د طالبانو د حکومت د بهرنیو چارو سرپرست وزیر د ازبیکستان له یوه پلاوي سره د لېدو پر مهال وویل، د دوی حکومت نه غواړي چې افغانستان د لویو ځواکمنو د سیالۍ ډګر وي.

امیرخان متقي زیاته کړه، د دوی پالیسي اقتصاد محوره ده او غواړي چې افغانستان د اقتصادي همکاریو او سیمه ییز اتصال په مرکز بدل کړي.

د ازبیکستان د صدراعظم له مرستیال سردار عمر زاکوف سره پرون په ارګ کې د طالبانو رییس الوزرا، د بهرنیو چارو وزیر امیرخان متقي او یو شمېر نورو چارواکو وکتل.

د روغتیا نړیوال سازمان له هېوادونو غوښتي چې د راتلونکو لسو کلونو په ترڅ کې پر خوږو څښاکونو، الکولي مشروباتو او تنباکو لرونکو محصولاتو مالیات لوړ کړي، څو د دغو توکو بیې ۵۰ سلنه لوړې شي. دا کار به هم د عامې روغتیا لپاره عواید زیات کړي او هم به د دغو زیان اړونکو موادو مصرف راکم کړي.

یادې غوښتنې چې «۳ په ۳۵» نوم ورکړل شوی، د چنګاښ په ۱۱مه (جولای ۱مه) د ملګرو ملتونو د مالیې په کنفرانس کې چې د هسپانیا په سوییا ښار کې جوړ شوی و، اعلان شوې. هدف یې دا دی چې تر ۲۰۳۵ میلادي کال پورې د روغتیايي مالیاتو له لارې یو تریلیون ډالر عاید راټول شي.

د روغتیا نړیوال سازمان وایي، د خوږو څښاکونو، الکولو او تنباکو مصرف له ناروغیو لکه شکرې او ځینو سرطانونو سره مستقیم تړاو لري، او په داسې حال کې چې نړیوالې پراختیایي مرستې کمې شوي او د حکومتونو پورونه ډېر شوي، نو د دې مالیاتو له لارې ترلاسه کېدونکي عواید کولی شي د هېوادونو د روغتیایي سیستمونو پر پیاوړتیا ولګول شي.

د روغتیا نړیوال سازمان مشر، تیدروس ادهانوم، ویلي چې دغه مالیات به له حکومتونو سره مرسته وکړي چې له «نوې واقعیت» سره ځان عیار کړي او روغتیايي لګښتونه برابر کړي.

د پولنډي چارواکو په وینا، د جرمني پولیسو یو افغان مهاجر د شپې ناوخته سرحد ته وروستی او بې له کوم ملګري ‌یې د پولنډ خوا ته استولی دی.

د پولنډي رسنیو د پروني راپور له مخې، دا پېښه په داسې حال کې شوې چې د جرمني او پولنډ ترمنځ د هغو زرګونو غیرقانوني مهاجرو د بېرته ستنولو پر سر ترینګلتیا زیاته شوې، چې له پولنډ څخه جرمني ته تللي وو. د پولنډ د کورنیو چارو وزارت ویاند ویلي، وروستۍ پېښه د دې پرېکړې لپاره کافي توجیه ده چې پولنډ به له راتلونکې اوونۍ څخه په پوله کنټرول بېرته زبات کړي.

د پنجشنبې په ماسپښین، د پولنډ پوله‌ساتي ځواک یو بیان خپور کړ چې پکې راغلي د دوی مشر، رابرت بګان، د جرمني د فدرالي پولیسو له مشر، دیټر رومَن، سره خبرې کړې دي. دا خبرې د هغې پېښې په اړه وې چې د ګوبین په سرحدي ښار کې رامنځته شوې وه.

په بیان کې راغلي: «د جرمني پولیسو، د دې پر ځای چې د پولنډ د پوله‌ساتو ګزمې ته منتظر پاتې شي، یو افغان وګړی پر پوله پرېښی دی. دا ډول کړنې د جرمني له خوا د منلو نه دي او د دوی د مخکینیو تفاهمونو خلاف دي.»

د پولنډ د کورنیو چارو وزارت ویاند، یاڅیک دوبژینسکي، هم دا بیان شریک کړی او ویلي یې دي چې دا «د منلو او زغملو وړ وضعیت نه دی.» هغه زیاته کړې: «یاده پېښه د پولنډي لوري له خوا د سرحدي کنټرول د بېرته معرفي کولو پوره توجیه برابروي.»

د طالبانو حکومت په کابل کې د ایکو د همکارۍ سازمان د اتلسمې سرمشریزې د کوربه توب لپاره رسمي وړاندیز وکړ.

دا وړاندیز د طالبانو د ريیس الوزرا اقتصادي مرستیال ملا عبدالغني برادر په اذربایجان کې د ایکو د اوولسمې سرمشریزې په لړ کې وکړ.

اذري رسنیو پرون (جمعه) راپور ورکړ چې ملابرادر د ایکو غړیو ته وویل، په افغانستان کې بهرنۍ پانګونې ته شرایط برابر شوي او که د ایکو سرمشریزه په افغانستان کې جوړه شي، دا به د غړیو هیوادونو ترمنځ د همکاریو لپاره یو نوی باب پرانیزي.

دا په داسي حال کې ده چې د ایکو هیڅ غړی هیواد د طالبانو حکومت په رسمیت نه پېژني.

د قزاقستان صدراعظم وايي، هیواد به یې ژر په افغانستان کې د یوې ریللارې د جوړولو تفاهملیک لاسلیک کړي.

د قزاقستان صدراعظم وايي، هیواد یې چمتو دی په افغانستان کې د تورغونډۍ – هرات د رېللارې پر جوړېدو پانګونه وکړي او په دې برخه کې تفاهم به په لنډو ورځو کې لاسلیک شي.

دا خبر پرون (جمعه) د قزاقستان د مطبوعاتي خدماتو ادارې ورکړ.

د جرمني د کورنیو چارو وزیر، الکساندر ډوبرینت، ویلي چې غواړي له طالبانو سره یوه داسې مستقیمه موافقه وکړي چې پر بنسټ یې افغان کډوال له جرمني افغانستان ته بېرته واستول شي.

ډوبرینت د «فوکس» مجلې سره مرکه کې ویلي: «زما نظر دا دی چې موږ له افغانستان سره مستقیمې هوکړې وکړو څو د افغانانو د بېرته لېږلو زمینه برابره شي.»

هغه زیاته کړې چې تر اوسه یې د درېیمو هېوادونو له لارې له طالبانو سره خبرې کولې، خو وایي: «دا دایمي حل نه‌شي پاتې کېدای.»

جرمني تر اوسه د طالبانو حکومت په رسمیت نه دی پېژندلی او له دې ډلې سره رسمي ډیپلوماتیکې اړیکې نه لري، خو په وروستیو کې یې یو شمېر هغه افغانان چې په جرمني کې یې جرمونه کړي، د طالبانو تر واک لاندې افغانستان ته استولي دي.

افغانان د سوریانو وروسته په جرمني کې د پناه غوښتونکو دویمه ستره ډله ده، چې یوازې په ۲۰۲۴ کال کې یې شمېر تر ۳۴ زره زیات و.

د طالبانو د حکومت ویاند ذبیح‌الله مجاهد د پنجشنبې په ورځ (د جولای ۳مه) په یوې اعلامیه کې وویل، چې د دوی اړوندو ادارو د حبیبي د کورنۍ د عریضې په اساس هر اړخیزه پلټنه کړې، خو هیڅ داسې نښه یې نه ده موندلې چې ثابته کړي حبیبي دې د طالبانو د استخباراتو یا بلې ادارې له لوري نیول شوی وي.

ښاغلي مجاهد د امریکا د بهرنیو چارو وزارت دا ادعا هم رد کړه چې ګواکې طالبانو نوموړی په پټه نیولی او ساتلی دی او ویلي یې دي دوی د یو نظام په توګه د مجرمانو پټ ساتلو ته اړتیا نه لري.

تر دې مخکې د امریکا د بهرنیو چارو وزارت د عدالت لپاره د انعامونو پروګرام په خپله رسمي پاڼه خپره کړې اعلامیه کې ویلي وو، چې د طالبانو استخباراتو محمود شاه حبیبي د ۲۰۲۲ کال د اګست په میاشت کې نیولی دی.

په دې اړه نور:

امریکا د محمود شاه حبیبي په اړه د معلوماتو په بدل کې د پنځو میلیونو ډالرو انعام اعلان کړ

په اعلامیه کې دې پروګرام د محمود شاه حبیبي د ځای موندلو او بیرته راستنیدو په اړه د معلوماتو لپاره تر ۵ میلیونو ډالرو پورې انعام ټاکلی دی.

اعلامیې زیاته کړې، چې حبیبي د اسیا مشورتي ګروپ له یو شمېر نورو کارکوونکو سره یوځای د طالبانو استخباراتو نیولی، خو له ښاغلي حبیبي او یو بل کس پرته، نور ټول خوشې شوي دي.

محمود شاه حبیبي د افغانستان د ملکي هوایي چلند د خپلواکې ادارې پخوانی رییس وو او د جمهوري حکومت تر سقوط وروسته یې په کابل کې یو خصوصي شرکت چلاوه.

د بې پولې ډاکترانو نړیوال سازمان و ايي، افغانستان کې د ناروغو ماشومانو شمېر زیات شوی، خو د هېواد روغتونونه د هغوی د منلو وړتیا نه لري.

دغه سازمان د جولای په دویمه نېټه په یوې اعلامیې کې، اندېښنه ښودلې چې په هرات، هلمند او بلخ کې د دوی تر ملاتړ لاندې روغتونونه د ناروغو ماشومانو د ځایولو لپاره کافي بسترونه نه لري. د دې سازمان په وینا، په ځینو روغتونونو کې آن په یوه بستر کې دوه ماشومان ځای شوي، او ګڼ نور ماشومان د ځای خالي کېدو ته انتظار باسي.

په افغانستان کې د بې پولې ډاکترانو د همغږۍ مسوولې جولي پاکرو ویلي چې ګڼ شمېر روغتیايي مرکزونه له جدي ستونزو سره مخ دي چې پکې د کافي طبي پرسونل، لومړنیو درملو او تشخیصیه وسایلو نشتوالی شامل دی.

دې سازمان د روغتیا د نړیوال سازمان (WHO) له قوله ویلي چې د امریکا د مرستو له بندېدو وروسته، د افغانستان شاوخوا ۴۲۲ روغتیايي مرکزونه تړل شوي یا یې فعالیتونه محدود شوي، چې له امله یې له درې میلیون زیات افغانان له روغتیايي خدمتونو بې برخې شوي دي.

د جولي پاکرو په وینا، د دغو مرکزونو په تړل کېدو سره لومړنیو روغتیايي خدمتونو لاسرسی، په ځانګړې توګه د ښځو او ماشومانو لپاره، سخت شوی، او دوی اړ دي چې د اوږدې مودې انتظار ترڅنګ اوږده واټنونه ووهي څو روغتیايي مرکزونو ته لاسرسی ومومي.

له ۱۳۰۰ زیاتو خبریالانو، سینمايي فعالانو او د افغانستان او ایران عامو وګړو په یوه لیک کې د ایران د اسلامي جمهوریت له چارواکو غوښتي چې په دې هېواد کې له افغانانو سره "غیر انساني چلند" ژر تر ژره ودروي.

دغه فعالانو همدا راز له ایراني وګړو غوښتنه کړې چې د افغانانو پر وړاندې د روان تاوتریخوالو پر وړاندې چوپ پاتې نه شي، څو د دوی چوپتیا له زورزیاتي سره د عامې همغږۍ په توګه تعبیر نه شي.

دوی په لیک کې له افغان کډوالو سره، چې قانوني یا غیرقانوني اسناد لري، روان چلند غندلی او د نیولو، انتقال، کمپونو کې ساتلو او بیا ایستلو دا ډول تګلاره یې «وحشیانه او شرموونکې» بللې ده. دې فعالانو زیاته کړې، چې یو شمېر افغانان ان له قانوني اسنادو سره هم جبري ایستل کېږي.

په وروستیو ورځو کې ګڼې داسې ویډیوګانې او انځورونه خپاره شوي چې له ایرانه د اسلام کلا له لارې د افغان کډوالو ډله ایز ایستل ښيي.

د کډوالۍ نړیوال سازمان (IOM) ویلي چې په وروستیو کې له ایرانه د بې اسنادو افغان کډوالو د ایستلو کچه بې‌سارې ده، چې یوازې د جون میاشتې (غبرګولي-چنګاښ) په اوږدو کې له ۲۵۶ زرو زیات افغانان له ایرانه وتلو ته اړ شوي دي.

د طالبانو د حکومت د ریاست الوزرا اقتصادي مرستیال ملا عبدالغني برادر د اذربایجان له صدراعظم علي اسدوف سره د ایکو سازمان د سرمشریزې په څنډه کې کتلي دي.

د طالبانو د حکومت مرستیال ویاند حمدالله فطرت پرون چهارشنبې د یوې خبرپاڼې په خپرولو سره ویلي، "په کتنه کې ملا برادر له اذربایجاني لوري غوښتي چې د کرنې د میکانیزه کولو، د اوبو مدیریت، د اسان خدمت د پروګرامونو د تطبیق، ماین پاکۍ او د مسلکي زده کړو په برخه کې له افغانستان سره مرسته وکړي".

د خبرپاڼې په ټکو، ښاغلي اسدوف د کانونو د استخراج، د اوبو مدیریت او نوي کیدونکې انرژۍ د برخو سربیره په افغانستان کې د پانګونې او افغانانو سره د همکارۍ ژمنې کړي دي.

وړاندې په خبرپاڼه کې د افغانستان، ازبکستان او اذربایجان ترمنځ د درې اړخیزو کاري ډلو د جوړیدو خبره هم شوې چې د خبرپاڼې په ټکو لومړنۍ غونډه به يې په کابل کې او دویمه غونډه به يې په ازبکستان کې وشي.

د دغو غونده د دقیقو نیټو په اړه څه ویلي شوي نه دی.

د ایکو اقتصادي سازمان ۱۷مه سرمشریزه د اذربایجان په پلازمینه باکو کې د نن او سبا ترسره کیږي.

دغې سرمشریزې ته د سازمانو د غړیو هېوادونو د ولسمشرانو سربیره لوړپوړي چارواکو ورغلي دي.

د ملګرو ملتونو د خوړو او کرنې اداره وايي، شدیده وچکالي د افغانستان له شمالي، شمالي لودیز او خیتځو سیمو اوس ټول هېواد ته غځیدلی ده.

دغې ادارې نن چهارشنبې د یوې اعلامیې په خپرولو سره ویلي، "د وچکالۍ له کبله زیانمن افغانان عاجلو بشري مرستو ته اړتیا لري".

د دغې ادارې په ټکو، وچکالۍ د کرنې سربیره مالدارۍ ته هم لوی تاوان رسولی دی.

له دې وړاندې د افغانستان لپاره د ملګرو ملتونو مرستنیدویه ماموریت یوناما خبرداری ورکړی وو چې د وچکالۍ په سبب د افغانستان پنځوس سلنه کرنیز محصولات کم شوي دي.

د افغانستان اتیا سلنه خلک په کرنۍ خپل ورځینۍ ژوند تیروی.