لغمان کې تېره جمعه د جنوري ۳۱مه دری ماشوم هلکان د هغې مرمۍ په چاونه کې ووژل شول چې دوی د غره له لمن پيدا او لوبې پرې کولې.
دا په افغانستان کې د ماین او ناچاودو توکو په چاودنه کې د ملکیانو په تېره ماشومانو د مرګژوبلې تر ټولو وروستۍ پېښه وه.
د ملګرو ملتونو د بشري چارو د همغږۍ ادارې راپور ورکړی چې په افغانستان کې څه باندې درې میلیون او درې لکه خلک د ماینونو او ناوچاود مهماتو په یو کیلومترۍ کې اوسیږي او ژوند یې له خطر سره مخ دی.
اوچا د یکشنبې په ورځ په خپله ایکس پاڼه په دې بیان سره اندېښنه ښوولې چې افغانستان لا هم په شدت له چاودیدونکو توکو ډک دی.
د افغانستان په جنوب کې کندهار،هلمند او زابل او په ختیځ کې کونړ او ننګرهار له هغو ولایتونو دي چې نسبت نورو ته پکې زیات ناچاودي مهمات او ماینونه پاتې دي.
د ملګرو ملتونو د ماین پاکۍ د خدماتو ادارې UNMAS راپور ورکړی چې تېر ۲۰۲۴ کال افغانستان کې د ماینونو په چاودنو کې د مرګژوبلو څه باندې اتیا فیصده ماشومانو په تېره هلکانو ته اوښتې ده.
۲۰۲۴ کال کي ۱۴۰ کسان د ماین په چاودنو کې وژل شوي او ۳۴۳ نور ټپیان دي چې د وژل شویو له ډلې یې ۱۰۵ تنه واړه ماشومان په تېره بیا هلکان دي.
تازه د امریکا د مرستو په بندېدو دا اندېښنه لا دوه چنده شوې چې په افغانستان کې به د ماین پاکۍ پروژې چې واردمخه یې فعالیتونه کمرنګه شوي له سقوط سره مخ شي.
د ناروې د خلکو مرستندویه موسسه چې په بشري چارو او ماین پاکۍ فعالیتونو بوخته وه تېره میاشت اعلان وکړ چې د امریکا د مرستو د بندېدو په سبب یې خپل فعالیتونه ځنډولي دي.
دا اندېښنه مخکې ورځو کې د ام. ډي. سي په نوم د ماین پاکۍ د موسسې رییس شهاب الدین حکیمي هم له ازادي راډیو سره خبرو کې شریکه کړې وه.
هغه خبرداری ورکړی وو چې که د ماین پاکۍ موسسو ته لازمه بودیجه برابره نه شي په افغانستان کې به د ماین او مهماتو په چاودنو کې د مرګژوبلو شمېرې لا پسې لوړې شي.
«په ۲۰۲۴م کال کې موږ هره میاشت په افغانستان کې ۶۰ کسان تلفات درلودل. څرنګه چې اوس د ماینپاکۍ پروګرام تقریباً ۷۰- ۸۰ فیصده په ټپه ولاړ دی، ممکن دا تلفات راتلونکی کال هم ادامه ولري او حتی زیات هم شي. ځکه کډوال له ایران او پاکستانه راروان دي، داخلي بېځایه شوي هم له موجوده سولې په استفاده ممکن خپلو اصلي مېنو ته ستانه شي.»
د ماین پاکۍ د ټولو کورنیو او نړیوالو موسسو د څارونکې او همغږي کوونکې ادارې ام اې ټي سي یوه مسوول محمد یوسف یوسفي هم ازادي راډیو ته ویلي وو چې تمویل د نشتوالي له کبله یې فعالیتونه ټکني شوي دي.
د ملګرو ملتونو د راپورونو په اساس دا مهال افغانستان کې یو میلیون او دوه سوه زره متر مربع ساحه په ماینونو او نورو ناچاوده مهماتو پوښلې ده.
که څه هم اوس افغانستان کې عملاً جګړه نشته خو د روسانو د یرغل او په تېرو شلو کلونو کې د جمهوري نظام پر مهال د جګړې د ښکېلو لوریو له خوا د ځای پر ځای شویو ماینونو او نورو ناچاوده مهماتو د چاودنو خطر په خپل ځای دی.
د ملګرو ملتونو د بشري چارو د همغږۍ ادارې اوچا ویلي چې ۲۰۲۵ کال کې د ماین پاکۍ د فعالیتونو د دوام لپاره ټول ټال ۲۱ میلیون او نهه لکه ډالرو ته اړتیا ده.
