وژونکي بريد له امله نن مړه شوي دي ٠

يو کس چي بمونه يي له ځان پورې تړلي وو دبغداد شمال ته باقوبه ښار کې دجديدالشموله پوليسانو په يوه ګڼه کې ځان الوزلے چې لږترلږه اته تنه پوليسان يي وژلي او لسګونه نوريي ټپيان کړي دي ٠

دغه بريد دچټکوځواکونو دشمول او روزنې په يو مرکز کې شوے ٠
پوليس وايي چې دمړو شمير کيداي شي زيات شي ٠

بلې خواته دناتو تړون عمومي منشي ياپ دي هوپ شوفير دبغداد په زرغونه سيمه کې دتړون نوے قوماندانۍ پرانيسته ٠

زرغونه سيمه دبغداد هغه برخه ده چيرته چې حکومتي يو شمير ودانۍ او سفارتونه دي او ټينګ امنيت يې نيول شوے ٠

ناتو تړون به دعراق داردو ستر افسران وروزي ٠

دغه راز نن دعراق دملي امنيت سلاکار موفق الربيع دفرانسې خبري آژانس ته ويلي دي چې امريکايي او عراقي ځواکونو د القاعده شبکي يولوي غړے پرون په بغداد کې ويشتلے او وژلے دے ٠
دعراق دملي امنيت سلاکار ويلي دي چې دابوعزام په نامه دغه کس کيداي شي په بغداد کې دبمي بريدونو له امله دنژدي يو زرو دوه سوه کسانو دوژنې مسئول وي ٠

__________________________________________________________

داسرائيلو دفاع وزير شاوول موفاز وايي چي په غزے تړانګه کې دفلسطيني اورپکو ضد هوايي بريدونه به دوام وکړي ٠

وروسته له دې چې دفلسطينيانو د حماس ګوند اورپکو له غزے څخه په اسرائيلو د توغنديوبريدونه وکړل ، اسرائيلي اردو په غزے تړانګه کې ددغه ګوند په مليشو او ددوي دوسلو په ځايونو يولړهوايي بريدونه ترسره کړي ٠

دحماس ګوند يومشر محمد الزهار بيا وروسته په فلسطيني اورپکو غږ وکړ چي بريدونه دې ودروي ٠

خو دفاع وزيرشاوول موفاز نن داسرائيلو داردو راډيو ته وويل چي دمحمد الزهار په خبرو قناعت نه کوي ٠

ده ويلي چي دفلسطينيانوله خوا دتوغنديو ددغه شان بريدونو دمخنيوي لپاره به اسرائيل له هرډول ضروري وسايلو کار واخلي ٠
__________________________________________________________

ايران غواړي دنړۍ له ټولو لويه غالۍ جوړه کړي او له دي لارې په دغه صنعت کې دسيالۍ اوچت ګام واخلي ٠

دغه غالۍ چې شپږ زره متره مربع مساحت به ولري ، دايران دغاليو دشرکت له خوا اوبدل کيږي ٠

دشرکت چارواکو ويلي دي چې ددغې غالۍ اوبدل به درې مياشتې وروسته پيل شي او د دوه زرو غالئ اوبدونکو له خوا په يو نيم کال کي ترسره کيږي ٠

دغه غالي په ابوظبي کي دشيخ زايد دجومات لپاره جوړيږي او بيه به يې څه دپاسه اته مليونه ډالره وي ٠

لاس اوبدل شوے غالۍ له تيلو وروسته دايران دوهم صادراتي جنس دي ٠

خو په ايران کې دغه صنعت وروسته له دې يو څه زيانمن شو چې ورته چينايي هندي او پاکستانې غاليو چې دايران دغاليو ډيزاين يې کاپي کړے نړيوال بازار کې ځاي ونيو ٠

د مې ۲۱مه په نړۍ کې د چایو د ورځې په توګه نمانځل کیږي. دا ورځ ملګرو ملتونو د چایو د نړیوالې ورځې په توګه نومولې ده چې د دې څښاک اهمیت او ارزښت پر نړیواله کچه نه یوازې له اقتصادي پلوه بلکې له کلتوري پلوه هم په ګوته کړي.

چای په ډیری ټولنو کې مانا لرونکی رول لوبوي. په افغانستان کې هم چای یو مهم څښاک دی.

د ملګرو ملتونو د معلوماتو له مخې چای تر اوبو وروسته په نړۍ کې تر ټولو زیات مصرفېدونکی څښاک دی. داسې انګیرل کیږي چې د چای سرچینه د هند په شمال ختیځ، شمالي میانمار او سویل لویدیځ چین کې ده خو دقیق ځای نه دی معلوم چې دې بوټي لومړی ځل چیري وده کړې وه.

د ملګرو ملتونو پر پاڼه د چایو په اړه زیاته شوې چې داسې شواهد شته چې چای په چین کې ۵۰۰۰ کاله مخکې هم څښل کېدې.

سي این این د څو امریکایي چارواکو په حواله راپور ورکړی چې نوي معلومات ښيي، اسراییل د ایران پر اټومي تاسیساتو د احتمالي برید لپاره چمتووالی نیسي. خو لا هم روښانه نه ده چې وروستۍ پریکړه شوې ده که نه.

په دې راپور کې چې د سې شنبې په ماښام خپور شو، زیاته شوې چې امریکا داسې معلومات ترلاسه کړي چې ښیې تل ابیب د پوځي چمتووالي اقدامات تعقیبوي، حتی پداسې حال کې چې د ټرمپ اداره له تهران سره د ډیپلوماتیک تړون په لټه کې ده.

امریکايي او اسراییلي چارواکو تر اوسه په رسمي ډول د دې راپور په اړه څه نه دي ویلي.

د پاکستان په بلوچستان ایالت کې د ښوونځي بس ته څېرمه په چاودنه کې د درو کوچنیانو په ګډون پنځه کسان وژل شوي او پنځه دېرش نور ټپیان دي.

د پاکستان د پوځ د عامه اړیکو دفتر په یوه بیان کې ویلي چې چاودنه نن د خضدار په سیمه کې رخشان هوټل ته نژدې وشوه.

تر اوسه پورې هيڅ کس یا ډلې د دې پیښې مسؤلیت نه دی منلی؛ خو په تیرو وختونو کې، بلوڅ بیلتون غوښتونکو ډلو په بلوچستان کې د وسله والو بریدونو او بمي چاودنو مسؤلیت په غاړه اخیستی دی.

په سمنګان ولایت کې د طالبانو یو سیمه ییز چارواکی وايي چې د ډبرو سکرو په یوه کان کې د چاودنې له امله اووه کسان وژل شوي او دوه نور ټپیان شوي دي.

د سمنګان ولایت د طالبانو د والي ویاند حشمت الله رحماني نن چهارشنبه پر خپله ایکس پاڼه لیکلي چې دا پیښه تېره شپه د دره صوف پایین ولسوالۍ د "ګولا" کلي په کان کې رامنځته شوې ده.

هغه زیاته کړه چې د قربانیانو مړي د ماین له تونل څخه ایستل شوي او د هغوی کورنیو ته سپارل شوي دي.

رحماني د پېښې د لامل په اړه څه ونه ویل.

په تیرو وختونو کې ورته پیښو په سمنګان کې د ډبرو سکرو په کانونو کې د کارګرانو ژوند اخیستی و.

کارپوهان وايي چې دا ډول پیښې معمولا د میتان ګاز د راټولیدو او د غیر معیاري کانونو د ایستلو له امله رامنځته کیږي.

د امریکا د بهرنیو چارو وزیر مارکو روبیو هیله څرګنده کړه چې له ایران سره د اټومي پروګرام په اړه توافق وشي، ځکه د ده په وینا، بل انتخاب به «بدتره» وي.

روبیو د سې‌شنبې په ورځ د امریکا د سنا مجلس د بهرنیو اړیکو په کمېټه کې وویل، د امریکا د ولسمشر ډونالډ ټرمپ اداره هڅه کوي، له ایران سره داسې یوه موافقه وکړي چې له مخې یې تهران ته اجازه ورکړل شي چې د سوله‌ییز اټومي پروګرام لرونکی وي، خو د یورانیمو غني کولو اجازه ونه لري.

دا په داسې حال کې ده چې د ایران مذهبي مشر علي خامنه‌يي د سې‌شنبې په ورځ وویل، فکر نه کوي له امریکا سره خبرې کومې پایلې ته ورسېږي.

هغه د امریکایي چارواکو له خوا د یورانیمو له غني کولو لاس اخیستو ټینګار ته په اشارې سره وویل، ایران د چا اجازې ته منتظر نه دی او خپلې پالیسۍ لري.

تهران او واشنګټن تر دې دمه د اتومي پروګرام په اړه څلور پړاوونه خبرې کړي او راپورونه وایي چې د یورانیمو د غني کولو موضوع په دغو خبرو کې اصلي اختلافي ټکی ګرځېدلې ده.

د کډوالو لپاره د ملګرو ملتونو عالي کمېشنرۍ (UNHCR) وایي، په روان کال کې ۷۸۰ زره افغان کډوال له ګاونډیو هېوادونو بېرته افغانستان ته ستانه شوي چې له دې ډلې یې څه باندې ۳۵۰ زره کسان له دغو هېوادونو په جبري توګه ایستل شوي دي.

دې ادارې د سې‌شنبې په ورځ (د غويي په ۳۰مه) په خپله اېکس پاڼه لیکلي چې دغه کډوال داسې هېواد ته ستنېږي چې د نیمايي څخه زیات نفوس یې بشري مرستو ته اړتیا لري او د دوی منلو ته چمتو نه دی.

یادې ادارې د بودیجې د کمښت په اړه اندېښنه څرګنده کړې او وایي چې اوس‌مهال دوی یوازې تر ټولو اړینې بشري مرستې راستنېدونکو ته برابروي، چې هغه هم لنډمهالې دي.

د کډوالو په چارو کې د ملګرو ملتونو عالي کمېشنرۍ د راپور له مخې، له ۲۰۲۳ کال د سېپټمبر میاشتې راهیسې تر اوسه، له درې میلیونو زیات افغانان له ګاونډیو هېوادونو افغانستان ته راستانه شوي دي.

دې ادارې له نړیوالې ټولنې غوښتنه کړې چې د افغانستان د وضعیت ښه کېدو لپاره له دغه هېواد سره سیاسي او مالي مرستې وکړي.

ملګرو ملتونو ویلي چې اسراییل اجازه ورکړې چې د بشری مرستو ۱۰۰ نورې لارۍ غزې ته داخلې شي.

په جینوا کې د ملګرو ملتونو د بشري چارو د همغږۍ دفتر ویاند هیله څرګنده کړه چې دا مرستې به د چهارشنبې تر ورځې پورې غزې ته ورسېږي.

له نژدې درې میاشتې کلابندۍ وروسته، د دوشنبې په ورځ یوازې ۹ لاریو ته د داخلېدو اجازه ورکړل شوه، خو له هغو څخه یوازې پنځه لارۍ غزې ته داخلې شوې.

ټاکل شوې ده چې د ماشومانو لپاره د خوړو په ګډون د مرستو وېش د سې‌شنبې له ورځې پیل شي.

ملګرو ملتونو او مرستندویو ادارو څو ځلي خبرداری ورکړی چې په غزه کې د قحطۍ جدي خطر مشته.

اسراییل بیا ادعا کوي چې حماس د مرستو یوه برخه د خپلو پوځي فعالیتونو لپاره ګرځوي. حماس ډله د امریکا او اروپايي اتحادیې له‌خوا د ترهګرو ډلو په لیست کې شامله ده.

د ملګرو ملتونو د بشري مرستو د همغږۍ دفتر (OCHA) په خپل یوه تازه راپور کې ویلي چې باید ښځو ته د بشري مرستو رسیدل تضمین شي او هغوی باید د مرستو په رسولو کې خوندي او پوره ګډون ولري.

د راپور له مخې، د ۲۰۲۵ میلادي کال په لومړیو دوو میاشتو کې لږ تر لږه ۷.۱ میلیونه افغانانو ته یو ډول بشري مرسته رسول شوې ده.

دا اداره وایي چې د جنورۍ او فبرورۍ په میاشتو کې تر ۵۰۰ زرو ډېرو کسانو مرستې ترلاسه کړي، چې ۸۹ سلنه یې د خوړو مرستې وې.

د ملګرو ملتونو په وینا، دا مرستې د ۲۹۶ میلیون ډالرو په ارزښت له نويو مالي سرچینو او همداراز د ۲۰۲۴ کال له انتقال شوې بودجې څخه تمویل شوې دي. اوچا ټینګار کړی چې د افغانستان بشري اړتیاوې لا هم پر ځای دي او عملیاتي وضعیت "پیچلی" پاتې دی.

د هندوراس او کولمبیا ۶۸ کډوال پرون (دوشنبې) د متحدوایالتونو له ټکساس ایالت څخه خپلو هېوادونو ته ستانه شول.

دا کسان د ټرمپ د ادارې له لوري د یوې نوې طرحې پر اساس په خپله خوښه خپلو هیوادونو ته ستانه شول.

د یادې طرحې پر اساس، هغه کسان چې په ناقانونه توګه په امریکا کې اوسي، که په خپله خوښه خپلو هیوادونو ته لاړ شي، د امریکا حکومت ورسره مالي ملاتړ کوي.

د مې میاشتې په پیل کې، د امریکا حکومت هغو ناقانونه کډوالو ته چې غوښتل یې په خپله خوښه بېرته لاړ شي، ۱۰۰۰ ډالره انعام اعلان کړ.

د امریکا د کورني امنیت وزیرې، کریسټي نوم، د دوشنبې په ورځ تایید کړه چې هندوراس او کولمبیا ته په خپله خوښه د کډوالو لومړۍ جوپه روانه شوه.

د بریتانیا، کاناډا او فرانسې مشرانو ګواښ کړی چې که اسراییل پر غزه خپله تازه حمله و نه دروي او لا هم د مرستو د رسیدو مخنیوي ته دوام ورکړي، نو پر دغه هېواد به بندیزونه ولګوي او فشارونه به پرې زیات کړي.

دغو درېیو لوېدیځو هېوادونو د دوشنبې په ورځ، (د غويي په ۲۹مه) په یوه ګډ بیان کې ټینګار کړی چې د اسراییل له لوري ملکي وګړو ته د ضروري مرستو نه رسېدل «نه منونکی عمل» دی.

دوی ویلي، چې تل یې د اسرائیل د ځان‌ د دفاع حق په رسمیت پېژندلی، خو دا وضعیت چې اوس زیات شوی، بېخي نا متناسب دی.

اسراییل د تېر کال د کب یا حوت له ۱۲مې نېټې راهیسې غزې تړانګې ته د خوراکي توکو، درملو او سونګ توکو د ننوتو مخه نیولې ده، او ملګرو ملتونو او نورو مرستندویو بنسټونو خبرداری ورکړی چې د غزې د محاصرې له امله هلته د قحطۍ جدي خطر رامنځته شوی.

سره له دې، په وروستیو ورځو کې چې د اسراییلي پوځ نوی عملیات پیل شوي، اسرائیلي چارواکو اعلان کړی چې غزې ته به د خوړو یوه محدوده اندازه پرېږدي.