ملګرو ملتونو او پاملرنې نړیوال سازمان د پنجشنبې په ورځ (د سرطان ۱۲مه) په یوه ګډ راپور کې ویلي چې په افغانستان کې د طالبانو تر واکمنېدو وروسته د ښځو او نجونو پر وړاندې د جنسیتي نابرابرۍ او محدودیتونو له امله، د هغوی زیانګالۍ زیاتې شوې دي.

دغه راپور چې د افغانستان په ټولو ۳۴ ولایتونو کې له شاوخوا ۲۰ زرو ښځو سره د مرکو پر بنسټ جوړ شوی، وایي چې د طالبانو حکومت له ۲۰۲۱ کال راهیسې داسې سخت او محدودونکي اقدامات کړي چې له امله یې د ښځو او نجونو حقونه او ازادۍ په پراخه کچه محدودې شوې دي.

په راپور کې ویل شوي چې د «محرم اجباري ملتیا» او د ښځو پر جامو محدودیتونو د هغوی عامه ژوند کې د ګډون وړتیا خورا کمه کړې ده.

دغه راز، په نادولتي موسسو او د ملګرو ملتونو په ادارو کې د ښځو د کار پر بندیز نیوکه شوې او ویل شوي چې دغه محدودیت د ښځو او نجونو روغتیايي، تعلیمي، تغذیې او نورو بنسټیزو خدماتو ته لاسرسی کم کړی او د ټولنې ته په سم او عادلانه بڼه ورکولو کې یې د ښځو رول له منځه وړی دی.

راپور دا هم ویلي چې د مرستو د ترلاسه کولو لپاره د ۷۰ سلنه زیاتو ښځو د لاسرسي ستونزې یادې کړې، چې اصلي لامل یې د ښځینه مرستندویانو نشتوالی او فرهنګي محدودیتونه دي.

د ترکیې د پي کې کې ګوند بندي مشر عبدالله اوجالان یو ځل بیا له خپلو پلویانو غوښتي چې له وسله والې مبارزې په شا شي.

هغه چې د لومړي ځل لپاره په تیرو ۲۶کالونو کې په یوه ویډيو کنفراس کې راڅرګند شوی وو، له خپلو پلویانو وغوښتل چې وسله واله مبارزه دې پریږدي.

د اوجلان دا خبرې د جون په ۱۹ نیټه ثبت او پرون سه شنبې د ای این اف تلویزیوني شبکې له لارې خپرې شوي.

اوجلان له ۱۹۹۰ کال راهیسې استانبول ته نژدې په یوه ټاپو کې په زندان کې ساتل کیږي.

هغه د فبرورۍ په میاشت کې خپل ګوند منحل کړ او له پلویانو يې وغوښتل چې وسله واله مبارزه پریږدي.

د امریکا ولسمشر ډونالډ ټرمپ او د اسراییل صدراعظم بنیامین نتانیاهو په تیرو ۲۴ساعتونو کې دوه ځلې په سپینه ماڼې کې کتلي دي.

په دې کتنه کې چې، چې پرون (سې شنبې وشوه) او یو ساعت يې دوام درلود دواړو خواوو د غزې د وضعیت په اړه خبرې کړي.

ټرمپ له دې وړاندې د غزې وضعیت بحراني بللی و.

د ټرمپ او نتانیاهو په داسې حال کې سره لیدلي چې ویل کیږي د اسراییل او حماس ترمنځ به د امریکا په منځګریتوب دوه میاشتنۍ اوربند وشي.

د امریکا ولسمشر ډونالډ ټرمپ یو ځل بیا له افغانستانه د امریکايي ځواکونو وتل "له شرمه ډک" بللي دي.

هغه چې په واشنګټن کې د کابینې په ناسته کې خبرې کولې وویل، "په ۲۰۲۱کال کې له افغانستانه د امریکايي ځواکونو وتل د روسیې ولسمشر ولادیمیر پوتین ته دا چانس په لاس ورکړ چې پر اوکرایین برید وکړي".

امریکايي ځواکونه د دوحې د تړون پر اساس، چې د ټرمپ حکومت د طالبانو له مشرانو سره لاسلیک کړی و، له افغانستانه ووتل.

د امریکا مخکیني ولسمشر جوبایډن د خپلې ولسمشر په دوره کې ویلي و، "اړ دی د ټرمپ د حکومت د موافقې پر بنسټ له افغانستانه خپل ځواکونه وباسي".

د روغتیا نړیوال سازمان وايي، په پراخه کچه له ایران او پاکستانه د افغان کډوالو بیرته راستنیدو په افغانستان کې یو لوی بشري بحران رامنځته کړی دی.

د دغه سازمان د راپور له مخې، د اپریل میاشتې له پیله تراوسه څه باندې ۸۳۶زره کسان افغانستان ته راستانه شوي دي.

د روغیتا نړیوال سازمان خبرداری ورکړی چې راستانه شوي په ځانګړې توګه ماشومان، امیدوارې میندې او زاړه خلک پر اوبو او خوړو سربیره له روغیتايي خدمتونو بې برخې دي.

د ملګرو ملتونو د سرمنشي ویاند وايي، د جرمونو نړیوالې محکمې له خوا د طالب مشرانو د نیولو د حکم پریکړې ته درناوی لري، خو د افغان ښځو او نجونو د وضعیت د ښه کیدو لپاره دې سیاسي بهیر دوام ومومي.

ستفن دوجاریک وړاندې وویل، ملګرې ملتونه کولی شي د دغې محکمې له خوا تورن شویو کسانو سره تعامل ولري او له غړو هېوادونو يې وغوښتل چې د محکمې له پریکړې ملاتړ وکړي.

د جرمونو نړیوالې محکمې پرون سه شنبې د طالبانو د لوی مشر ملا هبت الله اخندزاده او قاضي القضات عبدالحکیم حقاني د نیولو حکم صادر کړ.

د طالبانو دغه دوه مشران د جنسیت پر بنسټ د بشریت ضد په جرمونو تورن دي.

د افغانستان لپاره د ملګرو ملتونو ځانګړي استازي ریچارډ بینټ د جرمونو د نړیوالې محکمې د د دغې پریکړې هرکلی کړی او د افغانو ښځو او نجونو لپاره د عدالت په ترلاسه کولو کې يې مهم ګام بللی دی.

د هند په لودیز کجرات ایالت کې د یوه پل د نړیدو په پېښه کې لس کسان وژل شوي او پنځه نور ټپیان دي.

رویترز خبري اژانس لیکلي، پېښه پرون سه شنبې هغه مهال رامنځته شوه چې پر پل ګڼه ګوڼه زیاته وه.

تراوسه معلومه نه ده چې پل ولې نړیدلی خو د هندي رسنیو د راپورونو له مخې په اړه يې پلټنې پیل شوي دي.

له دې وړاندې د هند په شمال خیتځ کې د ریل ګاډي لپاره د یو پل د نړیدو په پېښه کې ۲۶کسان وژل شوي وو.

د افغانستان د بشري حقونو لپاره د ملګرو ملتونو ځانګړي راپورتر د نړیوالې جزایي محکمې له خوا د طالبانو د مشر او قاضي القضات د نیولو د حکم هرکلی کړی دی.

ریچارد بینیټ د سې شنبې په ماښام پر خپله ایکس پاڼه/ پخواني ټویټر ولیکل چې د دې حکم صادرېدل، د عدالت په لوري یو ګام دی، په ځانګړې توګه د ښځو او نجونو لپاره.

نړیوالې جزایي محکمې ( آی.سي.سي) پرون سه شنبه د طالبانو د مشر ملا هبت الله اخوندزاده او د سترې محکمې د مشر عبدالحکیم حقاني د نیولو حکم ورکړ.

محکمې دغه طالب مشران بشریت ضد جنایتونو باندې تورن کړي دي.

ریچارد بینیټ ویلي، دا حکم هغه مهم پيغام رسوي چې له سزا نه مصونیت دوام نه شي کولای.

طالبانو بیا ویلي، دغه محکمه په رسمیت نه پيژني او حکم ته یې التزام نه لري.

د امریکا ولسمشر ډونالډ ټرمپ او د اسراییل صدر اعظم بنیامین نتنیاهو پرون ماښام ( د چنګاښ ۱۷مه) بیا په سپینه ماڼۍ کې سره وکتل.

دا په ۲۴ ساعتونو کې د دواړو مشرانو دویم ځلي لیده کاته و.

رویټرز اژانس لیکلي چې بیګني ملاقات څه باندې یو ساعت وخت اخیستی او داوړه مشران د غزې پر ناورین غږیدلي دي.

تر دغه ملاقات وړاندې ډونالډ ټرمپ خبریالانو سره خبرو کې د غزې وضعیت یو " ناورین" بللی او په خبره یې دی او نتنیاهو دواړه غواړي چې حل شي.

دغه لیده کاته داسې مهال ترسره کیږي چې د راپورونو له مخې د غزې د جګړې دواړه لوري د امریکا په منځګړیتوب د غزې د دوه میاشتني اوربند د وړاندیز شوې طرحې پر ارزونه بوخت دي.

د روغتیا نړیوال سازمان وایي، افغانستان ته د را ستنو شویو کډوالو، په ځانګړې توګه ښځو او ماشومانو د روغتیایي اړتیاوو په اړه ژوره اندیښنه لري.

دغه سازمان پرون سه شنبه ( د چنګاښ ۱۷مه) یوه راپور کې ویلي، وروستیو میاشتو کې د کډوالو بې ساري ستنېدنه د افغانستان په بیړنۍ بشري ستونزې بدله شوې ده.

دوی ویلي چې روغتیایي ټیمونه یې د راستنو شویو کسانو په منځ کې د ټپونو، عفونتونو او خوارځواکۍ د زیاتوالي شاهدان دي، تر ډیره ماشومانو او عمر خوړولو کډوالو کې دا ستونزې لیدل شوي.

د روغتیا نړیوال سازمان په باور، اکثره دغه ایستل شوي کډوال روغتیایي څارنې، خوړو او سرپنا ته اړتیا لري.

د کریکټ نړیوالې شورا ( آی.سي.سي) د نړیوال لوبڅار بسم الله جان شینواري پر مړینه خواشیني څرګنده کړې.

۴۱ کلن شینواری پرون دوشنبه د ورپیښې ناروغۍ له کبله مړ شوی او د افغانستان کریکټ بورد یې سه شنبه مړینه تایید کړې ده.

د هغه د ناروغۍ د څرنګوالي په اړه جزیات نه دي ورکړل شوي.

شینواری د کریکټ نړیوالې شورا د نړیوالو لوبڅارانو له ډلې و چې ۲۵ یو ورځنیو او ۲۱ شل اوره لوبو کې یې د امپایر دنده ترسره کړې.

هغه د لومړي ځل لپاره ۲۰۱۷ کال کې د نړیوالې لوبڅارنې ډګر ته راغی او هغه مهال یې شارجه کې د ایرلنډ او افغانستان د یو ورځنۍ لوبې امپایري وکړه.