پرون چهارشنبې د سوډان له پلازمېنې خرطوم څخه چې د شاهدانو له قوله مړي په سړکونو کې پراته دي، په زرګونو کسان وتښتېدل.

د فرانس پرېس اژانس د راپور له مخې بهرنیو سفارتونو ویلي، له ۲۷۰ زیات ولسي خلک د اردو او د ملېشه‌و ترمنځ نښتو کې وژل شوي دي.

دواړو خواو ویلي چې، اوربند بشپړ رعایتوي خو عیني شاهدانو ویلي، هغه وخت چې باید اوربند ټینګ شوی وای، د شپې تر ناوخته پورې په خرطوم کې ډزې روانې وې.

پرله‌پسې دوهمه ورځ د بشرپالنې پر اساس وړاندیز شوی اوربند نه‌دی رعایت شوی.

فرانس پرېس ویلي، په بریدونو کې بهرني ډیپلوماتان هم په نښه شوي دي.

د ملګروملتونو د بشري مرستو همغږه کونکي مارټین ګریفتس ویلي، دې سازمان د مرستندویانو پر ضد د جنسي تاوتریخوالي راپورونه هم ترلاسه کړي دي.

په سوډان کې نښتي د شنبې په ورځ د پوځ د قومندان عبدالفتاج البرهاني او د هغه مرستیال او د ملېشه ځواک د مشر محمد حمدان دقلو ته د وفادارو ځواکونو ترمنځ پیل شوې.

وروسته لدې چې امریکايی ځواکونو څو ورځې مخکی دایران اټومی تاسیسات بمبارد کړل ، ولسمشر ډونالډ ټرمپ وايي چې امریکايي چارواکې به راتلونکې اونۍ د ایران له چارواکو سره د اټومي پروګرام په اړه خبرو لپاره وګوري.

ټرمپ د ناټو له کلنۍ غونډې وروسته په هالنډ کې په یوه مطبوعاتي کنفرانس کې ایران ته په اشاره وویل: "موږ به راتلونکې اونۍ له دوی سره خبرې وکړو."

د متحدو ایالاتو ولسمشر زیاته کړه : "یوازینی شی چې موږ به یې [په غونډه کې] وغواړو هغه څه دي چې موږ یې مخکې غوښتنه کوله، دا چې موږ هیڅ اټومي (وسله) نه غواړو."

دتیرې شنبې په ورځ د جون په ۲۱مه د امریکا له دولسو څخه زیاتو B-2 ډوله جنګي الوتکو د ایران د یورانیمو غني کولو او ذخیره کولو تاسیساتو باندې لوی بمونه وغورځول. د امریکا دسمندري پوځ اوبتلونو هم په خپلو توغندیو یو شمیر ځایونه په نښه کړل.

ټرمپ په مطبوعاتي کنفرانس کې وویل چې تاسیسات "ویجاړ شوي"، او د امریکا د استخباراتو لومړنی راپور یې رد کړ چې په کې ویل شوي وو دغه برید ممکن د ایران اټومي پروګرام یوازې د څو میاشتو لپاره تاخیر کړی وي.

چارواکي وايي په کورمه کې په بمي چاودنو کې لږ تر لږه څلور کسان وژل شوي دي او څلور نور ټپیان دي.

د پولیسو یوه چارواکي د چهارشنبې په ورځ د نوم نه ښودلو په شرط دازادی اروپا راډیو/ مشال څانګې ته وویل چې په پیوار شرمه خېلو کې سهار مهال غبرګې چاودنې وشوې چې پکې ځايي خلکو ته مرګژوبله واوښتله. نوموړی وايي، د دوی لومړني معلومات ښيي چې دا د ریموټ کنټرول بم چاودنې وې.

د پاړه چینار د مرکزي روغتون مشر ډاکټر میرحسن جان هم مشال راډیو ته ویلي دي چې هغوی ته څلور ټپی کسان وروړل شوي وو چې د یوه حالت نازک وو او هغه د درملنې لپاره پېښور ته استول شوی دی.

په سیمه کې د پولیسو چارواکو وویل ، دم ګړۍ معلومات نه لري چې د برید تر شا به څوک لاس لري؟ خو پلټنې روانې دي.

کومې وسلوالې ډلې هم ددغه خبر تر لیکلو په دې اړه څه نه وو ویلي.

په کورمه کې د شیعه او سني ډلو او د مختلفو قبیلو ترمینځ خپلمنځي تربګنۍ هم موجودې دي چې کله کله پکې ولسي کسان وژل کېږي.

د ایران د بهرنیو چارو وزارت ومنله چې د امریکا بریدونو د ایران اټومي تاسیساتو ته "د پام وړ زیان" اړولی دی.

د الجزیرې خبرې شبکې د چهارشنبې په ورځ د ایران د بهرنیو چارو د وزارت د ویاند اسماعیل بقاني په وینا راپور ورکړ چې برید د ایران اټومي تاسیساتو ته "ډیر سخت زیان" اړولی دی.

د امریکا ولسمشر ډونالډ ټرمپ د یکشنبې په ورځ اعلان وکړ چې امریکایي الوتکو د فردو، نطنز او اصفهان پر اټومي تاسیساتو درنه بمباري کړ ده.

دا لومړی ځل دی چې د ایران د حکومت یو چارواکي اعتراف کړی چې وروستیو بریدونو دومره زیان اړولی دی.

د امریکا دفاع وزیر پیټ هیګسیت د هغه حکومتي راپور افشا کیدل تایید کړل چې د امریکا د هوايي بریدونو له امله د ایران دریو اټومي مرکزونو ته د اوښتو زیانونو ارزونه کوي.

پیت هیګیسټ دا راپور ابتدایي او کم باوره وباله. یوشمیر رسنیو راپور ورکړی دی چې د ایران پر دریو اټومي مرکزونو، فوردو، نطنز او اصفهان باندې د امریکایي الوتکو د سرطان د لومړۍ نیټې په بریدونو کې دومره زیان اوښتی چې ایران یې یوازې څو میاشتې له خپل اټومي پروګرامه شاته کړی دی.

دغه استخباراتي راپور د امریکا د متحد ایالتونو ولسمشر ډونالډ ټرمپ هم غندلی دی، دوی دواړو مشرانو، ټرمپ او هیګیسټ نن په هاګ کې د ناټو د سرمشریزې په څنډه کې خبریالانو ته د ایران د درې اټومي مرکزونو د تخریباتو په اړه معلومات ورکړل. ولسمشر ټرمپ وویل، دې بریدونو د ایران اټومي پروګرام تر څو لسیزو پورې شاته غورځولی دی.

د امریکا د بهرنیو چارو وزیر مارکو روبیو وايي چې د ایران پر اټومي تاسیساتو د امریکایي الوتکو تر برید وروسته به ایران به تر ډیرو و نه توانیږي چې اټومي وسلې جوړې کړي.

مارکو روبیو چهارشنبه( جون پنځه ویشتمه) د ناټو د سرمشریزې په څنډه کې د پولیټیکو له ویبپاڼې سره په مرکه کې د امریکا د ولسمشر ډونالډ ټرمپ په پرتله نسبتا محتاطه ارزونه وړاندې وکړه، چې ویلي یې و د امریکا په برید کې د فوردو، نطنز او اصفهان اټومي تاسیسات یو مخ ویجاړ شوې دي.

ښاغلي روبیو زیاته کړه چې ایران نن ورځ د اټومي وسلو له جوړیدو د هغه وخت په پرتله چې ولسمشر ټرمپ زړور ګام واخیست او برید یې وکړ، ډیر لرې دی.

نوموړي بیا وویل چې د امریکا د جنګي الوتکو د بمبارۍ له امله د ایران اټومي تاسیساتو ته د پام وړ زیان اوښتی دی او امریکا په دې اړه د نورو معلوماتو د ترلاسه کوله لټه کوي.

د امریکا د دفاع وزارت د دفاعي استخباراتو ادارې د لومړني راپور له مخې، چې پرون د CNN لخوا افشا شو، د سرطان د لومړۍ نیټې د برید له امله د ایران اټومي هڅې څو میاشتې شاته لویدلې دي، خو روبیو دا راپورونه رد کړل او ویې ویل چې دا راپورونه بشپړ تصویر نه وړاندې کوي.

تمه ده چې د امریکا استخباراتي ادارې به په راتلونکو ورځو او اونیو کې په دې اړه نورې ارزونې وکړي.

د چین په جنوب لویدیځ کې د سختو سیلابونو له امله له ۸۰،۰۰۰ څخه زیات خلک له خپلو کورونو وتلي دي.

د چین دولتي خبري اژانس شینهوا راپور ورکړی چې د ژغورنې کارکوونکي په سیمه کې دي.

چین د اقلیم له پلوه د سخت اوړي تجربه کوي.

پدې اونۍ کې، په بیجینګ کې چینایي چارواکو د کال دترټولو ګرمې ورځې خبرداری ورکړ.

تیره اونۍ د سخت باران له امله لسګونه زره خلک د هونان له مرکزي ولایت څخه ایستل شوي وو.

د امریکا ولسمشر ډونالډ ټرمپ د ناټو دمشرانو په کلنۍ غونډه کې د ګډون لپاره هالنډ ته تللی دی .

تمه ده چې اروپایي متحدین د واشنګټن د راضي کولو لپاره په خپلو دفاعي لګښتونو کې د پام وړ زیاتوالي ژمنې وکړي.

ټرمپ د کلونو راهیسې د ناټو په تړون کې اروپايي متحدینو باندې د لږو مالي ونډو له کبله انتقاد کړی دی او تور یې لګولی دی چې دوی دامریکا دامنیتی چتر څخه وړیا استفاده کوي او حتی له تړون څخه د امریکا د وتلو پوښتنه یې هم راپورته کړې ده.

ټرمپ غوښتنه کړې چې متحدین دې د (GDP) ، یا ناخالص کورني تولید تر ۵ فیصده په دفاعی چارو ولګوي ، چې دا په ۲۰۱۴ کال کې د ټاکل شوي ۲ فیصدو څخه لوی زیاتوالی دی.

د مشرانو د روانې غونډې د اعلامیې یوه مسوده د تړون د مشترکې دفاع په پنځمې مادې ټینګار سره وايي چې د ناټو غړي به تر ۲۰۳۵ کال پورې د دفاعي لګښتونو کچه ۵ فیصدو ته لوړه کړي.

دایران او اسراییل ترمینځ د امریکا په منځګړیتوب دشوي اوربند په دوهمه ورځ نن اوربند ټینګ دی او ددواړه هیوادونو فضا ارامه ښکاري.

اسراییلي چارواکو نن ګهیځ مهال په ولسي خلکو باندې د جګړې اړوند ډیری محدودیتونه لیرې کړل.

تردې څو ساعته مخکې د امریکا ولسمشر ډونالډ ټرمپ په دواړو هیوادونو دپیل په ساعتونو کې داوربند د ماتولو له امله توند انتقاد وکړ او د ارامۍ غوښتنه یې وکړه.

د اسراییلو پوځ وویل چې د محدودیتونود کمولو پریکړه د امنیتي وضعیت له ارزونې وروسته شوې ده.

دغه اقدام په اسراییلو کې ښوونځيو ته اجازه ورکوي چې ټولګي دشاګردانو په مخ پرانیزي او دغه راز خلکو ته دغونډو اجازه هم ورکوي.

بلخوا ، د ایران ولسشمر مسعود پزشکیان وویل چې هیواد یې چمتو دی چې د اوربند په ټینګیدو سره عادي ژوند ته راستون شي.

پزشکیان، په تلویزیوني وینا کې وویل، "له نن ورځې څخه، حکومت او اړوند ادارې به بیارغونه پیل کړي او عادي حالت به بیرته راولي."

د ناټو سازمان سرمنشي مارک روته وايي، "اروپا داسې دښمنان لري چې ښايي وغواړي پر دوی برید وکړي".

هغه وړاندې وویل،" د برلین دیوال له ماتیدو وروسته موږ په ارامه ژوند نه دی کړی او اوسهال په ډیره خطرناکه دوره کې یوو".

روته دا خبرې د ناټو سازمان د مشرانو د ناستې له پیل وړاندې نن سه شنبې په هالنډ کې کړي دي.

نن د ناټو مشران د دوه ورځیني تاریخي ناستې لپاره راټول شوي دي.

تمه ده د دې سازمان غړي هېوادونه د خپلو ناخالصو تولیداتو پنځه سلنه امنیتي چارو ته ځانګړې کړي، څو په ګډه وتوانیږي د بهرنیو خطرونو پر وړاندې له ځانه دفاع وکړی.

اسپانیا بیا دا غوښتنه غیرمنطقي بللې او ویلي دي چې نشي کولی دې موخې ته ځان ورسوي.

د امریکا ولسمشر ډونالډ ټرمپ وايي، هېواد يې نه باید د دې سازمان د مصارفو ډیر برخه په غاړه واخلي.

له دې ناستې وړاندې بریټانیايې، فرانسې او جرمني په ګډه توافق کړی چې د خپلو ناخالصو پنځوس سلنه د ناټو سازمان د بودیجې لپاره ځانګړي کړي.

د ایران د بهرنیو چارو وزیر عباس عراقچي څرګنده کړه چې د تهران په وخت د سهار تر څلورو بجو عملیات روان وو.

عباس عراقچي وروسته تر دې دا خبره په ایکسپاڼه کې ولیکله چې د امریکا د متحد ایالتونو ولسمشر ډونالډ ټرمپ د ایران او اسراییل ترمنځ د اوربند اعلان وکړ.

په پلازمینه تهران کې یوشمیر خلکو رسنیو ته ویلي دي چې اوس په دې ښار کې د چاودنو او د دافع هوا د ډزو غږونه نه اوریدل کیږي.

د امریکا ولسمشر ډونالډ ټرمپ تیره شپه په خپله خواله رسنۍ، سوشل تروت کې ولیکل چې د اسراییل او ایران ترمنځ "بشپړ" اوربند شوی دی.