د امریکا د متحد ایالتونو ولسمشر وویل چې هڅه کوي د افغانستان د بګرام اډې کنټرول بیرته ترلاسه کړي.

ډونالډ ټرمپ د برتانیا له صدراعظم کایر سټارمر سره په ګډه خبري غونډه کې وویل، که چیرې د هغه د لومړۍ دورې په ترڅ کې له افغانستان څخه د امریکایي ځواکونو وتل ترسره شوي وای، نو هغه به بګرام له لاسه نه وای ورکړی.

ټرمپ زیاته کړه "موږ بګرام، چې د نړۍ یو له لویو هوايي اډو څخه دی، وړیا دوی (طالبانو) ته وسپاره."

ولسمشر ټرمپ دا هم وویل: "موږ هڅه کوو چې دا بیرته ونیسو ځکه چې دوی (طالبان) له موږ څخه ځینو شیانو ته ضرورت لري."

ټرمپ تر دې مخکې هم ورته څرګندونې کړې وې، خو ده د سپتمبر په اتلسمه دا هم وویل: "یو له هغو دلیلونو څخه چې موږ بګرام غواړو دا دی چې دا له هغه ځای څخه یو ساعت لرې دی چې چین خپلې اټومي وسلې جوړوي."

امریکایي سرتیري د ۲۰۲۱ کال په اګست کې دوې اونۍ وروسته په بشپړ ډول له افغانستان څخه ووتل چې طالبانو بیاځلي کابل ونیو.

د اوکراین ولسمشرولودمیرزیلینسکي د فرانسې له ولسمشرایمانویل مکرون سره د خبرو لپاره پاریس ته تللی.

نوموړی یوه ورځ وروسته له هغې له پاریس څخه کتنه ترسره کوي چې د هیواد مرکچي پلاوي یې د امریکا په فلوریډا کې له امریکایي چارواکو سره په اوکراین کې د روسیې د جګړې د پای ته رسولو لپاره د واشنګټن د پلان پرجزیاتو خبرې وکړي.

د ازادي راډیو د خبر د مرکزي څانګې د راپورله مخې زیلینسکي هڅه کوي چې “یوې عادلانه او تلپاتې سولې” ته د رسیدو لپاره لارې چارې ومومي.

په عین حال کې د کریملن ویاند دیمیتري پسکوف تایید کړه چې د امریکا ځانګړی استازی او د امریکایي پلاوي غړی سټیو ویټکوف به د سې شنبې په ورځ په مسکو کې د روسیې له ولسمشرولادمیرپوتین سره خبرې وکړي. واشنګټن په اوکراین کې د روسیې د جګړې د پای ته رسولو لپاره د ۲۸ مادو پلان وړاندیز کړی چې ویل کیږي ډیره برخه یې د اوکراین په ګټه نده.v

د تاجکستان ولسمشرۍ ماڼۍ ویلي تېره یوه اوونۍ د افغانستان له خوا په دوو جلا بریدونو کې لږ تر لږه پنځه کسان وژل شوي او پنځه نور ژوبل دي.

په یوه بیان کې نن د تاجکستان د جمهور رییس امام علي رحمان له قوله د افغانستان له خاورې دا بریدونه غندل شوي او هغه یې ناقانونه او پاروونکي اقدامات بللي دي.
رحمان له امنیتي چارواکو سره په غونډه کې ټينګار کړی چې کوټلي ګامونه پورته کړي څو د دغسې ناوړه پېښو مخه ونیسي.

وژل شوي کسان چینايان دي چې هلته یې د سرو زرو په کان او د سړک جوړوونې په یوه شرکت کې کار کاوه.

لومړی برید د نومبر په ۲۶مه د ختلان ولایت په شمس الدین شاهین سیمه کې د سرو زرو د وینځلو په یوه فابریکه شوی چې لږ تر لږه دری چینایان مړه او یو بل سخت ټپي شوی.

دویم برید د نومبر په دېرشمه همدا یکشنبه د سړک جوړوونې په کارګرو شوی چې لږ تر لږه دوه چینایي کارګران پکې وژل شوي او څو نور ژوبل دي.

له دې سره جوخت چین له خپلو اتباعو غوښتي چې د تاجکستان – افغانستان له سرحدي سیمو ووځي.

طالبانو د وروستۍ پېښې په تړاو څه نه دي ویلي خو د تېرې اوونۍ د پېښې په غبرګون یې ویلي وو چې ځینې کړۍ پکې ښکېلې دي او غواړي د سیمې د هېوادونو تر منځ بې ثباتي، ګډوډي او بې اعتباري رامنځته کړي.

د خیبر پښتونخوا په دریو سیمو کې وسله والو بریدګرو ۷ پاکستاني سرتیري وژلي دي.

دا بریدونه نن او پرون په بنو، ډیره اسماعیل خان او کورمه کې پر پولیسو او پوځیانو شوي.

د بنو د پولیسو مشر یاسر اپرېدي د ازادي راډیو مشال ته وویل، وسلوالو نن د ډسمبر پر لومړۍ نېټه سهار مهال په ممشخېلو کې دندې ته پر لاره روان پولیس سرتېری وویشت او وتښتېدل.

دی وايي، د سرتېري د وژونکو د نیولو لپاره یې پلټنیز عملیات پیل کړي دي.

بنو کې پرون هم پر پوځي کاروان برید شوی چې یو سرتېری وژل شوی او دوه نور ژوبل دي.

په ډیره اسماعیل خان کې بیا پرون ناوخته دری سرتیري د سړک غاړې بم چاودنه کې وژل شوي او دوه نور ژوبل دي.

اخوا په منځنۍ کورمه کې وسلوالو بریدګرو پرون پر امنیتي پوستې برید کړی چې پکې دوه پولیس ووژل شول او دوه ژوبل شول.

د خیبر پښتونخوا په دغو دریو سیمو کې د وسله والو بریدونو مسوولیت کومې ډلې نه دی منلی.

په امریکا کې میشت یوه ډله افغانان بېګاه د سپینې ماڼۍ مخ ته ور ټول شوي وو او د وژل شوې امریکايي سرتیرې سارا بکسټروم د درناوي په پار یې شمعې بلې کړې.

دا کسان چې اکثر یې د افغان – امریکایي ټولنې غړي وو په سارا بکسټروم او اندرو وُلف باندې د افغان تبعه رحمن الله لکڼوال له خوا برید وغانده.

دوی ټینګار وکړ چې د یوه کس عمل د کډوالو د ټولې ټولنې استازیتوب نه کوي او باید دا یوه پېښه د لسیزو باور، ملګرتیا او ګډه قرباني ټکنۍ نه کړي.

تېره اوونۍ واشنګتن ډي سي کې یوه افغان د امریکا د ملي ګارډ په دوو غړو ډزې وکړې چې له ډلې یې یوه پوځي سارا بکسټروم مړه او بل افسر اندرو وُلف لا هم روغتون کې بستري دی.

د بریټانیا یوه پخواني لوړپوړي پوځي افسر ویلي داسې ښکاري چې ځانګړو بریټانوي ځواکونو په افغانستان کې د شکمنو کسانو په وژنې جنګي جرایم ترسره کړي وي.

دا لوړپوړی پوځي په افغانستان کې د عملیاتو د برخې مرستیال لوی درستیز پاتې شوی.

هغه ویلي په دغو وژنو باندې د قوماندې ټوله مشرتابه خبره وه خو هېڅ ګام یې نه دی پورته کړی.

د بریټانیا دفاع وزارت تازه وروسته تر هغه په دې اړه د څېړنو امر کړی چې د بي بي سي یوه مستند په ډاګه کړه د بریټانیا د هوايي ځواک خاصې قطعې لږ تر لږه ۵۴ کسان په افغانستان کې په مشکوکو حوادثو کې وژلي دي.

دا کسان د ۲۰۱۰ او ۲۰۱۳ کلونو تر منځ د طالبانو او نورو وسله والو ډلو پر ضد د امریکا په مشرۍ د نړیوال پوځي اییتلاف د جګړې پر مهال وژل شوي.

په بریټانیا کې له څو کلونو راهیسې د هغو احتمالي جنګي جرایمو د تورونو په تړاو څېړنې کيږي چې په افغانستان کې د جګړې پر مهال په بریټانوي ځواکونو تړلي بلل شوي.

په سریلانکا کې د سیلابونو او ځمکې ښوېدنې له کبله ۳۳۴ تنه مړه شوي دي.

د ملګرو ملتونو د بشري حقونو د همغږۍ ادارې دا سیلابونه په دوه لسیزو کې تر ټولو زیات ویجاړونکي بللي دي.

دغه سازمان په یوه اعلامیه کې ویلي چې سیلابونو او ځمکې ښوېدنې په ۲۵ ولسوالیو کې نژدې یو میلیون کسان متاثره کړي دي.

فرانس پریس د سریلانکا د پيښو د مدیریت ادارې په حواله ویلي، شاوخوا ۴ سوه کسان لا هم تري تم دي.

دوه ورځې وړاندې د اندونیزیا په سوماترا ټاپو کې هم زورور سیلاب او ځمکې ښوېدنې لږ تر لږه ۴۰۰ کسان مړه کړل.

د امریکا ولسمشر ډونالډ ټرمپ وایي، اداره یې نیت لري چې د پناغوښتنې پریکړې ( د یوې اوږدې مودې لپاره) معلقې وساتي.

کله چې خبریالانو له ټرمپ څخه پوښتنه وکړه چې دغه بندیز به څومره وخت دوام ولري، هغه په ځواب کې وویل " کوم زماني محدودیت یې ذهن کې نشته".

واشنګټن کې د یوه افغان رحماالله لکڼوال له خوا تر ډزو وروسته امریکا اعلان وکړ چې تر نامعلومې نیټې پورې د پناغوښتنې پروسه ځنډوي.

ټرمپ په تاوتریخجنو پیښو کې د کډوالو ښکیلتیا ته په اشارې وویل " مونږ دغه کسان نه غواړو، ځکه ډیر هغه یې ښه نیت نه لري او باید هغوی زمونږ هېواد کې ونه اوسي."

د کډوالو ملاتړو بنسټونو او د بشري حقونو فعالانو د امریکا د حکومت دغه پریکړه ننګولې او ویلې یې دي چې جرم فردي دی او پر نورو خلکو باید اغیز ونه کړي.

د امریکا د کورني امنیت وزیره کریستي نویم وایي، واشنګټن ډي سي کې د ملي ګارد پر دو غړو برید کوونکي رحمان الله لکڼوال ممکن متحده ایالتونو ته له ننوتلو وروسته سخت دریځۍ ته مخه کړې وي.

د فرانس پریس د راپور له مخې، میرمن نویم دغه څرګندونې پرون یکشنبه ( د لیندۍ ۹مه) د ( ان.بي.سي) خبري شبکې یوې خپرونې ته وکړې.

۲۹ کلن رحمان الله لکڼوال د تېرې چهارشنبې په ورځ سپینې ماڼۍ ته نژدې د ملي ګارد پر دو غړو ډزې وکړې چې وروسته یوې سرتیرې په روغتون کې سا ورکړه.

کریستي نویم ویلي، دوی به د لکڼوال له کورنۍ او نورو هغو کسانو سره چې هغه په ارتباط کې و خبرو ته دوام ورکړي څو خپلې څیړنې بشپړې کړي.

لکڼوال د عمدي قتل په ګډون له څو تورونو سره مخامخ دی.

د هغه تر برید وروسته د امریکا ولسمشر پر کډوالو د سختو محدودیتونو اعلان وکړ او د امریکا بهرنیو چارو وزارت اعلان وکړ چې افغان پاسپورت لرونکو ته یې د هر ډول ویزو ورکړه ودروله.

اوکرايني مرکچیان د امریکا متحده ایالاتو ته روان شول، چې په اوکراین کې د روسیې د جګړې د پای ته رسولو د پلان پرشرطونو له امریکايي چارواکو سره خبرې وکړي.

تمه کیږي د اوکراین د ملي امنیت او د فاعي شورا د مشر، روستم عمریوف په مشرۍ دغه پلاوی، نن یکشنبې د نومبر په ۳۰ په فلوریډا کې له امریکايي چارواکو سره خبرې وکړي.

په امریکایي چارواکو کې د بهرنیو چارو وزیر مارکو روبيو، ځانګړی استازی سټیو وټکاف، او د ولسمشرټرمپ زوم او پخوانی سلاکار جیرډ کوشنر شامل دي.

ټاکل شوې چې وټکاف وروسته مسکو ته ولاړ شي ترڅو د روسیې له لوړپوړو چارواکو، په ځانګړي ډول له ولسمشر ولادیمیر پوتین سره، وګوري. دا به له جنورۍ راهیسې له پوتین سره د هغه شپږمه لیدنه وي چې ترسره کوي.

د اسیا د فوټبال تر ۱۷ کلنو کم عمره لوبډلو د جام په مقدماتي سیالیو کې افغان لوبډله نن څلورمه سیالۍ کې له عمان سره مخامخ کیږي.

د افغانستان د فوټبال فدراسیون پر خپله فیسبوک پاڼه لیکلي چې لوبه د کابل په وخت د ماښام په پنځو بجو په میانمار کې ترسره کیږي.

د افغانستان د فوټبال تر ۱۷ کلنو کشره لوبډله په جي ګروپ کې له میانمار، عمان، نيپال او سوریې سره په ډله کې دي.
تراوسه یې له میانمار او سوریې څخه ماته خوړلې، ځو نیپال یې مات کړی دی.