د اروپايي ټولنې د بهرني سیاست مشر جوزیف بوریل نن سهار په نااعلان شوي سفر د اوکراین پلازمېنې کییف ته ورسېد، چې له کییف د اروپا پر ملاتړ ټینګار وکړي.

دا سفر داسې وخت کېږي چې پر اوکراین لا هم د روسیې بریدونه دوام لري.

بوریل پر خپله ایکسپاڼه یا پخواني ټویټر لیکلي چې د دې سفر د اجنډا په سر کې له اوکراین د اروپايي ټولنې ملاتړ شامل دی.

د بوریل تر دغو څرګندونو څو ساعته مخکې د اوکراین پر اودیسه چې د تور سمندرګي بندري ښار دی، پر ملکي بنسټونو د روسیې له خوا وژونکې حمله وشوه.

دا له کله چې د نومبر میاشتې پر پنځمه ډونالډ ترمپ د امریکا د ولسمشر په توګه انتخاب شو، دا اوکراین ته د اروپايي ټولنې د یوه لوړ رتبه چارواکي لومړی سفر دی.

ملګري ملتونه وايي، په جنوبي سوډان کې د ویجاړوونکو سېلابونو له کبله یو ميلیون او ۴لکه کسان زیانمن شوي او تر ۳ لکه او ۷۹زره زیات نور بې‌ځایه شوي دي.

ملګروملتونو د جمعې په ورځ په یوه اعلامیه کې په سېلاب‌ځپلو سیمو کې د ملاریا ناروغۍ د لا خپرېدو په باب خبرداری ورکړی دی.

مرستندویو بنسټونو ویلي، چې د نړۍ دغه نوی ایجاد شوی هېواد، د اقلیمي بدلون له کبله ډېر زیانګالی دی او سېلابونو تر ډېره د دغه هېواد شمال دومره زیانمن کړی، چې په تېرو څو لسیزو کې یې ساری نه و لیدل شوی.

د ملګروملتونو د بشري چارو د همغږۍ ادارې اوچا ویلي، په ۴۳ ولسوالیو کې دغو سېلابونو یو ميلیون او ۴لکه کسان زیانمن کړي او په ۲۲ ولسوالیو کې تر ۳لکه او ۷۹زره زیات نور بې‌ځایه کړي دي.

ملګري ملتونه وايي، په ګڼو ایالتونو کې د ملاریا د زیاتېدو راپورونه ورکړل شوي دي.

د امریکا په متحدایالاتو کې څارنوالانو پرون جمعه (د نومبر پر ۸مه) د منتخب ولسمشر ډونالډ ټرمپ او یوې مشهورې ایرانۍ-امریکایي ژورنالېستې د وژلو د توطيې د ادعا له‌‌مخې د یوه افغان وګړي په ګډون پر تورنو کسانو رسماً تورونه اعلان کړل.

د فرانسې خبري اژانس د خبر له‌‌مخې، د امریکا عدلیې وزارت ویلي چې د ټرمپ د وژلو ناکامه دسیسه د ایران د سپاه پاسداران انقلاب ځواکونو له‌خوا د قاسم سلیماني د وژل کېدو د غچ اخیستو لپاره پلان شوې وه.

د سپاه پاسداران د قدس ځواکونو قوماندان جنرال قاسم سلیماني په ۲۰۲۰م کال کې د ټرمپ په امر، چې هغه وخت هم د امریکا ولسمشر و، په یوه برید کې ووژل شو.

د امریکا عدلیې وزارت په یوه بیان کې ویلي، ۵۱ کلن فرهاد شاکري، چې په خټه افغان او ګومان کېږي په ایران کې دی، د سپاه پاسداران له‌‌‌خوا د ټرمپ د وژلو لپاره "موظف" شوی و.

دوو نورو سړیو ۴۹ کلن کارلیسیل ریویرا او ۳۶ کلن جوناتون لوډ هولټ چې د نیویارک اوسېدونکي دي، په جلا توګه په نیویارک کې د یوې ایراني الاصلې-امریکایۍ مخالفې خبریالې د وژلو دسیسه جوړه کړې وه.

دوی دواړه په توقیف کې دي، چې د پنج‌شنبې په ورځ محکمې ته حاضر کړای شول.

که څه هم د محکمې په اسنادو کې د ایرانۍ الاصلې امریکايي خبریالې نوم نه‌‌دی یاد شوی، خو ګومان کېږي دا به مسیح علي نژاد وي، چې د ایران پر رژیم انتقادونه کوي.

ډونلډ ټرمپ، چې د نوامبر پر پنځمه یې د ولسمشرۍ په ټاکنو کې کامالا هریس ته ماتې ورکړه، سږکال د وژنې له دوو جلا هڅو سره مخ شوی دی، چې یوه د کمپاین په یوه جلسه کې د هغه د غوږ پر یوه برخه د مرمۍ لګېدل و.

راپورونه وايي، قطر د فلسطینیانو د افراطي ډلې حماس له استازو غوښتنه کړې، چې له دغه هېواده ووځي.

قطر د دغو کسانو د وتلو امر د امریکا د متحدایالتونو له غوښتنې وروسته وکړ.

ټایمز اف اسرايیل او فایننشل ټایمز ورځپاڼو پرون جمعه راپور ورکړی، چې قطر د حماس له استازو غوښتي چې په لسو ورځو کې له دغه هېواده ووځي.

د ټایمز اف اسرايیل په لیکنه، د حماس مشران له ۲۰۲۲م کال راهیسې په دوحه کې دېره دي.

د امریکا متحدایالتونه او اروپايي ټولنه حماس ډله یو تروریستي سازمان ګڼي.

د امریکا پرله‌‌پسې حکومتونو استدلال کړی، دا مهمه ده چې له حماس ډلې سره د ارتباطاتو یو کانال پرانیستی وي.

امریکا له قطره د حماس د مشرانو د ایستلو غوښتنه داسې وخت کړې چې، حماس ډلې د اګست میاشتې په پای کې د هرش گولډبرګ پولین په نوم کس چې د امریکا او اسرايیل تابعیتونه یې لرل او پنځه نور یرغمل شوي کسان اعدام کړل.

قطر د امریکا د متحدایالتونو او مصر تر څنګ د اسرايیل او حماس ترمنځ د غزې د جګړې د پای ته رسولو لپاره د ځنډېدلو خبرو منځ‌ګړیتوب کوي.

د دغه هېواد د هواپېژندنې ملي ادارې پرون جمعه په خپرو کړو اطلاعاتو کې ویلي، چې د اکتوبر پر ۲۹مه د پشه کال تر بارانونو وروسته په بهېدلو سېلابونو کې څه باندې ۲۲۰ کسان مړه شول.

دغو سېلابونو تر ډېره د جنوبي ښار والنسیا شاوخوا سیمې او د دغه هېواد ختیځ زیانمن کړل، چې موټرونه یې پر سر اخیستي وو او پلونه یې ونړول، دغه راز تر ځمکې لاندې پارکنګونه له اوبو ډک شول.

تر اوسه ۷۸ کسان تري تم دي، خو حکومت ګومان کوي ځینې یې ممکن په هغو ۴۸ مړو کې شامل وي، چې تر اوسه یې هویت تثبیت شوی نه‌دی.

ساینس‌پوهان وايي، د دا ډول طبیعي افتونو د زیاتوالي عمده علت اقلیمي بدلون دی.

د پاکستان د بلوچستان ایالت په مرکز کوټه کې د رېل‌ګاډو په یوه تم‌ځای کې د ځانمرګي برید له کبله د وژل شویو شمېر ۲۴ ته زیات شو.

چارواکو ویلي، په ننني دغه برید کې شا و خوا ۵۰ نور کسان ټپیان شوي دي.

یوه ایالتي چارواکي حمزه شفقت ویلي، حمله داسې وخت وشوه، چې نږدې ۱۰۰ کسان رېل‌ګاډي ته په تمه وو، چې له کوټې څخه راولپنډۍ ته لاړ شي.

د بلوڅانو یوې بېلتونپالې ډلې، د بلوچستان د ازادۍ پوځ د دې حملې مسوولیت منلی او په یوه اعلامیه کې یې ویلي، چې د پاکستان هغه پوځیان یې په نښه کړي، چې د رېل‌ګاډي په تم‌ځای کې راغونډ شوي وو.

په پاکستان کې د پولیسو چارواکي وايي، په وژل شویو کې ۱۴ سرتېري هم شامل دي.

د بدخشان ولایت په جرم ولسوالۍ کې د نسبتاً شدیدې زلزلې خبرونه ورکړل شوي دي.

ولکانو ډسکوري (Volcano Discovery) وېب‌سایټ چې د اورشیندنو او زلزلو په باب خبرونه خپروي نن ویلي، چې د زلزلې مرکز د جرم ولسوالۍ د جنوب په ۷۴ کیلومترۍ کې تر ځمکې لاندې ۱۸۰ کیلومتره ژور و او شدت یې د ریښتر په مقیاس ۴ اعشاریه ۴ درجې ثبت شوی دی.

په دغه زلزله کې د اوښتو مالي او ځاني زیانونو په باب څه نه‌دي ویل شوي.

باختر خبري اژانس چې د طالبانو په کنټرول کې دی نن خبر ورکړی، چې پرون د تورخم له لارې ۲۹ کورنۍ، د کندهار د سپین‌بولدک له لارې ۳۷، د نيمروز د ورېښمو پله له لارې ۳۹ او د هرات د اسلام‌کلا له لارې ۸۴ کورنۍ هېواد ته راستنې شوې دي.

په خبر کې نه‌دي ویل شوي، چې دغه کورنۍ په خپله خوښه که په زوره افغانستان ته ایستل شوي دي.

پاکستان د ۲۰۲۳م کال د نوامبر له لومړۍ نېټې د بې‌اسناده افغان کډوالو ډله‌‌‌ییز اخراج پیل کړی، ورسره له ایرانه هم د افغان پناه غوښتونکو د اخراج لړۍ روانه ده.

د طالبانو د حکومت د ټولګټو وزارت چارواکي هیله‌من دي، چې افغانستان به په نژدې راتلونکې کې د ګډو ګټو هېوادونو د ریل‌ګاډي ټرانسپورټ په شورا کې رسماً د څارونکي غړي په توګه ومنل شي.

دې وزارت پرون جمعه په خپله ایکس‌پاڼه یا پخواني ټویټر کې لیکلي چې، د اوسپنیزې کرښې مرستیال مولوي محمد اسحاق صاحب‌زاده د ګډو ګټو هېوادونو د ریلي ټرانسپورټ د شورا په ۸۱مه غونډه کې چې د ازبکستان په پلازمېنه تاشکند کې جوړه شوې وه، ګډون کړی و.

د دې وزارت د خبرپاڼې له‌‌مخې د دې دوه ورځنۍ غونډې په بهیر کې چې تاشکند یې د تېرې سه‌شنبې او چهارشنبې په ورځو کوربه و، د افغانستان د رېل پټلۍ په چارو کې د نړیوالې همکارۍ د راجلبولو او د رېل پټلۍ او ټکنالوژۍ د بنسټيزې پراختیا په اړه خبرې وشوې.

دغه راز خبرپاڼه کې راغلي، ښاغلي صاحب‌زاده د يادې غونډې په څنډه کې د قزاقستان، تاجکستان او ازبکستان د رېل پټلۍ له مسوولينو سره په جلا-جلا کتنو کې، د رېل پټلۍ د ګډو پروژو د عملي کېدو او له‌دې لارې د سوداګريزو توکو د لېږد رالېږد د حجم د زياتوالي په اړه خبرې کړې دي.

د ګډو ګټو هېوادونو د ریلي ټرانسپورټ شورا په ۱۹۹۲ کال کې تاسیس شوې او موخه یې د غړو هېوادونو ترمنځ د رېلي ټرانسپورټ په برخه کې د همکارۍ او همغږۍ رامنځته کول دي.

د راپورونو له‌مخې د سپیس ایکس او د ټیسلا کمپنیو بنسټ ایښودونکی ایلون مسک د امریکا د منتخب ولسمشر ډونالډټرمپ او د اوکراین د ولسمشر ولودیمیرزیلینسکي ترمنځ د ټیلیفوني خبرو پر مهال حاضر و.

د اوکراین یوه جګپوړي چارواکي چې د نوم نه ښودلو په شرط یې پرون جمعه د نوامبر په اتمه له فرانس پرس اژانس سره خبرې کولې تایید کړه چې، ایلون مسک په‌دې خبرو کې حاضر و.

ميلیارډر مسک د دې ټیليفوني خبرو په جریان کې وویل چې، دی به د خپلو سټارلینک سپوږمکیو له لارې د اوکراین ملاتړ ته دوام ورکړي.

زیلینسکي له مسک څخه د سپوږمکۍ انټرنیټي وسایلو په‌خاطر چې د اوکراین سرتیري ورڅخه کار اخلي، مننه وکړه.

د اوکراین ولسمشر هم ټرمپ ته د بریا مبارکي ورکړې او ټرمپ وویل چې د اوکراین ملاتړ به کوي، خو نور جزیات یې ورنه‌کړل.

مسک چې د ټرمپ د ولسمشرۍ کمپاین د ملاتړ لپاره ميلیونونه ډالر ورکړي او له هغه سره څو ځلې په عام محضر کې راڅرګند شوی، له اوکراین سره د امریکا د پوځي ملاتړ په اړه یې ځینو څرګندونو کیف په غوسه کړی دی.