په افغانستان کې د سړو سیمو د تعلمیي کال زنګ ووهل شو او په دې سره په رسمي ډول نوی تعلمي کال پیل شو.

افغان چارواکو په دې اړه جوړو شوېو مراسمو کې وویل چې د پوهنې د پراختیا لپاره به هڅې وکړي.

د افغان ولسمشر دویم مرستیال سرور دانش وايي، که څه هم د پوهنې برخه کې لاسته راوړنې شته، خو یو شمېر دلایلو دغه پرمختګونه له ګواښ سره مخ کړي.

"تېرو کلونو کې په قراردادونو او د علمي کدرونو استخدام کې فساد او له قانونه سرغړونه، د درسي کتابونو چاپ او د تعمیرونو په جوړولو کې درغلۍ، پوهنې ته نه جبرانېدونکې صدمه رسولې ده."

په ورته وخت کې د پوهنې وزیر اسدالله حنیف بلخي وايي، د پوهنې د کیفیت د لوړولو لپاره یو لړ پلانون او طرحې په پام کې دي چې د یادو ستونزو هواري ته هم په کې پام شوی دی.

دا په داسې حال کې ده چې د پوهنې وزارت د معلوماتو له مخې د نا امنیو له وجې په ټول هېواد کې له زرو زیات ښوونځي تړل شوي دي.

په افغانستان کې د طالبانو حکومت د کډوالو چارو وزارت وايي په يوه ورځ له پاکستان او ايرانه د افغان کډوالو ۷۵۲ کورنۍ خپل هېواد ته ستنې شوې دي.

هغه وزارت د مې پر ۲۷مه په يوه خبرپاڼه کې وويل چې يوه ورځ مخکې ستنو شويو کډوالو کې ۱۰۳ له پاکستانه او پاتې له ايرانه ورغلې دي. د خبرپاڼې ترمخه، هغو کورنيوو سره ابتدايي مرستې شوې، ځینې يې خپلو سیمو او ځينې یې جوړو لنډمهاله کمپونو ته لېږدول شوې دي.

ملګرو ملتونو په هرات، کندهار، نيمروز او ننګرهار کې د تازه ورستنو شويو کډوالو لپاره مرکزونه جوړ کړي چې پکې دوايانې او خوراکي مواد ویشي. خو هغې ادارې ويلي چې نورو نړيوالو مالي مرستو ته ضرورت لري.

پاکستان او ايران له تېرو دوو کلونو راهیسې له خپلو ملکونو د افغان کډوالو اېستلو ته زور ورکړی دی. دوی په لومړي قدم کې بې اسناده کډوال وویستل خو وروسته یې وويل چې ټول افغانان وباسي.

د نورستان د واما ولسوالۍ په ځنګلونو کې اور لګېدلی دی.

د راپورونو له مخې، اور درې ورځې مخکې د واما ولسوالۍ د "کوردار" سیمې په ځنګلونو کې پیل شو او لا هم نه دی کنټرول شوی.

راپورونه وايي چې ځایي اوسیدونکي او طالبان هڅه کوي چې اور کنټرول کړي خو د تجهیزاتو د نشتوالي له امله یې توان نه لري چې دا کار وکړي.

دا څرګنده نه ده چې تر اوسه څومره ځنګل سوځلی دی یا د اور لامل څه و.

څو ورځې مخکې د کنړ ولایت په چوکي ولسوالۍ کې په یوه بله پېښه کې هم اور لګېدلی و چې تر درو ورځو زیات دوام یې وکړ او ۳۰ هکتاره ځنګل یې وسوځی.

د بدخشان د جرم ولسوالۍ په فرغامنج کلي کې د کوکنارو د کروندو د ویجاړولو پر سر د طالبانو او بزګرانو ترمنځ نښتې د دریمه ورځ هم دوام لري.

د ځايي رسنیو د راپورونو له مخې، کلیوالو په اعتراض لاس پوري کړی او هڅه یې وکړه چې په دغه لاریون کې د طالبانو له خوا د وژل شوي مړی د لاریون پر مهال له ځان سره وګرځوي.

راپورونه وايي چې د طالبانو پوځي چارواکو د دوشنبې په سهار وختي سیمې ته اضافي ځواکونه هم ولېږل.

راپور وايي چې د کوکنارو یو شمېر کروندګر او ځایي اوسیدونکي، چې سیمه ایز طالبان یې ملاتړ کوي، غرونو ته ختلي او د طالبانو د ځواکونو پر وړاندې یې دفاعي دریځ نیولی دی.

سرچینو ځينو ځايي رسنیو ته ویلي چې د طالبانو یوې ډلې د بدخشان د جرم ولسوالۍ په فرغامنج کلي کې د کوکنارو د کروندو ویجاړولو په هڅه کې له بزګرانو سره نښته وکړه.

د طالبانو مشر ملاهبت‌الله اخندزاده په افغانستان کې د طالبانو تر بیا واکمنېدو وروسته، د کوکنارو پر کښت او قاچاق د بندیز فرمان صادر کړ او د کوکنارو له کښت سره پر مبارزه یې ټینګار وکړ.

د بدخشان په ځینو ولسوالیو کې مخکې هم د کوکنارو د کر د له منځه وړلو پر سره ورته نښتې او لاریونونه شوي دي.

د افغانستان د شل اووریزو سیالیو کپتان راشد خان په تیرو 25 کلونو کې د لنډ فارمیټ په غوره 25 لوبغاړو کې لومړی مقام خپل کړ.

د کریک انفو ویب پاڼې د مفصلې څیړنې له مخې، له 2000 م کاله تر 2025 م کال پوري د T20 غوره 25 لوبغاړو د لیست په سر کې راشید خان راغلی دی.

د کریک انفو د تحلیلي راپور له مخې د لوبو پر پایلو د هغه اغېز، په بېلابیلو لیګونو کې د هغه فعالیت او توپوهنه یې د کرکټ په تاریخ کې له پنځه ویشتو نورو غوره لوبغاړو سره پرتله کړې ده.

په دې لیست کې یوازي پنځه یې متخصص توپ اچوونکي دي. راشد خان د خپل مهارت او ریکارډ ماتونکو لاسته راوړنو له امله د دوی په منځ کې لومړی مقام ترلاسه کړی دی.

دا ماشومان د یکشنبې په ورځ د لښکرګاه ښار په ولایتي روغتون کې زیږېدلې، چې درې هلکان او دوه نجونې په کې شاملې دي،

د طالبانو تر واک لاندې باختر دولتي خبري اژانس د هلمند د عامې روغتیا چارواکو په حواله ویلي چې د مور او څلورو ماشومانو روغتیايي وضعیت قناعت‌بښونکی دی، خو د یوه ماشوم وضعیت یې نازک ښودل شوی.

دا په داسې حال کې ده چې د ملګرو ملتونو د معلوماتو له مخې افغانستان د میندو لپاره یو له تر ټولو مرګونو هېوادونو څخه ګڼل کېږي او دلته په هرو دوو ساعتونو کې یوه ښځه د زیږون او د میندوارۍ پر مهال د داسې روغتیايي ستونزو له کبله مري چې د مخنیوي وړ وي.

د روسیې دولتي خبري اژانس تاس د دغه هېواد د ملي امنیت شورا په حواله راپور ورکړی چې د طالبانو د حکومت غړي به د لومړي ځل لپاره د امنیتي مسایلو د لوړپوړو استازو په غونډه کې ګډون وکړي.

دا غونډه د مې میاشتې له ۲۷مې تر ۲۹مې نېټې پورې په مسکو کې جوړېږي، چې په کې به د جنوب ختیځې اسیا د ټولنې غړي هېوادونه، بریکس هېوادونه، د شانګهای د همکارۍ سازمان او د خپلواکو، هم ګټو هېوادونو د سازمان استازي ګډون کوي او د سېمې او نړۍ پر وضیعت به غیر رسمي څو اړخیزې خبرې اترې او بحثونه کوي.

د طالبانو حکومت تر دې دمه په رسمي توګه په دې غونډه کې د ګډون په اړه څه نه دي ویلي.

روسیې په وروستیو کې د طالبان د ممنوعه ډلو له لیست ایستلي او په افغانستان کې د طالبانو د بیا ځلي واکمنۍ راهېسې د طالبانو حکومت یې که څه هم په رسمیت نه دی پیژندلی خو ورسره نژدې اړیکې پالي.

"د افغانستان په اړه د جینیوا ملي ډیالوګ او پراختیا" څلورم پړاو د دوشنبې په ورځ د ترکیې په انتالیا کې د سیاسي، مدني، رسنیو د فعالانو او د ښځو او ځوانانو د استازو په ګډون پیل شو.

دا غونډه د ټولنې د مختلفو برخو ترمنځ د خبرو اترو د اسانتیا، د اوسنیو ننګونو د څیړلو او د ملي حل لارو د لټولو په هدف جوړه شوه. په جنیوا کې د ملګرو ملتونو لپاره د افغانستان سفیر او دایمي استازي نصیر احمد اندیشه دا پروسه د بحران د مخنیوي او د ملي باور د بیا رغولو لپاره خورا مهمه وبلله.

د دې غونډې په جریان کې، د "موزایک" یا "د افغانستان لپاره جامع سړک نقشه" په نوم د یو پلان په اړه هم خبرې وشوې. یو نوښت چې د ملګرو ملتونو د سرمنشي په غوښتنه په فبرورۍ میاشت کې چمتو شو او له طالبانو او اړوندو هیوادونو سره شریک شو.

د طالبانو د حکومت د کډوالو او راستنېدونکو چارو وزارت وايي چې د پاکستان له زندانونو نور ۲۳۰ تنه افغان بندیان خوشې شوي دي.

دې وزارت پرون پر خپله ایکس پاڼه د یوه بیان خپرولو سره ویلي دا بندیان چې د پاکستان په بندخونو کې ساتل کېدل د غبرګولي په دریمه نېټه خوشې شول.

په خبرپاڼه کې د کندهار د سپین بولدک دروازې د چارواکو له قوله ویل شوي دي چې دې کسانو د پاکستان په بېلابېلو زندانونو کې یوازې یا دوه ورځې تېرې کړې دي او له راستنېدو سره سم خپلو مېنو ته لېږل شوي دي.

پاکستان په دې وروستیو کې د افغان کډوالو د جبري ستنولو لړۍ چټکه کړې او په دې ترڅ کې داسې شکایتونه هم کېږي چې پولیس افغان کډوال له لارو او کوڅو نیسي او بیا یې په جبري ډول افغانستان ته ستنوي.

په افغانستان کې د ملګروملتونو د تعلیمي، علمي او کلتوري ادارې یونسکو مشرې ویلي دي چې دا سازمان غواړي په بامیان ولایت کې د غلغله او ضحاک د لرغونو ښارونو د ترمیم، بیارغونې او ساتنې په برخو کې همکاري وکړي.

ملي راډیو ټلویزیون چې طالبان یې اداره کوي، پرون خبر ورکړ چې پاتریشیا مک فلیپس دا څرګندونې د بامیان له والي عبدالله سرحدي سره د کتنې پرمهال کړې دي. د خبر له مخې په دې کتنه کې دواړو خواوو د بامیان ولایت د لرغونو آبدو د ترمیم او بیارغونې په تړاو خبرې کړې دي.

طالبانو په خپله لومړۍ واکمنۍ کې د ۲۰۰۱ کال په مارچ میاشت کې په بامیان ولایت کې د بودا لویه مجسمه په بمونو والوزوله، خو د ۲۰۲۱ کال په اګست میاشت کې له بیاواکمنېدو وروسته یې په وار وار ویلي دي چې د لرغونو تاریخي آثارو ساتنه کوي.

د پاکستان او ازبکستان د بهرنیوچارو وزیرانو پرون د ازبکستان، افغانستان او پاکستان د رېللارې د پروژې په اړه خبرې وکړې.

د پاکستان د بهرنیوچارو وزارت پر خپله ایکس پاڼه دا خبر ورکړی او لیکي چې مرستیال صدراعظم او د بهرنیوچارو وزیر محمداسحق ډار او د ازبکستان د بهرنیوچارو وزیر بختیار سعیدوف د ټلفوني خبرو پرمهال هیله څرګنده کړه چې د سیمه ایز اتصال د دې پروژې د موافقې طرح به ژرترژه بشپړه شي.

بیان زیاتوي چې دواړو جګپوړو ډیپلوماتانو د سیمې پر روان وضعیت هم خبرې وکړې.

د ترانس افغانستان د رېللارې د پروژې د تطبیق درې اړخیز توافق د ۲۰۲۳ کال په جولای میاشت کې د سیمه ایز تجارت د پیاوړتیا او د پاکستان له بندرونو سره د منځنۍ آسیا د وصلولو په هدف لاسلیک شو.

د اورګاډي دا پروژه چې د ازبکستان له ترمذ ښاره پیلېږي ۷۶۰ کیلومتره اږدوالی لري، له مزارشریف او لوګر ولایتونو څخه تېرېږي او د خرلاڅۍ بندر له لارې د خیبرپښتونخوا کرمې سیمې ته ننوځي.