ټاکل شوې ده د طالبانو د بهرنیو چارو وزیر امیر خان متقي سبا د (د می په ۲۰مه) پیکنګ ته سفر وکړي چې د چین، پاکستان او افغانستان په ګډون په درې اړخیزه غونډه کې ګډون وکړي.

د راپورونو له مخې د دې سرمشریزې هدف د سیمه ییزې سولې او امنیت اندیښنو ته رسېدل دي.

په ورته وخت کې، د پاکستان د بهرنیو چارو وزیر، اسحاق ډار چین ته روان شوی دی. د هغه د سفر هدف د لوړې کچې په دوه اړخیزو خبرو کې برخه اخیستل دی.

د یادونې وړ ده چې د ۲۰۲۵ کال د می په ۱۰مه په کابل کې د دې سرمشریزې اول دور غونډه جوړه شوه چې پکې طالبان، پاکستان او چین شامل وو.

د راپور له مخې دا درې اړخیزې خبرې به د ترهګرۍ ضد هڅې، اقتصادي همکارۍ او د زیربناوو د پراختیا په ګډون پر یو لړ موضوعاتو راوڅرخي.

تر دې مخکې د طالبانو د بهرنیو چارو وزارت ویاند ویلي و چې د افغانستان لپاره د چین ځانګړي استازي، یو شیاویونګ، متقي ته د چین د سفر بلنه ورکړې وه چې متقي منلې وه.

په نورستان کې د طالبانو سیمه ایز چارواکي وايي چې په کامدیش ولسوالۍ کې په یوه ترافیکي پېښه کې دوه کسان مړه شوي او یوبل ټپي شوی دی.

د ځینو کورنیو رسنیو د راپورونو له مخې د نورستان د امنیه قوماندانۍ ویاند غلام الرحمان حیدي ویلي دي چې دا پېښه پرون (د ثور ۲۸مه) په میردیش نومې سیمه کې هغه مهال وشوه چې یو پېکپ موټر سیند ته ولوېده.

د دې پېښې د علت په اړه څه نه دي ویل شوي.

د چلوونکو بې احتیاطي، د ترافیکي قوانینو نه رعایت او د سړکونو خرابي هغه عمده عوامل دي چې په افغانستان کې اکثرا د ترافیکي پېښو سبب کېږي.

د پاکستان د عوایدو فدرال ادارې FBR د افغانستان پر ترانزیتي تجارتي مالونو تعرفه لس سلنه لوړه کړې ده.

د پاکستاني رسنیو د پرونیو راپورونو له مخې FBR په یوه تازه مکتوب کې ویلي دي چې دا اضافي تعرفه د کرنیزو ماشینونو، جرثقیلونو، الکترونیکي وسایلو او بایلرونو په ګډون د افغانستان د لسګونه تجارتي مالونو پر هغو کتګوریو لګول شوي چې پخوا ترې معاف وو.

د افغان سوداګرو ترانزیتي مالونه د پاکستان له کراچۍ بندر څخه افغانستان ته انتقالېږي. پاکستاني چارواکو ویلي چې د دې کار هدف پاکستان ته د تجارتي مالونو د قاچاق مخنیوی دی.

د ایران ولسمشر مسعود پزشکیان د طالبانو د حکومت د بهرنیوچارو له وزیر امیرخان متقي سره د کتنې پرمهال ویلي دي چې هېواد یې له افغانستان سره همکارۍ ته چمتو دی.

پزشکیان پرون (د ثور ۲۸) د تهران د خبرواترو په څنډه کې له متقي سره ولیدل.

د ایرنا خبري آژانس د راپور له مخې د ایران ولسمشر ویلي، تهران لېواله دی چې د ستونزو د حل لپاره د تفاهم په فضا کې له افغانستان سره همکاري زیاته کړي او له افغانانو سره مرسته د دیني او عقیده يي اصولو له مخې خپله دنده بولي.

له بلې د طالبانو د حکومت د بهرنیوچارو وزارت ویلي دي چې متقي او پزشکیان د دوه اړخیزو اړیکو او په ایران کې د دېره افغان کډوالو په اړه خبرې کړې دي. متقي له خپل ایراني سیال عباس عراقچي سره په کتنه کې هم له ایرانه د افغان کډوالو د تدریجي وتلو غوښتنه کړې وه.

د تهران د خبرو د فورم څلورمه دوه ورځنۍ غونډه د یکشنبې په ورځ، د ایران د ولسمشر مسعود پزشکیان او د طالبانو د بهرنیو چارو سرپرست وزیر امیر خان متقي په ګډون د ۵۳ هیوادونو د استازو په حضور سره پیل شوه.

یوه ورځ مخکې، د ایران د بهرنیو چارو مرستیال وزیر سعید خطیب زاده ویلي وه چې افغانستان د تهران د خبرو اترو د فورم د اجنډا یوه مهمه برخه ده.

د طالبانو د بهرنیو چارو سرپرست وزیر، چې د دې ډلې د یوه پلاوي مشري کوي، د شنبې په ورځ تهران ته ورسید او د ایران د بهرنیو چارو له وزیر عباس عراقچي سره یې ولیدل.

د طالبانو د بهرنیو چارو وزارت ویلي چې په دې غونډه کې د دوه اړخیزو اړیکو، امنیتي مسلو، اوبو او کډوالو په اړه خبرې وشوې.

د خوړو نړیوال پروګرام (WFP) وايي چې په افغانستان کې نژدې درې میلیونه خلک سږ کال د دوبي په موسم کې د ژوند ژغورنې مرستو ته اړتیا لري.

د ملګرو ملتونو ادارې د یکشنبې په ورځ (د می په ۱۸مه) پر ایکس پاڼه لیکلي چې د تمویل د سخت کمښت له امله، WFP یوازې له دوه ملیونه خلکو سره د لوږې له ناورینه د خلاصون لپاره مرسته کولی شي.

تر دې مخکې، د ملګرو ملتونو د بشري چارو د همغږۍ دفتر (OCHA) ویلي وه چې سږ کال به د طالبانو د واکمنۍ پرمهال په افغانستان کې د بشري مرستو ته د اړتیا لرونکو خلکو شمیر شاوخوا ۲۳ ملیونو ته ورسیږي.

د طالبانو د حکومت د بهرنیوچارو وزارت وايي، د دې وزارت سرپرست امیرخان متقي پرون په تهران کې له خپل ایراني سیال عباس عراقچي سره ولیدل.

د بهرنیوچارو وزارت مرستیال ویاند حافظ ضیااحمد پر خپله ایکس پاڼه په یو بیان کې ویلي چې عراقچي او متقي د دوه اړخیزو اړیکو، امنیتي مسایلو، په ایران کې د دېره افغان کډوالو د وضعیت، سوداګرۍ، ترانزیت او د اوبو پر اړوندو مسایلو خبرې وکړې.

په بیان کې د ښاغلي متقي له قوله راغلي دي چې نوموړی وايي، خپل هېواد ته د افغان کډوالو ستنېدل باید په تدریجي ډول او د افغانستان شرایطو ته په پام سره وي. په بیان کې دا هم راغلي دي چې ښاغلي عراقچي ژمنه کړې ده چې په ایران کې د دېره افغان کډوالو لپاره به نورې اسانتیاوې برابرې شي.

له دې مخکې د طالبانو د بهرنیوچارو وزارت ویلي و، چې متقي د ایران په رسمي بلنه د تهران د خبرو په فورم کې د ګډون لپاره هغه هېواد ته تللی دی.

د کډوالو لپاره د ملګروملتونو لویه کمیشنري UNHCR د افغانستان په جنوب کې د اړو کورنیو لپاره د زرو کورونو د جوړولو خبر ورکوي.

په افغانستان کې د UNHCR د څانګې مشر عرفات جمال په یو ویډیويي پیغام کې چې پرون د دې ادارې پر ایکس پاڼه خپور شو وايي دا کورونه هغو خلکو ته جوړ شوي دي چې په طبیعي پېښو کې زیانمن شوي دي.

ښاغلی جمال وايي چې دا د طبیعي پېښو له زیانمنو سره د مرستو پیل دی او ډاډ ورکوي چې UNHCR به په راتلونکي کې نور ورته کورونه هم جوړ کړي.

د کډوالو لپاره د ملګروملتونو لویې کمیشنرۍ هغه سیمه په دقیق ډول نه دي ښودلې چې دا کورونه پکې جوړ شوي، خو د ۲۰۲۲ کال په دوبي کې د پکتیکا ولایت په ګیانې او برمل ولسوالیو کې یوې درنې زلزلې شاوخوا زر کسان ووژل او زرګونه کورونه یې ویجاړ کړل.

د طالبانو د حکومت د بهرنیوچارو وزیر امیرخان متقي نن په رسمي سفر ایران روان ته روان شو.

د بهرنیوچارو وزارت مرستیال ویاند حافظ ضیااحمد پر خپله ایکس پاڼه په یو بیان کې ویلي دي چې ښاغلي متقي به د تهران د خبرو په فورم کې د ګډون ترڅنګ له خپل ایراني سیال عباس عراقچي او نورو چارواکو سره هم وګوري.

بیان زیاتوي چې د طالبانو په پلاوي کې د اقتصاد وزارت مرستیال عبداللطیف نظري هم شامل دی.

د طالبانو حکومت په تېره یوه اونۍ کې پراخ سیمه ایز تماسونه پیل کړي او د ریاست الوزرا د اقتصادي مرستیال ملاعبدالغني برادر په ګډون څو جګپوړي چارواکي یې همدا اوس د روسیې او اسلامۍ نړۍ په شپاړسم فورم کې د ګډون لپاره د روسیې په کازان ښار کې دي.

همداراز د طالبانو تر ادارې لاندې باختر خبري آژانس نن خبر ورکړ چې د عدلیې وزیر عبدالحکیم شرعي د سانت پیټرزبورګ د نړیوال حقوقي فورم په ۱۳مه غونډه کې د ګډون لپاره د روسیې دې ښار ته سفر وکړ.

په داسې حال کې چې امریکا ته د افغانانو د لېږد بهیر درېدلی دی، د کانګرس ۱۰۶ غړو په دې وروستیو کې په یوه رسمي لیک کې، ۲۰ زره افغانانو ته د مهاجرت د ځانګړو ویزو یا SIV غوښتنه کړې ده. دا لیک په رسمي ډول د بهرنیوچارو وزارت او د کانګرس د ملي امنیت فرعي کمیټې ته استول شوی دی.

په دې لیک کې چې د افغان کډوالو یوې مدافع ډلې افغان ایواک پر خپله ایکس پاڼه خپور کړی دی، راغلي چې دا ویزې د هغو افغان وګړو لپاره په پام کې نیول شوي چې له امریکايي ځواکونو سره یې اوږه په اوږه کار کړی او په افغانستان کې یې ژوند په خطر کې دی.

د مهاجرت د ځانګړو ویزو پروګرام په ۲۰۰۹ کال کې پیل شو څو په افغانستان کې د پخوا دېره امریکايي ځواکونو د افغان همکارانو لپاره په متحدوایالتونو کې د خوندي استوګنې امکان برابر کړي.

دا غوښتنه داسې مهال کېږي چې په تېره جنوري میاشت کې د امریکا د ولسمشر د اجرایي فرمان په اساس د افغانانو د تخلیې بهیر ځنډېدلی دی او د بیاپیل لپاره یې کوم مهالوېش نه دی اعلان شوی.