نړیوال بانک هم له هغو سره یوځای شو چې د طالبانو له لوري د کابل تر نیولو وروسته یې له افغانستان سره خپلې مرستې درولي دي.

نړیوال بانک له دوه زره دوهم کال را په دې افغانستان ته تر پنځه میلیارده او درې سوه میلیونه ډیر ډالر چمتو کړي دي.

دې بانک سي این بي سي ټلوېزیون ته په ایمیل کې خبر ورکړی دی: " د افغانستان وضعیت ته ژوره اندېښنه لرو؛ په ځانګړي ډول د ښځو وضعیت ته، نو دغه هېواد ته مو د پیسو پر ورکړه لاس نیولی دی."

نړیوال بانک دا هم ویلي دي چې د افغانستان وضعیت دقیق څاري او له نړیوالې ټولنې او خپلو شریکانو سره په دوامدار ډول په مشورو دی.

نړیوال بانک تېره اوونۍ اقتصادي سرچینو ته د طالبانو د لاس رسي مخه هم ډب کړه.

په واشنګټن کې مېشته دغه موسسه غواړي چې له افغانستان سره د خپلو مرستو تر پيل مخکې په کابل کې د واکمن حکومت په اړه وضاحت ترلاسه کړي چې نړیوالو منل شوېو بشري حقونو ته دا حکومت څومره درناوی کوي.

دا موسسه همدا راز دې ته ګوري چې د افغانستان نوی حکومت تر یوه بریده د اقتصادي رشد د ساتلو توان لري او که نه؟

طالبانو دغه ښار ۱۱ ورځې مخکې ونیو او تراوسه په پلازمېنه کې اداري کارونه دریدلي دي، ان بانکونه بند دي.

د طالبانو ویاند د سې شنبې په ورځ ژمنه وکړه چې له چهارشنبې به ټول بانکونه پرانیستل شي او راکړه ورکړه به پيل شي، خو دا ژمنه تراوسه نه ده عملي شوي.

په بهرنیو هېوادونو کې ګڼو افغانانو د افغانستان دننه خپلو خپلوانو او دوستانو ته د ویسټرن یونین بانک له لارې پیسې استولې، دې بانک هم له افغانستان سره بانکي راکړه ورکړه ځنډولې ده.

ټاکل شوې وه چې روانه اوونۍ د پیسو نړیوال صندوق د افغانستان حکومت ته ۴۵۰ میلیونه ډالر وسپاري، خو دې نړیوالې موسسې په کابل کې د طالبانو د واکمنېدو له امله دا مرسته وځنډوله.

اروپایي ټولنې هم په افغانستان کې خپل پرمختیایي کارونه درولي دي.

د اروپایي کمېسیون مشرې اورزلا فون دیرلاین د سې شنبې په ورځ وویل، په راتلونکې کې له افغانستان سره په پرمختیایي چارو کې زموږ مرستې له شرایطو سره تړلي دي، له بنسټېزو ارزښتونو سره دا مرستې غوټه شوې دي، لکه بشري حقونه، په ځانګړي ډول د ښځو حقونه.

ټاکل شوې وه چې اروپایي ټولنه د راتلونکو اوو کلونو په مخه له افغانستان سره ۱.۱۷ میلیارډه ډالر مرستې وکړي.

طالبانو ژمنه کړې ده چې بشري حقونه به د ښځو د حقونو په ګډون د اسلامي شریعت له اصولو سره سم ورکوي، خو د اروپایي ټولنې مشره وایي تر هغو له افغانستان سره مرستې نه کوو چې نوي حکومت عملي ګامونه نه وي اخیستي.

بل لور ته اروپایي ټولنې روانه اوونۍ اعلان وکړ چې له افغانستان سره خپلې بشري مرستې سږکال له پنځوس میلیونه ایرو دوه سوه میلیونه ایرو ته زیاتوي.

اروپایي ټولنه غواړي چې په دې پیسو د افغانستان دننه او د افغانستان په ګاونډیو هېوادو کې له اړمنو افغانانو سره مرستې وکړي.

په ورته وخت کې په بشري برخه کې د خوړو نړیوال پروګرام WFP په راروان ژمي کې افغانانو ته ژوره اندېښنه څرګنده کړې ده او له نړیوالو یې د لږ تر لږه دوه سوه میلیونه ډالرو مرستو غوښتنه کړې ده چې تر اوسه د دې مرستو ژمنې نه دې شوي.

یوه بریټانوۍ جوړه چې څه باندې نهه اوونۍ د طالبانو له خوا بندي ده وايي د طالبانو زندان دوزخ ته ورته دی.

۷۹ کلن پيټر رینولډز او مېرمن یې باربي د څرخي پله له زندانه بریټانوي رسنیو سره خبرې کړي. هغه ویلي ویلي چې طالبانو دوی له خطرناکه مجرمینو سره یوځای اچولي او یواځې یو وخت ډوډۍ ورکوي.

د پيټر زوی له ډونالډ ټرمپ غوښتي چې د پلار او مور په خوشې کولو کې ورسره مرسته وکړي.

«موږ ته په وار وار ویل شوي چې دوی بې ګناه دي، هیڅ جرم یې نه دی کړی او ډیر ژر به خوشې شي. خو دوی لا هم په زندان کې دي.»

ایران کې د سږني نوروز د رخصتیو پر مهال ټرافیکي پېښو کې لږ تر لږه ۸۸۰ کسان مړه او څه باندې ۲۰ زره نور کسان ټپیان شوي.

د ایران د لویو لارو د پولیسو چارواکو د یکشنبې په ورځ ویلي چې د نورو د شلو ورځو رخصتیو پر مهال لږ تر لږه ۱ میلیون ټرافیکي پېښې شوي.

د نوروز پر مهال د ایران په لویو لارو د موټرو تګ راتګ څو برابره کېږي چې ورسره د ټرافیکي پېښو او مرګژوبله شمېر هم د پام وړ لوړ ځي.

د افغانستان او نیپال تر ۱۹ کلنو کم عمره کریکټ لوبډلو د دریو یو ورځنیو لوبو دویمه هغه پيل کړې ده.

د نننۍ لوبې پچه افغانستان وګټله او دا مهال توپ وهنه کوي.

د کریکټ د نړیوالې شورا د معلوماتو له مخې، نننۍ لوبه د نیپال د پلازمېنې کتمندو په مولپاني سټډیوم کې ترسره کیږي.

د دواړو لوبډلو ترمنځ لومړنۍ لوبه د تېرې پنجشنبې په ورځ ترسره شوه چې افغان لوبډلې نیپال ته د ۱۳۰ منډو په توپير ماته ورکړه.

د دغې لوبلړۍ دریمه او وروستۍ لوبه د حمل په شلمه نیټه ترسره کیږي.

د افغانستان تر نولس کلنو کم عمره لوبډله له نیپال سره تر لوبو وروسته د ۱۹ کلنو نړیوال جام ته د غوراوي په سیالیو کې ګډون کوي.
نړیوال جام ته د وتلو په دغو سیالیو کې افغانستان له عمان، هانک کانګ، متحده عربي اماراتو او نیپال سره مخامخیږي.
د دغو لوبو غوره لوبډله به د ۲۰۲۶ کال نړیوال جام ته لاره پیدا کړي چې د زیمبابوې او نامیبیا په کوربه توب ترسره کیږي.

ټاکل شوې د اسراییل صدر اعظم بنیامین نتنیاهو د امریکا متحدو ایالتونو ته سفر وکړي.

د نتنیاهو دفتر د شنبې ناوخته وویل چې نوموړی به یکشنبه ( د حمل ۱۷مه) واشنګټن ته روان شي او هلته به د امریکا له ولسمشر ډونالډ ټرمپ سره " د ایران د ګواښونو" او د امریکا پر نویو تعرفو خبرې وکړي.

د نتنیاهو د دفتر د معلوماتو له مخې، په دغو لیدو کتو کې په غزه کې د برمته شویو اسراییلیانو د خلاصون، د ترکیې او اسراییلو پر اړیکو او د نړیوالې جزایي محکمې د هغه حکم په ضد خبرې وشي چې نتنیاهو یې په " جنګي جنایت" او د " بشر ضد جنایت" باندې تورن کړی دی.

ټرمپ او نتنیاهو د نړیوالې جزایي محکمې دغه تورونه " بې بنسټه" بللي دي.

د ازبکستان ولسمشر شوکت میرضیایف وایي، نړۍ هغو ګواښونو ته پاملرنه نه کوي چې له افغانستانه پيښېدونکي دي.

میرضیایف پرون شنبه ( د حمل ۱۶مه) په سمرقند کې د منځنۍ اسیا او اروپايي ټولنې په سرمشریزه کې وویل چې منځنۍ اسیا او اروپا دواړه له مشترکو امنیتي ګواښونو سره مخامخ دي.

هغه دغه ګواښونه ترهګري، سخت دریځۍ، افراطیت، سایبري جرمونو، د نشه یي توکو قاچاق او کډوالي بللې ده.

د ازبکستان ولسمشر ویلي چې د دغو ګواښونو د مخنیوي لپاره باید د طالبانو له حکومت سره تعامل وشي او افغانستان کې زیربنایي پروژو او پانګونې ته کار وشي.

د سمرقند غونډه د ازبکستان په کوربه توب پرون شنبه ترسره شوه چې د منځنۍ اسیا او یوشمېر اروپایي هېوادونو مشران په کې جرګه شوي وو.

د طالبانو حکومت تراوسه په دې اړه څه نه دي ویلي، خو تر دې وړاندې یې د ګاونډېو هېوادونو ورته اندیښنې بې ځایه بللي دي.

په ملګرو ملتو کې د پاکستان یوه استازي پر نړیوالې ټولنې غږ وکړ چې په افغانستان کې وسله والو ډلو ته د نویو پرمختللیو وسلو د لیږد مخه ونیسي.

په ملګرو ملتو کې د پاکستان د استازولۍ سلاکار سید عاطف رضا نن په نیویارک کې د امنیت شورا غونډې ته وویل چې په افغانستان کې وسله والې ډلې له بهرنیو ځواکونو څخه پاتې د میلیارډونو ډالرو په ارزښت وسلې لري چې د پاکستان دننه په بریدونو کې کارول کیږي.

سید عاطف رضا له خپلو نړیوالو شریکانو وغوښتل چې د دغو پاتې وسلو پراخه زیرمه دې بیرته ترلاسه کړي، وسله والو ترهګرو ډلو ته د هغوی د لاسرسي مخه دې ونیسي او د ناقانونه وسلو د دې غوړیدونکي تور بازار د تړلو لپاره دې اقدامات وکړي.

پاکستاني چارواکو په وار وار ادعا کړې چې په دغه هیواد کې بریدونه په افغانستان کې پلان شوي او وسله وال له بهرنیو ځواکونو څخه پاتې شوي وسلې کاروي.

خو طالبانو دا ادعا رد کړې ده او ویلي یې دي چې افغانستان د پاکستان د امنیتي ناکامۍ مسوول نه دی.

اروپايي ټولنې او د منځنۍ اسیا د هېوادونو مشرانو په افغانستان کې نجونو ته د زده کړو د شرایطو په رامنځته کولو ټنیګار کړی دی.

د دغو هېوادونو مشرانو پرون جمعه د ازبکستان په سمرقند ښار کې تر غونډې وروسته په یوې اعلامیه کې ویلي، " اړتیا ده د ټولو افغانانو په ځانګړي توګه د ښځو او نجونو اساسي او بشري حقونه ورکړل شي".

په اعلامیه کې په افغانستان کې د یو ټول ګډونه حکومت پر جوړیدو هم ټنیګار شوی دی.

که څه هم طالبان اعاده کوي حکومت يې ټول شموله دی، خو د دوی د مخالفان په ګډون، نړیواله ټولنه ورسره په دې ادعاده کې همغږې نه ده.

نړیوالې ټولنې د طالبانو د حکومت د رسمیت پیژندو لپاره افغان ښځو او نجونو ته د بشري حقونه ورکړه او د ټول ګډون حکومت رامنځته کولو شرطونه ایښي دي.

طالبان وايي، د افغان ښځو حقونه يې د اسلامي شرعیات په چوکاټ کې تامین کړي دي.

متحده عربي اماراتو ژمنه وکړه چې افغانستان ته به له ستنو شویو افغان کډوالو سره مرسته وکړي.

د افغانستان لپاره د متحد عربي اماراتو ځانګړي استازي محمد خلفان نن په کابل کې د طالبانو د ریاست الوزرا له مرستیال عبدالسلام حنفي سره د لیدو پرمهال خپل هیواد ته له ستنیدونکو اغیزمن شویو کډوالو سره د مرستو خبره وکړه، خو په دې برخه کې یې توضیحات نه دې ورکړي چې څومره مرسته او په څه ډول مرسته به کوي.

اسلام اباد ویلي دي، هغه کډوال چې په دغهَ هیواد کې ( اې سي سي) کارتونه لري یا د اوسیدو قانوني اسناد نه لري، که د اپریل تر لسمې له پاکستانه بهر نه شي، په زوره به یې وباسي.

پاکستان ویلي دي چې د روان میلادي کال تر اخره به شاوخوا درې میلیونه افغان کډوال له خپلې خاورې وباسي.

د ملګرو ملتونو د کارپوهانو یوې ډلې له پاکستانه غوښتي چې د افغان کډوالو د جبري ایستلو لړۍ دې ودروی.

په هغه اعلامیه کې چې د دې سازمان پر ویب پاڼه پرون جمعه خپره شوې راغلي، " میلیونه افغانان په پاکستان کې پرته له دې چې پر مشروع غوښتنو يې غور وشي، د ستنېدو له ګواښ سره مخ دي".

په اعلامیه کې وړاندې ویلي شوي، د پاکستان د حکومت دا اقدام د بشري حقونو او کډوالۍ د نړیوالو قوانینو څخه ښکاره سرغړونه ده.

د اعلامیې له مخې په دغو اخراج شویو افغانانو کې تر ټولو ډیرې زیانمنونکې ډلې ښځې، نجونې، مذهبي او قومي لږکۍ، د بشري حقونو فعالان او خبریالان دي.

د پاکستان حکومت د اپریل میاشتې له پیله له دې هیواده د بې اسناده او ای سي سي کارت لرونکو افغان کډوالو د جبري ایستلو لړۍ پیل کړې ده.

که څه هم پاکستان ادعاده کوي چې دوی یوازې هغه افغان کډوال دپیورټ کوي چې په پاکستان کې د پاتي کیدو قانوني اسناد نه لري، خو په پاکستان کې میشت افغان کډوال بیا وايي، پاکستاني پولیس هغه افغانان هم نیسي چې قانوني اسناد او ویزه لري.

د لونګو امېل په نوم پسرلنۍ مشاعره وشوه.

دا مشاعره پرون ماښام د جرمني په کولن ښار کې د افغانستان د کلتوري ودې ټولنې له خوا جوړه شوې وه.

مشاعره کې له جرمنې، فرانسې، بلجیم، سویډن ، ډنمارک او نورو اروپايي هيوادونو لسګونو شاعرانو ګډون کړی و چې په پښتو او دري ژبو يې خپل شعرونه ولوستل.