پر ایران د امریکا نوي بندیزونه نن عملاً په داسې حال کې نافذ شول چې د واشنګټن او تهران ترمنځ ناندرۍ روانې دي.

په نویو بندیزونو کې د غالیو په ګډون د ایران د صنعتي تولیداتو د خرڅلاو لپاره د امریکايي ډالرو د پېرلو شرایط سخت شوي دي.

ولسمشر ډونالد ټرمپ تېره شپه یو ځل بیا له ایراني چارواکو سره د مخامخ لیدنې وړاندیز تکرار کړ او ویې‌ویل، دی چمتو دی د ایران د بالیستیک توغندیو په ګډون پر ټولو لانجمنو موضوعاتو له ایراني مشرانو سره مخامخ خبرې وکړي، خو ولسمشر حسن روحاني پرون پر دولتي ټلوېزیون په وینا کې دا وړاندیز رد کړ.

ښاغلي روحاني وویل د ټرمپ وړاندیز داسې دی لکه څوک چې خپل مقابل لوری په چاړه ووهي او بیا یې خبرو ته راوبولي.

له دې مخکې د ایران د بهرنیو چارو وزیر جواد ظریف ویلي و، امریکا د ایران پر وړاندې د سخت دریځ په خپلولو سره په خپله منزوي شوی دی.

• پخواني معلومات

د امریکا ولسمشر ډونالد ټرمپ پرون دوشنبې پر ایران د پراخو مالي بندیزونو د بیا انفاذ امر وکړ.

په دې بندیزونو کې د ایران د اسعارو د راکړې ورکړې او مهمې صنعتي برخې په نښه شوې دي.

ټرمپ دا بندیزونه درې میاشتې وروسته له هغه لګوي چې د ایران له اټمي تړون څخه د امریکا وتل یې اعلان کړل.

ټرمپ پرون په یوه بیان کې پر خپل پخواني دریځ ټینګار وکړ چې د ۲۰۱۵ کال اټمي موافقه یوه یو اړخیزه او ناوړه موافقه وه.

ښاغلي ټرمپ د نړۍ پر ټولو هېوادونو غږ کړی چې دا خبره روښانه کړي چې د ایران رژیم به یا خپل ګواښونکی او بې ثباته کوونکی چلند بدلوي او په نړیوال اقتصاد کې به مدغمېږي او یا به له اقتصادي انزوا سره مخامخ کېږي.

د ایران ولسمشر حسن روحاني پرون په یو وینا کې وویل ایران به د امریکا له بندیزونو سره سره په اټمي موافقه کې پاتې شي.

هغه وویل چې امریکا غواړي د ایران د ملت پرضد له رواني جګړې کار واخلي او د خلکو ترمنځ یې نفاق واچوي.

له دې مخکې د ایران د بهرنیو چارو وزیر جواد ظریف وویل، متحده ایالات د ایران پر وړاندې د سخت دریځ په خپلولو سره په خپله منزوي شوی دی.

د ترکیې ولسمشر رجب طیب اردوغان له کیف او مسکو څخه وغوښتل چې د ترکیې په کوربه توب خبرې له سره پېل کړي.

دا غوښتنه پرون چهارشنبه څو ساعته وروسته له هغه وشوه چې روسیې د اوکراین پر لویدیځو سیمو درانه بریدونه وکړل.

د اوکرایني چاروکو په وینا، دغو بریدونو کې لږ تر لږه ۱۹ تنه وژل شوي او لسګونه نور ژوبل دي.

اردوغان په انقره کې د اوکراین له ولسمشر ولودمیر زلنسکي سره په ګډه خبري غونډه کې وویل " د جګړې دواړو لورو ته د ناوړه اغیزو" له کبله خبرې مهمې دي.

زلنسکي د اردوغان له غوښتنې ملاتړ وکړ او وې ویل چې د ترکیې د ډيپلوماسۍ پر ځواک او پر مسکو یې د اغیزو په اړه باور لري.

د روسیې بې پيلوټه الوتکو په تازه بریدونو کې په اوکراین کې نژدې شل تنه وژلي او په لسګونو نور یې ټپيان کړې دي.

اوکرایني رسنیو راپور ورکړ چې نن چهارشنبه( د نومبر ۱۹ مه) د ترنوپیل، خمیلنیتسکي، ایوانو-فراکویویسک، ریونه، لویو او دنیپرو پیتروفسک په سیمو کې چاودنې اوریدل شوې دي.

د اوکراین د بیړنیو چارو ادارې ویلي دي چې په ترنوپيل کې پر دوو لوړپوړیو ودانیو برید شوی چې لږ تر لږه نولس تنه پکې وژل شوې دي او شپږ شپیته نور د شپاړس ماشومانو په ګډون ټپیان شوې دي.

د اوکراین انرژي وزارت ویلي دي چې د دې بریدونو له امله په یوشمیر سیمو کې بریښنا پرې شوې ده.

د اوکراین په خارکیف کې هم د تیرې شپې د بریدونو په ترڅ کې د پولیسو په وینا شپږ دیرش کسان ټپيان شوې دي. چې پر دې سیمه له تیرو دریو ورځو راهیسې روسیي ډرون الوتکې بمبارۍ کوي.

درې اروپايي هېوادونو، بریتانیا، فرانسې او جرمني، د امریکا له متحده ایالاتو سره یوځای، د اټومي انرژۍ نړیوالې ادارې ته یوه مسوده وړاندې کړې ده.

په دې مسوده کې غوښتنه شوې چې ایران د خپلو غني شویو یورانیمو د زیرمو لپاره مسوول وګڼل شي او څارونکو ته اجازه ورکړل شي چې په ایران کې د بمبارد شویو اټومي تاسیساتو لیدنه وکړي.

د رویټرز اژانس د راپور له مخې دا مسوده د سې شنبې په ورځ سپارل شوې ده او تمه ده چې نن تصویب شي.

دا مسوده وروسته تر دې وړاندې شوې ده چې د اټومي انرژۍ نړیوالې ادارې تیره اونۍ غړیو هیوادو ته په یوه راپور کې ویلي و چې تهران د جون او جولای په میاشتو کې د اسراییل او متحده ایالاتو لخوا بمبار شوي اټومي تاسیساتو ته د پلټونکو د ورتګ مخه نیسي او د ایران د غني شویو یورانیمو د زیرمو د تفتیش چارې هم له اوږدې مودې راهیسې ځنډيدلې دي.

د اوکراین ولسمشر ولودیمرزیلینسکي وایي چې د سپینې ماڼۍ له ځانګړي استازي سره د احتمالي خبرو اترو لپاره ترکیې ته ځي چې په اوکراین کې د روسیې څلورکلنې جګړې د پای ته رسولو لپاره لارې چارې ومومي. ټاکل شوې چې نوموړی به نن چهارشنبې له ترکیې څخه چې د استانبول ښار یې د روان کال په لومړیو کې د سولې د خبرو د څو پړاوونو کوربه و، کتنه ترسره کړي.

زیلینسکي په ټیلګرام چینل کې په یوه بیان کې لیکلي چې"موږ د خبرو اترو د ګړندي کیدو لپاره چمتووالی نیسو او ځینې حل لارې مو موندلي دي چې هغه به خپلو شریکانو ته وړاندې کړو. په ټول ځواک سره د جګړې پای ته رسولو ته نژدې کیدل د اوکراین لومړی لومړیتوب دی."

د ازادي راډیو د خبر د مرکزي څانګې د راپورله مخې زیلینسکي به ترکیې ته په سفرکې د سپینې ماڼۍ له ځانګړې استازي سټیو ویټکوف سره چې د خبرو اترو له لارې په اوکراین کې د جګړې د پای ته رسولو هڅه کوي، وګوري. کریملین ویلي چې هیڅ یو روسي چارواکی به په دې به په دې کتنه کې حاضر نه وي.

د روان کال په جولای په میاشت کې په استانبول کې د دواړو خواوو ترمنځ له خبرو راهیسې چې بې نتیجې پای ته ورسیدې، د کیف او مسکو ترمنځ بیا مخامخ خبرې نه دي شوي.

سپینې ماڼۍ د سې شنبې په ورځ اعلان وکړچې د امریکا ولسمشر ډونالډ ټرمپ له سعودي عربستان سره د یوې دفاعي کڅوړې په اړه موافقه کړې ده چې پر ریاض د F-35 جنګي جټ الوتکو او شاوخوا ۳۰۰ امریکایي ټانکونو پلورل پکې شامل دي.

د ولسمشرټرمپ ادارې وویل چې له سپینې ماڼۍ څخه د سعودي عربستان د ولیعهد محمد بن سلمان د کتنې په ترڅ کې ریاض ژمنه وکړه چې له ۶۰۰ ملیارد ډالرو نیولې تر ۱ ټریلیون ډالرو پورې به په متحدو ایالتونو کې پانګونه وکړي.

سپینې ماڼۍ وویل چې ټرمپ او محمد بن سلمان د امریکا اوسعودي عربستان ترمنځ ستراتیژیک دفاعي تړون SDA لاسلیک کړاو زیاته یې کړه چې دغه تاریخي تړون به زموږ د څه باندې ۸۰ کلونو دفاعي ملګرتیا پیاوړې کړي او په ټول منځني ختیځ کې به د حملو د مخنیوي ځواک پیاوړی کړي.

ټرمپ همدارنګه په راتلونکې کې سعودي عربستان ته د F-35 جنګي جت الوتکو د ورکولو په ګډون د دفاعي وسایلو د پلور یوه لویه کڅوړه هم تصویب کړه چې پرهغه هیواد د نږدې ۳۰۰ امریکایي ټانکونو پلورل هم ډاډمنوي.

د غزې په اړه د ملګروملتونو د امنیت شورا د پریکړه لیک په اړه د نړیوالو غبرګونو په ترڅ کې فلسطینې ادارې او جرمني هم د دغه پریکړه لیک هرکلی وکړ.

د فلسطیني ادارې د بهرنیو چارو وزارت په ایکسپاڼه کې لیکلي چې فلسطیني اداره د ملګرو ملتونود پریکړه لیک د تصویب د هرګلي ترڅنګ د غزې لپاره د د امریکا د سولې د پلان د سملاسي پلي کولو پر اړتیا ټینګار کوي.

بلخوا د جرمني بهرنیو چارو وزیر د امنیت شورا لخوا په غزه کې د سولې لپاره د امریکا د پلان تصویب یو "ښه خبر" وباله او هرکلی یې وکړ.

له پلان سره سم په غزه کې یوسوله ساتی نړیوال ځواک ځای پرځای کیږي او په راتلونکې کې د فلسطینیانو د یوه خپلواکه دولت جوړیدو ته لار پرانیستل کیږي.

روسیې او چین دغه پریکړه لیک ته له رایې ورکولو ډډه وکړه، خو د امنیت شورا نورو ټولو ۱۳ غړیو یې ملاتړوکړ.

د قزاقستان په جنوب کې تیره شپه په یوه کورکې د اورلګیدنې په پيښه کې دولس کسان مړه شوي چې نهه یې ماشومان دي.

دا پیښه په ایلګابس کلي کې رامنځته شوه. د بیړنیو خدماتو مسولینو ویلي چې درې کسه نورد بې هوښۍ په حالت کې ژغورل شوي دي. تراوسه د دغې اورلګیدنې لامل ندی څرګند شوی.

د قزاقستان ولسمشر قاسم جومارت توقایف د قربانیانو له کورنیو سره د مرستې د ژمنې ترڅنګ د اورلګېدنې د لامل په اړه د پلټنې امر وکړ.

د اوکراین ولسمشرولودمیرزیلینسکي وایي چې د چهارشنبې په ورځ به ترکیې ته ولاړشي او هڅه به وکړي چې د سولې خبرې او له روسیې سره د جګړې د بندیانو تبادله بیرته پیل شي.

استانبول د روان کال په پیل کې د روسیې او اوکراین ترمنځ د مستقیمو خبرو د درې پړاوونو کوربه وچې بې نتیجې پای ته ورسید. مسکو چې وړاندیز شوی اوربند یې ردکړ، له هغې راهیسې د اوکراین پرښارونو بریدونو ته زور ورکړی دی.

زیلینسکي د سه شنبې په ورځ وویل: "موږ د خبرو اترو د بیا پیلولو لپاره چمتووالی نیسو، او د حل لارې لپاره وړاندیزونه به له خپلو شریکانوسره شریک کړو." هغه ندي ویلي چې ترکیې ته په سفرکې به له کومو چارواکو سره ګوري.

په می او جولای میاشتو کې دواړه لوري یوازې یوبل ته د بندیانو او په جګړو کې د وژل شویو سرتیرو پر سپارلو موافقه وکړه چې د وروستۍ تبادلې په ترڅ کې یې چې د اکتوبر په لومړیو کې ترسره شوه، مسکو او کییف هر یو ۱۸۵ بندیان سره تبادله کړل.

دغه وزارت دا خبرداری د ناقانونه کډوالو په بېرته ستنولو کې د یو شمېر هېوادونو د نه همکارۍ په خاطر ورکړی دی.
ډېر ګواښ افریقايي هېوادونو له هغې ډلې انګولا، نامیبیا او کانګو جمهوریت ته متوجه دی.

بریټانیا سږ کال تر جون پورې د کار، زده کړو، کورنۍ،بشري مساییلو په خاطر لږ تر لږه ۸۳۴زرو کسانو ته ویزې ورکړي چې په قانوني توګه دغه هېواد ته سفر وکړي.

دا خلک اکثر د هند، چین، پاکستان، او امریکا اتباع دي.

برعکس هغه کسان چې په ناقانونه توګه بریټانیا ته تللي او دغه هېواد یې د اکثرو د ایستلو ګواښ کړی په سر کې یې د افغانستان نوم راغلی.

له هغو ټولو نږدې ۴۲نیمو زرو کډوالو چې له غیر عادي لارو بریټانیا ته رسېدلي اول سر کې افغانان دي چې شمېر یې نږدې ۶۶۰۰ ته رسیږي.

بریټانوي حکومت د ناقانونه کډوالو پر ضد د سختو پالیسیو د لګولو په لټه کې دی.
تمه کېږي چې د دایمي اقامې لپاره د استوګنې موده ۲۰ کلونو ته وغځول شي او که د ځینو پناه غوښتونکو هېوادونه امن وګڼل شي بېرته ور استول کېدی هم شي.

د اماراتو هوايي شرکت غواړي ۶۵ نوې لویې بویینګ ۹-۷۷۷ ډوله مسافروړونکې الوتکې وپیري.

دا پریکړه نن د دوبۍ د هوايي نندارتون په پرانیسته کې اعلان شوه.

د دغه تړون ارزښت ۳۸ میلیارد ډالره بلل شوی.

دا تړون به د نړۍ په کچه د لویو مسافروړونکو الوتکو په پېرلو کې د اماراتو د هوایي شرکت دریځ لا پیاوړی کړي.

بوینګ شرکت هم موافقه کړې چې د لویو مسافروړونکو الوتکو د جوړولو امکانات سنجوي.