د افغانستان جمهور رئیس محمد اشرف غني طالبانو ته په خطاب کې ویلي چې د پردیو د لاس اله نه‌شي.

ښاغلي‌ غني دا خبره پرون مازیګر په کابل کې د بیرغ د ملي ورځې په مناسبت په یو لړ مراسمو کې د وینا پر مهال وکړه.

هغه وويل: "تاسو د پردیو اله مه‌شئ چې افغانان ووژنئ. د افغانانو په وژنه کې څه وياړ دی؟ هر ځل چې زه او صالح صاحب ولايتونو ته تللي يو، تاسو پر موږ توغندي اورولي."

ولسمشر غني‌ دا خبرې د طالبانو د مشر تر پرونۍ اعلامیې څو ساعته وروسته وکړې.

د طالبانو د مشر ملا هبت‌الله اخندزاده له قوله په اعلامیه کې راغلي و چې له امريکا متحده ايالاتو سره موافقه او د بین‌الافغاني مذاکراتو لپاره هڅې ‌هغه موارد دي چې طالبانو په‌کې خپل مسؤليت ترسره کړی دی.

د غني او تر هغه مخکې د هبت‌الله تر خبرو څو ساعته وروسته لومړی طالبانو او بیا افغان حکومت د اختر په مناسبت د اوربند اعلان وکړ.

د افغانستان تر نولس کلنو کم عمره کرکټ لوبغاړو نن د هند تر نولس کلنو کم عمره لوبغاړو ته د یو اویا منډو په توپیر ماتې ورکړه.

د پنځوسو اورونو دا لوبه د هند په بنګلور کې وشوه او لومړی بټنګ افغان لوبډلې وکړ، چې د یو سل او اته شپیتو منډو په جوړیدو یې ټول لوبغاړي له لاسه ورکړل.

د دې په ځواب کې د هند ټول لوبغاړي د اووه نوي منډو له جوړیدو سره وسوځیدل.

د افغانستان تیز توپ اچوونکي عبدالعزیز د هند شپږ لوبغاړي اوټ کړل، سلمان خان او وحیدالله ځدراڼ هر یوه دوې دوې ویکټې واخیستې.

د شانګهای د غړیو هیوادو د چارواکو په غونډه کې د طالبانو استازیو ته بلنه نه ده ورکړل شوې.

د راپورونو له مخې په دې غونډه کې پر اقتصادي، سیاسي او امنیتي مسایلو بحث کیږي.

دا دوه ورځنۍ غونډه پرون د روسیې په پلازمینه مسکو کې د روسیې صدراعظم میخایل میشوستین پرانیسته. په دې غونډه کې د روسیې، چین، هند، پاکستان، تاجکستان، قرغزستان، قزاقستان، ازبکستان او بلاروس یوشمیر جګپوړیو چارواکو برخه اخیستې ده.

افغانستان له دوه زره دولسم کال راپه دې خوا د شانګهای د همکاریو د سازمان څارونکی غړی دی، خو د ماسکو په غونډه کې د طالبانو استازیو ته بلنه نه ده ورکړل شوې.

روسیه یوازینی هیواد دی چې د طالبانو حکومت یې په رسمیت پیژندلی دی، خو د شانګهای د همکاریو د سازمان په دې دوه ورځنۍ غونډه کې د طالبانو د استازیو د نه بللو په اړه تر اوسه مسکو څه نه دې ویلي.

د افغانستان د فوټبال د تر ۱۷ کلونو کشره لوبډله د اسیا د ۱۷ کلنو اتلولۍ په غوراوي سیالیو کې د ګډون لپاره چمتووالی نیسي.

د افغانستان د فوټبال فدراسیون په فیسبوک پاڼه کې کې لیکلي چې لوبډله یې د سې شنبې په ورځ میانمار ته د سیالۍ لپاره لاړه.

افغانستان د اسیا د ۱۷ کلنو اتلولۍ د غوراوي سیالیو په جې ګروپ کې له میانمار، عمان، نیپال او سوریې سره دی.

ټاکل شوې ده چې دا سیالۍ د نومبر په ۲۲مه په میانمار کې پیل شي او د نومبر تر ۳۰مې پورې دوام وکړي.

د افغانستان د اولس کلونو د فوټبال ملي لوبډله داسې مهال د دې سیالیو لپاره چمتوالی نیسي چې د افغانستان د ۱۷ کلنو فوټسال ملي لوبډلې شاوخوا دوه اونۍ وړاندې د اسیا د ځوانانو د لوبو په وروستي پړاو کې ایران ته ماتې ورکړه او د دې سیالۍ اتله شوه.

د فرانسې یوې محکمې د سې شنبې په ورځ اته کسان چې په ۲۰۲۳ کال کې د انګلستان کانال په اوبو کې د کډوالو د یوې کښتۍ د ډوبیدو په پیښه کې د اوو کسانو پرمړینې تورن شوي و، له دریو څخه تر پنځلسو کلونو پورې د بند په سزا محکوم کړل.

دوه عراقیان، شپږ افغانان او د سودان یوتبعه روانه میاشت د کډوالو د قاچاق وړونکو د یوې شبکې د فعالیت او د غیرعمدي وژنو په ګډون د یولړمواردو په تور محاکمه شول. د فرانسپرس آژانس په وینا دې شبکې د فرانسې او بریتانیا ترمنځ فعالیت کاوه او د دې کانال له لارې یې په وړو کشتیو کې خلک بریتانیا ته لیږدول.

د ۴۵ کلونو په عمر دوو عراقیانو ته چې د دغې قاچاق وړونکې شبکې مشران پیژندل شوي، د اوو افغانانو د مړینې په تور د ۱۲ او ۱۵ کلونو د بند ترټولو درنې سزاګانې ورکړل شوې. په دې اړه چې محکوم شویو افغانانو ته د څومره بند سزاوې ورکړل شوي، څه ندي ویل شوي. د سودان تبعه ته له تورونو برائت ورکړل شوی.

څارنوالانو ټولو تورنو کسانو ته چې عمرونه یې د ۲۳ او ۴۵ کلونو ترمنځ دي، د ۱۲ او ۱۵ کلونو ترمنځ د بند سزا غوښتنه کړې وه.

د غیرقانوني کډوالو دغه کوچینۍ کشتۍ چې ۶۷ کسان پکې سپاره و، د ۲۰۲۳ کال په اګسټ میاشت کې وروسته له هغې ډوبه شوه چې ماشین یې له کاره ولوید. د دې پیښې ټول اوه تنه قربانیان افغانان و او نور ۶۰ کسان د فرانسې او بریتانیا د ساحلي ځواکونو له خوا وژغورل شول.

د ازبکستان د انرژۍ وزارت د سې شنبې په ورځ اعلان وکړچې له افغانستان سره یې د بریښنا د لیږد یو قرارداد لاسلیک کړ.

د روسیې د انټرفاکس خبري آژانس د راپورله مخې د دې وزارت مطبوعاتي دفتروویل چې په ۲۰۲۶ کال کې له ازبکستانه افغانستان ته د بریښنا د لیږد قرارداد د ازبکستان د انرژۍ د وزیر جوره بیګ میرزا محمدوف او د افغانستان د بریښنا شرکت د اجرایوي ریس عبدالباري عمرترمنځ له خبرو وروسته د ازبکستان د مرکزي بریښنا د تدارکاتو او پلورشرکت، اوز اینرګوسوتیش Uzenergosotish او د افغانستان بریښنا شرکت ترمنځ لاسلیک شو. داچې د دغه نوي قرارد له مخې به ازبکستان راتلونکي کال څومره بریښنا افغانستان ته ورکوي څه ندي ویل شوي خو د راپورله مخې د هغه قرارداد له مخې چې په ۲۰۱۹ کال کې د افغانستان له بریښنا شرکت سره لاسلیک شوی، ازبکستان ژمنه کړې چې د لسو کلونو لپاره به افغانستان ته په کال کې تر۶ ملیارډ کیلوواټه پورې بریښنا ورکوي.

افغانستان خپله د اړتیا وړ بریښنا له ګاونډیو هیوادونو واردوي او ډیره کمه برخه یې د هیواد دننه له اوبو او نورو سرچینو تولیدیږي.

په پاکستان کې د ملګرو ملتونو د کډوالو عالي کمیشنرۍ (UNHCR) د افغان کډوالو د جبري اخراج په اړه اندیښنه څرګنده کړې او په ځانګړي توګه یې د دریو بې سرپرسته افغان ماشومانو جبري ستنولو قضیې ته پام اړولی.

UNHCR د سې شنبې په ورځ په یوه په خپره کړې اعلامیه کې وویل چې دغه ماشومان پرته له دې چې مناسب خوندیتوب یا د زیانونو خطرته یې پام وشي، په دې وروستیو کې له پاکستانه ایستل شوي دي.

د ملګروملتونو د کډوالو عالي کمیشنیرۍ له پاکستان څخه وغوښتل چې هغه کسان دې له خپلې خاورې نه باسي چې افغانستان ته د بیرته ستنولو په صورت کې یې ژوند له خطر سره مخ کیږي. د دې ادارې په وینا په تیره ماشومان او نورو زیانګالو ډلو ته باید پاملرنه وشي.

دغه اندیښنې داسې مهال راپورته کیږي چې پاکستان په دې وروستیو کې له خپلې خاورې د افغانانو د ایستلو لړۍ تیزه کړې ده.

د طالبانو د کډوالو او بیرته راستنیدونکو چارو وزارت په وینا پاکستان یوازې د دوشنبې په ورځ نژدې اته زره افغانان له خپلې خاورې ایستلي او افغانستان ته یې ستانه کړي دي. تردې یوه ورځ مخکې هم هغه هیواد له ۷۷۰۰ زیات افغانان ایستلي و.

د طالبانو د بهرنیو چارو وزارت وایي چې د بهرنیو چارو وزیر امیرخان متقي د ایران د بهرنیو چارو له وزیر عباس عراقچي سره د دوه اړخیزو اړیکو او په سیمه کې د وروستیو تحولاتو په اړه خبرې وکړې.

دې وزارت نن سې شنبې پرخپله ایکسپاڼه په یوه بیان کې لیکلي چې ښاغلي متقي ټینګار وکړچې په سیمه کې ثبات او د همکارۍ پراخوالی د افغانستان لومړیتوب دی. همدارنګه ویل شوي چې د ایران د بهرنیو چارو وزیر د سیمه ییزې همکارۍ د پراختیا لپاره د خپل هیواد د هڅو په لړکې د سیمې د هیوادونو ترمنځ د خبرو اترو پردوام ټینګاروکړ.

د دغو ټیلفوني خبرو په اړه د ایران د بهرنیو چارو وزارت هم پرخپلې ایکسپاڼې په یوه بیان کې لیکلي چې ښاغلي عراقچي ټینګاروکړچې ایران چمتو دی چې په سیمه کې د سولې او ثبات د ټینګښت لپاره خپلې هڅې مخ ته یوسي او دې هدف ته د رسیدو لپاره د سیمې د هیوادونو ترمنځ د مشورو د پیاوړتیا پراهمیت ټینګارکوي.

تردې مخکې د پاکستان د بهرنیو چارو وزارت د یکشنبې په ورځ تایید کړه چې ایران د افغانستان او پاکستان ترمنځ د لانجې د هواري لپاره ورته د منځګړیتوب وړاندیز کړی چې دوی هم ورته لبیک وایي.

د ملګروملتونو د ماشومانو وجهي صندوق، یونیسف وايي د افغانستان په شمال کې د نومبر د دریمې نیټې د۶،۳ درجې زلزلې څخه نږدې دوه اونۍ وروسته د ویجاړۍ ریښتینې کچه څرګنده شوې ده.

یونیسف په یوه راپورکې ویلي چې په اغیزمنوسیمو کې، ۸۷۴ کورونه ویجاړ شوي او ۲۱۵۳ نور زیانمن شوي، چې زرګونه کسان اوس له سختې یخنۍ سره مخ دي او پر لنډمهاله سرپناوو تکیه کوي یا ګاونډیانو ورته ځای ورکړی دی.

د یونیسف په وینا، د ارزونې له مخې په ۲۶ ټولنو کې ورځنی ژوند ګډوډ شوی، ښوونځي او د زده کړې ځایونه، چې شمیریې ۹۱ ته رسیږي، زیانمن شوي دي؛ د اوبو ۱۸ سرچینې نور د کارولو وړ ندي؛ او همدارنګه د حفظ الصحې شرایط په چټکۍ سره خراب شوي، چې ډیری ټولنې د صابون او د لاس مینځلو له اسانتیاوو بې برخې شوې دي.

یونیسف دغه راز ویلي رواني ستونزې په ماشومانو او دهغوی په پالونکو کې مخ په زیاتیدو دي.

د دغې زلزلې د زیانونو په اړه د ګډې ارزونې نتیجه ښیي چې په شپږو ولایتونو کې ۲۶ کسان وژل شوي، ۱۱۷۲ ټپیان شوي، او ۳۰۲۷ کورنۍ اغیزمنې شوي دي.

د روسیې د بهرنیو چارو وزارت وایي چې د بهرنیو چارو وزیر سرګې لاورف له خپل ایراني سیال عباس عراقچي سره د سیمه ییزو مسایلو په تیره د افغانستان او پاکستان ترمنځ د ستونزو د حل پرلارو چارو خبرې وکړې.

د روسیې د انټرفاکس خبري آژآنس د راپورله مخې په هغه بیان کې چې د بهرنیو چارو وزارت د دوشنبې په ورځ د نومبرپه ۱۷ خپورکړې ویل شوي چې دواړو وزیرانو په دغو ټیلفوني خبروکې پردې ټینګاروکړچې د کابل اواسلام آباد ترمنځ سیاسي اختلافات دې د خبرو اترو له لارې حل شي.

د ایران د بهرنیو چارو وزیر داسې مهال له خپل روسي سیال سره د افغانستان او پاکستان ترمنځ د راپورته شوې شخړې په اړه خبرې کوي چې څه موده مخکې یې د دغو دواړو ګاونډیانو ترمنځ د ستونزو د هواري لپاره د منځګړیتوب وړاندیز وکړ.

د پاکستان د بهرنیو چارو وزارت هم د ایران د دې وړاندیز هرکلی کړی دی.

د بهرنیو چارو وزارت ویاند طاهر حسین اندرابي د یکشنبې په ورځ وویل چې پاکستان به د ایران د منځګړیتوب وړاندیز ته نه ونه وایي او زیاته یې کړه چې ایران یې یو ورور او دوست ګاونډی دی.

دغه وزارت دا خبرداری د ناقانونه کډوالو په بېرته ستنولو کې د یو شمېر هېوادونو د نه همکارۍ په خاطر ورکړی دی.
ډېر ګواښ افریقايي هېوادونو له هغې ډلې انګولا، نامیبیا او کانګو جمهوریت ته متوجه دی.

بریټانیا سږ کال تر جون پورې د کار، زده کړو، کورنۍ،بشري مساییلو په خاطر لږ تر لږه ۸۳۴زرو کسانو ته ویزې ورکړي چې په قانوني توګه دغه هېواد ته سفر وکړي.

دا خلک اکثر د هند، چین، پاکستان، او امریکا اتباع دي.

برعکس هغه کسان چې په ناقانونه توګه بریټانیا ته تللي او دغه هېواد یې د اکثرو د ایستلو ګواښ کړی په سر کې یې د افغانستان نوم راغلی.

له هغو ټولو نږدې ۴۲نیمو زرو کډوالو چې له غیر عادي لارو بریټانیا ته رسېدلي اول سر کې افغانان دي چې شمېر یې نږدې ۶۶۰۰ ته رسیږي.

بریټانوي حکومت د ناقانونه کډوالو پر ضد د سختو پالیسیو د لګولو په لټه کې دی.
تمه کېږي چې د دایمي اقامې لپاره د استوګنې موده ۲۰ کلونو ته وغځول شي او که د ځینو پناه غوښتونکو هېوادونه امن وګڼل شي بېرته ور استول کېدی هم شي.