د افغانستان جمهور رئیس محمد اشرف غني دوحې ته روان دی.

د قطر دولتي خبري اژانس بېګا ناوخته په خپل ټویټر تأیید کړه چې د افغانستان ولسمشر به دوشنبه دوحې ته ورسېږي او تمه ده سې شنبه د قطر له امیر تمیم بن حمد بن خلیفه آل ثاني سره وګوري.

اژانس زیاته کړې چې شېخ تمیم او افغان ولسمشر به په دوه اړخیزو اړیکو او د دغو اړیکو په پراختیا خبرې وکړي.

اخوا د افغانستان د ملي امنیت شورا یوه چارواکي کبیر حقمل په خپل ټویټر لیکلي چې ولسمشر به له کوربه چارواکو سره د افغانستان د سولې پروسې او نورو مسایلو په اړه بحث وکړي.

د قطر پلازمېنه دوحه له څو کلونو د طالبانو د سیاسي دفتر کوربه ده او اوس وخت په دغه ښار کې د افغانستان د دولت او طالبانو ترمنځ خبرې هم روانې دي.

یوه افغان تبعه، پرون (جمعه) د بریتانیا په یوه محکمه کې اعتراف وکړ چې پر یوې دوولس کلنې نجلۍ یې جنسیي تېری کړی دی.

احمد ملاخېل اقرار وکړ چې د جولای په میاشت کې یې د بریتانیا د انګلستان په مرکزي ښار ننیټن کې دا جرم کړی دی.

د رویټرز خبري اژانس د راپور له مخې، ملاخېل تر دې وړاندې په دې اړه تور رد کړی و، خو پرون یې خپله ادعا بېرته واخیسته.

ملاخېل محکمې ته له یوه بل کس سره، چې محمد کبیر نومېږي او له ده سره د جرم په ترسره کولو کې مرسته کړې وه، حاضر شو.

محمد کبیر هم پخوا په دې قضیه کې لاس لرل رد کړي وو.

د دوی بله محاکمه به د جنورۍ په ۱۲ مه وي.

په بریتانیا او نورو اروپايي هیوادونو کې د افغان پناه غوښتونکو له لوري پر له پسې جرمونه سبب شوي چې ګڼ هیوادونه په ځانګړي ډول افغانانو ته د پناه ورکولو شرایط سخت کړي.

د پاکستان د بهرنیو چارو وزارت وايي چې د افغانستان د طالبانو حکومت د دوو هیوادونو ترمنځ د تګ راتګ د لارو د نه پرانیستل کېدو او د دوه‌ اړخیزې سوداګرۍ د ځنډ مسوول دی.

د پاکستان د بهرنیو چارو وزارت ویاند، طاهر اندرابي، د جمعې په ورځ په خپل اوونیز خبري کنفرانس کې وویل چې اسلام‌اباد د کابل له لوري د ټي ټي پي په شمول د وسله‌ والو ډلو د دوامدار ملاتړ له امله له افغانستان سره خپلې لارې بندې کړي دي.

هغه زیاته کړه: "د پولې د پرانیستلو د ځنډ پړه د افغان طالبانو پر غاړه ده. همداراز، د ټاپي او کاسا زر په څېر پروژې هم د همدې ملاتړ له امله اغېزمنې شوې دي."

وروسته له دې چې طالبانو په کابل او پکتیکا کې د پاکستان د بریدونو په ځواب کې د اکتوبر په ۱۲مه، د پاکستان د پوځ پر ګڼو سرحدي پوستو بریدونه وکړل، پاکستان د تورخم او چمن په شمول له افغانستان سره د تګ راتګ ټولې لارې بندې کړې.

د لارو د بندېدو له کبله د پاکستان حکومت په وروستیو کې د سوداګرو له زیاتېدونکي فشار سره مخامخ شوی دی.

پرون د پاکستان ایکسپریس تریبیون ورځپاڼې د خپل هیواد د سوداګرو په قول راپور ورکړ چې د تورخم د لارې د بندېدو له کبله په راولپنډۍ او اسلام‌اباد کې عمده پلورنکي له ژور مالي بحران سره مخامخ شوي دي.

د ایکسپریس تریبیون ورځپاڼې د راپور له مخې، په دواړو ښارونو کې لسګونو سترو او متوسطو عمده سوداګرو د لسګونو میلیون روپیو پانګه له لاسه ورکړې ده. یو شمېر هغه تجربه‌لرونکي او شتمن تاجران، چې تر دې مخکې د ښار له بریالیو سوداګرو شمېرل کېدل، اوس ادعا کوي چې د میلیونرۍ له سطحې د ټولو پانګو د بایللو حد ته نژدې شوي دي.

د افغانستان د ښځو درېیم نړیوال کنفرانس چې «زموږ غږ واورئ» نومېږي، د ډسمبر په ۱۲مه نېټه د هسپانیا په مادرید کې جوړېږي.

دا مهمه ناسته د هسپانیا د بهرنيو چارو وزارت په کوربتوب او د اروپايي ټولنې او د افغانستان د ښځو د سازمان په همکارۍ جوړیږي.

د کنفرانس هدف د افغان ښځو او نجونو پر وړاندې پر روانو کړکیچونو غور او د طالبانو تر حاکمیت لاندې د بشري حقونو د رالوېدلي وضعیت ارزول ښودل شوي دي.

اټکل کېږي چې نړیوال مشران، د بشري حقونو مدافعان او متخصصان به په دې غونډه کې ګډون وکړي، څو د عدالت، حساب ورکونې او د اغېزمنو عملي ګامونو لپاره یوه روښانه، کارنده نقشه جوړه کړي.

د بریتانیا رسنیو پرون (جمعه) راپور ورکړ، عبادالله علیمي چې ۲۵ کلن افغان دی او په ډبلین کې اوسي، د نوومبر په ۱۹مه وروسته له هغه د بلفاست په ګرانډ سنټرل سټېشن کې ونیول شو چې له ډبلین څخه یې په ریلګاډي کې بلفاست ته سفر وکړ. هغه له پنځه نورو افغان وګړو سره یو ځای سفر کاوه.

د بریتانیا د جرمونو د پلټنې ملي ادارې د معلوماتو له مخې، د بریتانیا د کورنیو چارو وزارت د مهاجرت د ادارې له لوري پر هغه شک دی په انساني قاچاق کې لاس لري.

ادعا کېږي چې علیمي له یوې کورنۍ سره او همداراز له بل نارینه سره یو ځای سفر کاوه، چې ټولو یې غوښتل په عمومي ترانسپورتي وسیلې یعني ریلګاډي کې په غیرقانوني توګه بریتانیا ته داخل شي.

دواړه ډلې له فرانسې څخه د ایرلنډ ډبلین ته تللې وې، او له ډبلین څخه د رېلګاډي په واسطه بلفاست ته رسېدلې وې. ویل کېږي چې دوی غوښتل وروسته انګلستان ته سفر وکړي.

د بریتانیا د جرمونو د پلټنې ملي ادارې ویاند وویل چې علیمي نیول شوی او د افسرانو له خوا پوښتنې – ګروېږنې ورڅخه روانې دي.

د افغانستان د طالبانو حکومت له هند څخه وغوښتل چې سوداګري نوره هم پراخه کړي او د مالونو د لېږد لپاره په افغانستان کې د کارګو لوژستیکي مرکزونه جوړ کړي.

دا غوښتنه په داسې حال کې کېږي چې کابل له نوي ډيلي سره اړیکې پیاوړې کوي او له پاکستان سره له پرله‌پسې شخړو او د لارو له بندېدو وروسته بدیل لارې لټوي.

د طالبانو د سوداګرۍ وزیر نورالدین عزیزي د پنجشنبې په ورځ له هند څخه وغوښتل چې د ایران د چابهار بندر له لارې د افغان محصولاتو د صادراتو لپاره د منظم سمندري ترانسپورت په رامنځته کولو کې مرسته وکړي. دغه بندر د هند له لوري اداره کېږي.

عزیزي په نوي ډيلي کې د هند د سوداګرۍ په چارو کې د دولت له وزیر، جتن پراسادا سره وکتل او د پانګونې، ګډو پروژو او د افغان صادرونکو لپاره د لا زیاتو فرصتونو د رامنځته کولو په اړه یې خبرې وکړې.

سربېره پر دې، عزیزي وړاندیز وکړ چې هند دې د افغانستان په جنوب لوېدیځ ولایت نیمروز کې – چې له ایران سره ګډه پوله لري – وچ بندرونه جوړ کړي او د هند ممبۍ ته نژدې په نهـاوا شیوا لوی کانتینري بندر کې دې د افغان کارګو د پروسس اسانتیاوې رامنځته کړي.

د قزاقستان د روغتیا وزارت وايي، روغتیايي ټیمونه او طبی وسایل یې د افغانستان زلزله ځپلو سیمو ته استولي دي.

دغه وزارت پرون (پنجشنبه) افغانستان ته د قزاقستان په استول شوې طبي ډله کې داسي متخصصان شامل دي چې د تروما او عاجلو حالاتو په برخو کې تجربې لري.

د قزاقستان د روغتیا وزارت د خبر له مخې، د دغه هیواد ډاکترانو په افغانستان کې لسګونه ناروغان معاینه کړي، مشورې یې ورکړي او جراحي عملیات یې کړي دي.

په وروستیو کې دوو سختو زلزلو د افغانستان په ختیځ او شمال کې سلګونه کسان مړه او ټپیان کړل.

د افغانستان د سوداګرۍ او پانګونې خونې وايي چې سږ کال د جلغوزو حاصلات د ښه دي او ټاکل شوې چې دا محصول د هوايي دهلیزونو له لارې چین ته صادر شي.

د دغو خونو د مشرتابه پلاوي غړي خانجان الکوزید پنجشنبې په ورځ (د نوومبر ۲۰مه) ازادي راډیو ته وویل چې د جلغوزو د صادراتو د اسانتیا لپاره له افغان هوايي شرکتونو سره خبرې روانې دي.

د افغانستان د وچو میوو د صادرونکو د اتحادیې د معلوماتو له مخې، تمه کېږي چې یوازې خوست ولایت سږ کال شاوخوا ۲۰ زره ټنه جلغوزه تولید کړي، او د نورو ولایتونو مجموعي حاصلات ښايي ۳۵ زره ټنو ته ورسېږي.

د جلغوزو یو شمېر کاروباریانو هم سږني بازار او د صادراتو فرصتونه مثبت بللي دي.

دا څرګندونې په داسې حال کې کېږي چې په دې وروستیو کې د کابل او اسلام‌اباد ترمنځ ترینګلتیا زیاته شوې، او پاکستان خپلې ترانزیتي لارې د افغانستان د سوداګریزو توکو او کرنیزو محصولاتو پر مخ تړلې دي

د هند د بهرنیو چارو وزیر ایس جي شنکر د طالبانو د صنعت او سوداګرۍ له وزیر نورالدین عزیزي سره پرون تر لیدو وروسته په ایکسپاڼه کې ولیکل چې له ښاغلي عزیزي سره یې د کابل او نوي ډیلي ترمنځ د سوداګرۍ، اتصال او د خلکو ترمنځ د اړیکو د پیاوړتیا په لارو چارو خبرې وکړې.

نور الدین عزیزي د چهارشنبې په ورځ د یوه پلاوي په مشرۍ په پنځه ورځني سفر هند ته ولاړ.

د طالبانو د صنعت او سوداګرۍ د وزارت ویاند اخندزاده عبدالسلام جواد رسنیو ته وویل چې د هند له بهرنیو چارو وزیر سره د لیدو پرمهال د افغانستان د خصوصي سکتور غړیو ته د ویزو د ورکولو په اړه خبرې وشوې او د دواړو هیوادونو ترمنځ د ګډ کاري ګروپ د بیا فعالولو، د سوداګرۍ د ګډې خونې د جوړولو او د چابهار بندر د ستونزو د حل په اړه یوشمیر موافقې وشوې.

اخندزاده عبدالسلام جواد دا ونه ویل چې د چابهار بندر په اړه څه هوکړې شوې دي. دا بندر د امریکا د متحد ایالتونو تر بندیز لاندې و او نژدې درې اونۍ مخکې نوي ډیلي خبر ورکړ چې له بندیزونو څخه د دې بندر د فعالیت لپاره یې شپږ میاشتې وخت اخیستی دی.

د ملګرو ملتو لپاره د روسیې مرستیالې استازې په افغانستان کې د داعش خراسان موجودیت ته اندیښنه څرګنده کړه او خبرداری یې ورکړ چې دا ډله خپل نفود پراخوي او غواړي چې افغانستان او ورها خوا سیمه بې ثباته کړي.

انا اوستیګنیوا د ملګرو ملتو د امنیت شورا یوې غونډې ته د پنجشنبې په ورځ دا هم وویل چې د داعش پر ضد د طالبانو اقدامات کافي نه دي او د دې ترهګرو د مخنیوي لپاره یوې جامع ستراتیژۍ ته اړتیا شته.

په امنیت شورا کې د روسیې استازي سرګي شویګو تر دې مخکې ویلي و چې په افغانستان کې د نړیوالو افراطي ډلو مربوط تر دوه زره درې سوه ډیر وسله وال شته چې دا د سیمې او نړۍ لپاره یو جدي خطر دی.

طالبان وایي چې بهرني وسله وال په افغانستان کې نه شته او داعش خراسان څانګه هم ځپل شوې ده.

د پښتون ژغورنې غورځنګ مشر منظور پشتين وايي د بنو پولیسو د هغه تحريک د يو وژل شوي مخکښ، ګيله من وزير ورور عرفات او د تره زوی حاضر خان نیولي دي. پښتين د نومبر په ۱۹مه پر خپله فیسبوک پاڼه د غندنې په ترڅ کې ليکلي چې پولیسو هغه کسان له عدالته له ځان سره وړي دي.

د عرفات پښتين د کورنۍ يو غړي چې نه یې غوښتل نوم یې واخیستل شی، د نومبر په ۲۰مه مشال راډيو ته وويل چې پر هغو دواړو تور وو چې د ګيله من وزير په وژنه تورن کس، ازاد داوړ باندې یې حمله کړې ده. خو د هغه په وينا دا بې بنیاده دعوه ده او کورنۍ یې پر ازاد داوړ هېڅ برید نه دی کړی. تر اوسه پولیسو او د ازاد داوړ کورنۍ په دې اړه څه نه دي ويلي.

منظور پشتين په خپله ليکنه کې د پاکستان پر ریاست تور پورې کړی چې د ګيله من وزير د قاتلينو د نيولو پر ځای د هغه د کورنۍ غړي نيول کېږي او "د پښتنو خيرخوا لادرکه" کوي. د پاکستان حکومت په دې هلکه څه نه دي ويلي خو پر پښتو ژغورنې غورځنګ یې د ریاست پر ضد د خلکو د پاڅولو په تور کې بندیز لګولی. پي ټي اېم او د بشري حقونو نړیوالو ادارو دا بندیز غندلی دی.

شاعر او د پښتون ژغورنې غورځنګ د مرکزي کمېټې غړی، ګيله من وزير د ۲۰۲۴ کال د جولای په ۱۱مه په اسلام اباد کې ووژل شول. د هغه کورنۍ د نوموړي د وژنې تور د جایدادونو پر يو کاروباري ازاد داوړ او د هغه په ملګرو پورې کړ. تر اوسه پولیسو نوموړی یا بل څوک د ګيله من وزير د وژنې په تور نه دي نيولي.