په افغانستان کې د يو شمېر ولايتونو اوسېدونکي شکايت کوي، چې د طالبانو له بیا ځلي واکمنېدو وروسته د دوى په سيمو کې د پراختيايي پروژو د پلي کېدو بهير ټکنى شوى دى.
دوی وايي، چې د طالبانو حکومت او نړیواله ټولنه باید دغه پروژې پلي کړي، څو په بېلابېلو برخو کې د خلکو ستونزې هوارې شي.
د کونړ ولایت اوسېدونکی ګوهر رحمان وايي، په دې ولایت کې د ډېری پراختیایي پروژو کارونه نیمايي پاتې دي.
نوموړي وویل: "هغه کارونه چې په تېر حکومت کې روان وو، د جمهوري رياست په ړنګېدو سره ودرول شول، دا لويې او اساسي پروژې دي. په منډهکول کې د ٢٠٠ بستريز روغتون د جوړولو کار روان و، چې ٨٠ سلنه يې بشپړ شوى و او ٢٠ سلنه يې پاتې، چې د ٢ کلونو په تېرېدو لا نیمګړی پاتې دی او یا د سید جمال الدین افغان پوهنتون د ليليې کار چې ٧٠ سلنه يې بشپړ شوی و، موږ غواړو چې دا کار بیا پیل کړي، تر څو د خلکو ستونزې هوارې شي."
د بدخشان ولایت د ارګو ولسوالۍ یو اوسېدونکی چې نهغواړي نوم یې په راپور کې واخیستل شي وايي، هغه عامه سړک چې دغه ولسوالي د بدخشان ولایت له مرکز فیضاباد ښار سره نښلوي، ویجاړ شوی دی او د بیا جوړولو خبر یې نهشته.
نوموړی وايي: "ستونزه دا ده، هغه خلک چې په دې ولسوالۍ کې ژوند کوي، ناروغان یې په ځانګړي ډول امیندوارې ښځې چې روغتونونو ته انتقالېږي، د سړک د خرابوالي له امله خونریزۍ سره مخ کېږي. ۲۲ کیلومتره سرک دی، که قیر شي د خلکو ستونزې هم هوارېږي."
په کونړ کې یو استنادي دېوال چې د جوړېدو کار یې لا نه دی بشپړ شوی.
د ننګرهار ولایت اوسېدونکی عبیدالله شینواری هم وايي چې په دغه ولایت کې د ډېرو پرمختیايي پروژو کارونه په ټپه ولاړ دي.
نوموړي ازادي راډيو ته وویل، د دې پروژو په پلي کېدو سره به د بېکارۍ د ستونزې مخه ونیول شي او ګڼو خلکو ته به د کار زمینه برابره شي.
عبدالله شينواری وايي: "په پخوا وختونو کې په ننګرهار ولایت کې ډېرې لویې پروژې وې چې د نړیوال بانک لهخوا به تمویلېدې. د بېلګې په توګه لوی پارکونه او نورې اقتصادي پروژې چې اوس په ټپه درېدلي. که دا پروژې پیل شي ډېری خلکو ته د کار زمینه برابروي."
د طالبانو حکومت ویاند ذبیحالله مجاهد د دې راپور تر خپرېدو پورې د ازادي راډیو د خبریال پوښتنو ته ځواب ونه وایه او د طالبانو حکومت د کلیو پراختیا او بیارغونې وزارت ویاند نورالهادي عادل په دې اړه د پوښتنو ځوابونه تر راتلونکو ورځو پورې وځنډول.
دا په داسې حال کې ده، چې د طالبانو حکومت د اقتصاد وزارت سرپرست قاري دین محمد حنیف د تېرې پنجشنبې په ورځ په افغانستان کې د ملګرو ملتونو د بشري چارو د همغږۍ د دفتر اوچا له مشرې ایزابیل موسارډ سره په کتنه کې پراختیایي پروژو ته د نړیوالو سازمانونو پر پاملرنې ټینګار وکړ.
که څه هم د وزارت په خبرپاڼه کې د پرمختیايي پروژو د درېدلو په اړه څه نهدي ویل شوي، خو زیات شوي چې دین محمد حنیف، په افغانستان کې د اوچا د دفتر مشرې ته ویلي، نړیوال سازمانونه باید یوازې اړمنو کسانو ته د بشري مرستو په رسولو تمرکز ونهکړي، بلکې بنسټیزو کارونو او پرمختیایي پروژو باندې دې هم پاملرنه وکړي.
د تېر جمهوري نظام پر مهال ډېری پرمختیايي پروژې د نړیوالې ټولنې لهخوا تمویلېدې، چې د طالبانو له بیا واکمنېدو سره د دغو پروژو کار او له افغانستان سره د نړیوالې ټولنې پراختیايي مرستې په ټپه ودرېدې.
په دې وروستیو کې ډېری سیمهییزې پراختیایي پروژې د ولسي تړون د ملي پروګرام له لارې چې په ۲۰۰۴ کال کې د ملي پیوستون په نوم پیل شوې و، پلي کېدې.