د هند د بهرنیو چارو وزیر ایس جي شنکر د طالبانو د صنعت او سوداګرۍ له وزیر نورالدین عزیزي سره پرون تر لیدو وروسته په ایکسپاڼه کې ولیکل چې له ښاغلي عزیزي سره یې د کابل او نوي ډیلي ترمنځ د سوداګرۍ، اتصال او د خلکو ترمنځ د اړیکو د پیاوړتیا په لارو چارو خبرې وکړې.

نور الدین عزیزي د چهارشنبې په ورځ د یوه پلاوي په مشرۍ په پنځه ورځني سفر هند ته ولاړ.

د طالبانو د صنعت او سوداګرۍ د وزارت ویاند اخندزاده عبدالسلام جواد رسنیو ته وویل چې د هند له بهرنیو چارو وزیر سره د لیدو پرمهال د افغانستان د خصوصي سکتور غړیو ته د ویزو د ورکولو په اړه خبرې وشوې او د دواړو هیوادونو ترمنځ د ګډ کاري ګروپ د بیا فعالولو، د سوداګرۍ د ګډې خونې د جوړولو او د چابهار بندر د ستونزو د حل په اړه یوشمیر موافقې وشوې.

اخندزاده عبدالسلام جواد دا ونه ویل چې د چابهار بندر په اړه څه هوکړې شوې دي. دا بندر د امریکا د متحد ایالتونو تر بندیز لاندې و او نژدې درې اونۍ مخکې نوي ډیلي خبر ورکړ چې له بندیزونو څخه د دې بندر د فعالیت لپاره یې شپږ میاشتې وخت اخیستی دی.

د افغانستان د طالبانو حکومت له هند څخه وغوښتل چې سوداګري نوره هم پراخه کړي او د مالونو د لېږد لپاره په افغانستان کې د کارګو لوژستیکي مرکزونه جوړ کړي.

دا غوښتنه په داسې حال کې کېږي چې کابل له نوي ډيلي سره اړیکې پیاوړې کوي او له پاکستان سره له پرله‌پسې شخړو او د لارو له بندېدو وروسته بدیل لارې لټوي.

د طالبانو د سوداګرۍ وزیر نورالدین عزیزي د پنجشنبې په ورځ له هند څخه وغوښتل چې د ایران د چابهار بندر له لارې د افغان محصولاتو د صادراتو لپاره د منظم سمندري ترانسپورت په رامنځته کولو کې مرسته وکړي. دغه بندر د هند له لوري اداره کېږي.

عزیزي په نوي ډيلي کې د هند د سوداګرۍ په چارو کې د دولت له وزیر، جتن پراسادا سره وکتل او د پانګونې، ګډو پروژو او د افغان صادرونکو لپاره د لا زیاتو فرصتونو د رامنځته کولو په اړه یې خبرې وکړې.

سربېره پر دې، عزیزي وړاندیز وکړ چې هند دې د افغانستان په جنوب لوېدیځ ولایت نیمروز کې – چې له ایران سره ګډه پوله لري – وچ بندرونه جوړ کړي او د هند ممبۍ ته نژدې په نهـاوا شیوا لوی کانتینري بندر کې دې د افغان کارګو د پروسس اسانتیاوې رامنځته کړي.

د اوکراین ولسمشر وروسته له دې چې له روسیې سره د جګړې د پای ته رسولو لپاره د امریکا د سولې د طرحې مسوده ترلاسه کړه، اعلان وکړ چې تمه لري په «راتلونکو ورځو» کې له ډونالډ ټرمپ سره د دې طرحې په اړه خبرې وکړي.

ولودیمیر زیلنسکي ټینګار وکړ چې هر ډول توافق باید «عزتمنه سوله» وي او په کې د اوکراین د «خپلواکۍ او حاکمیت درناوی» تضمین شي.

همداراز ټاکل شوې چې د اوکراین د درې اروپایي متحدانو؛ جرمني، بریتانیا او فرانسې مشران، نن جمعه (د لړم ۳۰مه) له زیلنسکي سره خبرې وکړي.

د امریکا وړاندیز شوې طرحه له کیف څخه غواړي چې مسکو ته پراخ امتیازونه ورکړي.

د راپورونو په بنسټ، د دې طرحې شرطونه ظاهراً هغو سختو غوښتنو ته ورته دي چې روسیه یې پر اوکراین د پراخ یرغل له پیله له اوکراین څخه کوي.

د قزاقستان د روغتیا وزارت وايي، روغتیايي ټیمونه او طبی وسایل یې د افغانستان زلزله ځپلو سیمو ته استولي دي.

دغه وزارت پرون (پنجشنبه) افغانستان ته د قزاقستان په استول شوې طبي ډله کې داسي متخصصان شامل دي چې د تروما او عاجلو حالاتو په برخو کې تجربې لري.

د قزاقستان د روغتیا وزارت د خبر له مخې، د دغه هیواد ډاکترانو په افغانستان کې لسګونه ناروغان معاینه کړي، مشورې یې ورکړي او جراحي عملیات یې کړي دي.

په وروستیو کې دوو سختو زلزلو د افغانستان په ختیځ او شمال کې سلګونه کسان مړه او ټپیان کړل.

د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې خونې وايي چې سږ کال د جلغوزو حاصلات د ښه دي او ټاکل شوې چې دا محصول د هوايي دهلیزونو له لارې چین ته صادر شي.

د دغو خونو د مشرتابه پلاوي غړي خانجان الکوزید پنجشنبې په ورځ (د نوومبر ۲۰مه) ازادي راډیو ته وویل چې د جلغوزو د صادراتو د اسانتیا لپاره له افغان هوايي شرکتونو سره خبرې روانې دي.

د افغانستان د وچو میوو د صادرونکو د اتحادیې د معلوماتو له مخې، تمه کېږي چې یوازې خوست ولایت سږ کال شاوخوا ۲۰ زره ټنه جلغوزه تولید کړي، او د نورو ولایتونو مجموعي حاصلات ښايي ۳۵ زره ټنو ته ورسېږي.

د جلغوزو یو شمېر کاروباریانو هم سږني بازار او د صادراتو فرصتونه مثبت بللي دي.

دا څرګندونې په داسې حال کې کېږي چې په دې وروستیو کې د کابل او اسلام‌اباد ترمنځ ترینګلتیا زیاته شوې، او پاکستان خپلې ترانزیتي لارې د افغانستان د سوداګریزو توکو او کرنیزو محصولاتو پر مخ تړلې دي

ټاکل شوې ده چې د امریکا ولسمشر، ډونالد ټرمپ، نن، جمعه (د لړم ۳۰مه) د نیویارک له نوې منتخب ښاروال له زهران ممداني، سره، په سپینه ماڼۍ کې وګوري.

دا به د ولسمشر ټرمپ او د نیویارک د نوي ښاروال ترمنځ لومړنۍ کتنه وي.

ټرمپ او ممداني پخوا څو ځله یو پر بل نیوکې کړې وې. ټرمپ د نیویارک د ښاروالۍ د ټاکنو پر مهال د ممداني د سیال اندرو کومو ملاتړ کاوه.

ممداني بیا څو ځله د ټرمپ د ادارې پر سیاستونو، په ځانګړي ډول د غزې د جګړې پر مهال د اسراییل د ملاتړ او د مهاجرتي محدودیتونو پر پالیسیو، توندې نیوکې کړې وې.

ولسمشر ټرمپ د چهارشنبې په ورځ (د لړم ۲۸مه) په خپله ټولنیز شبکه تروټ سوشل کې ولیکل:

«د نیویارک د ښار کمونیست ښاروال، زهران ‘کوامه’ ممداني، د لیدنې غوښتنه کړې ده. موږ توافق کړی چې دا لیدنه به د جمعې په ورځ، د نومبر په ۲۱مه، د سپینې ماڼۍ په افل (بیضوي) دفتر کې ترسره شي.»

ممداني هم د دې اوونۍ په پیل کې رسنیو ته وویل چې د هغه ټیم له سپینې ماڼۍ سره د لیدنې د تنظیم لپاره اړیکه نیولې ده.

د ممداني ویاند د چهارشنبې په ورځ اعلان وکړ چې منتخب ښاروال غواړي له ټرمپ سره وویني او د عامه امنیت، اقتصادي چارو او د سپما د پلانونو په اړه بحث وکړي.

د پنجاب د فیصل اباد کې په یوه فابریکه کې د ګازو چاودنې ۱۵ کسان وژلي او ګڼ نور یې ژوبل کړي دي.

د فيصل اباد کمېشنر راجا جهانګير انور په يو بيان کې ويلي دي چې نن (د نومبر پر ۲۱مه) د فیصل اباد ملک پور سیمې ته نژدې په یوه فابریکه کې ګاز وچاودل.

د ژغورنې ادارې په لومړني بیان کې ویلي چې پیښه سهار وختي د فابرییکې د بایلر له چاودېدو وروسته وشوه چې له امله یې فابریکه او نژدې ودانۍ ونړېدلې. خو وروسته تایید شوه چې ګاز لیک شوی دی.

د کمېشنر دفتر په بیان کې ویل شوي دي چې ۱۵ جسدونه را ایستل شوي دي. لس تنه ټپيان روغتون ته وړل شوي دي.

همداراز په دې پېښه کې اووه کورونه هم اغیزمن شوي دي.

د ملګرو ملتو لپاره د روسیې مرستیالې استازې په افغانستان کې د داعش خراسان موجودیت ته اندیښنه څرګنده کړه او خبرداری یې ورکړ چې دا ډله خپل نفود پراخوي او غواړي چې افغانستان او ورها خوا سیمه بې ثباته کړي.

انا اوستیګنیوا د ملګرو ملتو د امنیت شورا یوې غونډې ته د پنجشنبې په ورځ دا هم وویل چې د داعش پر ضد د طالبانو اقدامات کافي نه دي او د دې ترهګرو د مخنیوي لپاره یوې جامع ستراتیژۍ ته اړتیا شته.

په امنیت شورا کې د روسیې استازي سرګي شویګو تر دې مخکې ویلي و چې په افغانستان کې د نړیوالو افراطي ډلو مربوط تر دوه زره درې سوه ډیر وسله وال شته چې دا د سیمې او نړۍ لپاره یو جدي خطر دی.

طالبان وایي چې بهرني وسله وال په افغانستان کې نه شته او داعش خراسان څانګه هم ځپل شوې ده.

د ایران ولسمشر مسعود پزشکیان وویل چې د ګڼې ګوڼې او د اوبو د ژور بحران له امله باید د ایران پلازمینه له تهران څخه بل ځای ته انتقال شي.

په تهران کې سږ کال ډیر لږ باران وریدلی دی چې د ځینو راپورونو له مخې په تیرې یوې پیړۍ کې دومره لږ ورښت نه و شوی.

پزشکیان تر دې مخکې هم د اوبو له امله بلې سیمې ته د پلازمینې د لیږدیدو نظر ورکړی و.

د ایران ایرنا اژانس د پنجشنبې په ورځ د پزشکیان په وینا خبر ورکړ چې وایي، حقیقت دا دی چې دوی بله هیڅ چاره نه لري، دا یو ضرورت دی چې پلازمینه بل ځای یوسو، د دې سیمې د اوبو ستونزه نه شو هوارولی.

پزشکیان د دې میاشتې په پيل کې ویلي و، که باران ونه شي ښایي تر ژمي مخکې تهران تخلیه شي، خو نوموړي په دې تړاو نور توضحیات نه و ورکړي.

اوکراین وایي چې د دغه هیواد په جنوب ختیځ ښار زاپروژیا کې د روسیې د برید له امله لږ تر لږه پنځه کسان وژل شوي او درې نور ټپيان دي.

دا خبر تیره شپه د زاپروژیا والي ایوان فیدوروف په ټیلګرام کې ورکړ، خو نوموړي دا نه دې ویلي چې دا برید په څه ډول وسلې شوی دی.

تر دې مخکې اوکرایني چارواکو د لارښود بمونو په اړه خبرداری ورکړی و.

زاپروژیا د اوکراین یو صنعتي ښار دی چې د جګړې له لومړۍ کرښې څخه یوازې شل کیلومتره لرې پروت دی.