نن د سهار پنځه بجې او درې څلویښت دقیقې د افغانستان په یو شمیر سیمو کې خلکو د زلزلې ټکانونه احساس کړل.

د یوشمیر نړیوالو جیولوجي سروې مرکزونو په باور دا زلزله د ریښتر په کچه پنځه اعشاره نهه درجې وه.

د دې زلزلې مرکز د کابل په شمال ختیځ کې نژدې دوه سوه کیلومتره لرې په بدخشان کې د هندوکش په غرونو کې و.

تر اوسه د دې زلزلې له امله د سر او مال د اوښتو زیانونو په اړه راپور نه دی ورکړل شوی.

فنلند اعلان کړی چې افغانستان، پاکستان او میانمار کې خپل سفارتونه تړي.

د فنلند د بهرنیو چارو وزارت د جمعې په ورځ ( د لیندۍ ۷مه) یوه خبرپاڼه کې ویلي چې دغه اقدام د ډيپلوماتیکو دلایلو له مخې کوي او په وینا یې ۲۰۲۶ کال کې به عملي شي.

د خبرپاڼې یوه برخه کې راغلي چې " دغه سفارتونه به د عملیاتي او ستراتیژیکو دلایلو له مخې تړلې وي، دغه دلایل د دغو هېوادونو له سیاسي وضعیت او له فنلند سره یې د محدودو اقتصادي او سوداګریزو اړیکو سره تړلي دي.

تر دې وړاندې یوشمېر نورو اروپایي هېوادونو هم افغانستان کې خپل سفارتونه بند کړي دي.

د اندونیزیا په سوماترا ټاپو کې د سیلاب او ځمکې ښویدنې له کبله د مړو شمېر له ۳۰۰ واوښت.

بیړنیو پېښو ته د رسیدو کارکوونکي هغو سیمو ته درسیدو هڅه کوي چې لارې او پلونه یې ویجاړ شوي او سخت باران کې ګیر پاته دي.

د بیړنیو حالاتو د مدیریت ادارې نن شنبه ( د لیندۍ ۸مه) ویلي د ۳۰۳ تنو مړینه تایید شوې، خو زیاته کړې ده چې سیلاب ځپلو سیمو ته د ژغورونکو ډلو په رسیدو ممکن دا شمېر نور هم لوړ شي.

سیلاب او ځمک ښوېدنې د سوماترا ټاپو درې ولایتونه ځپلي، خو ډیر زیان شمالي سوماترا ولایت کې اوښتی دی.

حکومت اعلان کړی چې سیلاب ځپلو ته یې مرستې رسولي، خو په وینا یې د لارو او هوا خرابوالي د مرستو رسولو پر چارو منفي اغیز کړی دی.

د جرمني په ګیسن ښار کې لسګونه زره اعتراض کوونکو د ځوانانو د یوه سازمان د جوړېدو په هدف غونډه ګډه وډه کړه.

دغه غونډه نن ( شنبه د لیندۍ ۸مه) د اې.ایف.ډي یا د جرمني لپاره د بدیل ښي اړخي افراطي ګوند له خوا پلان شوې وه.

د جرمني خبري اژانس لیکلي چې د غونډې یو پر څلورمه برخه ګډونوال وتوانېدل چې ټاکل شوي تالار ته دننه شي، خو د ځوانان سازمان ته منسوب مشر ژان پاسکال هوم او ګڼ نور ګډونوال په ورتګ بریالي نه شول.

د جرمني ( اې.ایف.ډي) ګوند قصد لري چې د منحل شوي ( ځوان ځای ناستي) سازمان پر ځای د جرمني د نوي نسل په نوم بل سازمان رامنځته کړي.

د ځوان ځای ناستي په نوم سازمان په تیره مارچ میاشته کې وروسته تر هغه لغو شو چې د اطلاعاتو فدرال ادارې سخت دریځه سازمان ونوماوه.

اعتراض کوونکو ( ټول سره یو لاس، د فاشیزم ضد او اور اچونکي و دروی) شعارونه ورکول.

د کاتولیکو عیسویانو مشر پاپ لېو ترکیې ته د خپل څلورورځني سفر په ترڅ کې نن شنبه ( د لیندۍ ۸مه) د استانبول مشهور جومات ته ولاړ.

رویټرز لیکلي چې لیو جومات ته په ننوتلو د درناوي په پار، خپل بوټان و ایستل، خو لمونځ یې ونه کړ.

دا د کاتولیکو عیسویانو د مشر په توګه، د مسلمانانو عبادت ځای ته د پاپ لیو لومړنی سفر ګڼل کیږي.

لېو شاوخوا شل دقیقې د استانبول د دغه مشهور جومات، چې شاوخوا لس زره لمونځ کوونکي په کې ځایېږي، ننداره وکړه.

د متحده ایالتونو د بهرنیو چارو وزارت اعلان کړی چې د افغانستان پاسپورټ لرونکو ته یې د ویزې ورکړه سملاسي و دروله.

دغه وزارت نن شنبه ( د لیندۍ ۸مه) پر خپله ایکس پاڼه لیکلي چې دوی د امریکا د ملي امنیت او خوندیتوب لپاره ټول اړین ګامونه اخلي.

دا کار وروسته تر هغه کیږي چې د چهارشنبې په ورځ یوه افغان په واشنګټن ډي سي کې د ملي ګارد پر دوو غړو ډزې وکړې.

دغې پیښې د امریکا د ولسمشر په ګډون د هغه هېواد د چارواکو غسه پارولې او پر کډوالو یې سخت محدودیتونه اعلان کړل.

د امریکا ولسمشر اعلان وکړچې امریکا ته به له ټولو درېیمو هېوادونو کډوالي په «دایمي» ډول بنده کړي.

د امریکا حکومت اعلان کړی چې «د اندېښنې وړ» هېوادونو د وګړو د ګرین کارټونو «بشپړه او جدي» بیا ارزونه هم پیلوي.

هند د جمعې په ورځ افغانستان ته ۷۳ ټنه درمل، واکسینونه او بشري مرستې ولېږلې.

هند دا مرسته څو ورځې وروسته له دې افغانستان ته ولېږله چې د افغانستان د طالبانو د صنعت او سوداګرۍ وزیر نورالدین عزیزي په پنځه ورځني سفر هند ته لاړ او د دغه هیواد له چارواکو سره یې د دوو هیوادونو پر سوداګري اړیکو خبرې وکړې.

د انډیاټوډې ورځپاڼې د راپور له مخې، د هند له لوري ۷۳ ټنه درمل او بشري مرسته د جمعې په ورځ کابل ته ورسیده.

له دې جلا د هند (این ډي ټي وي) پرون راپور ورکړ چې د افغانستان او هند درمل جوړوونکو شرکتونو د ۱۰۰ میلیون ډالرو په ارزښت موافقه لاسلیک کړه.

د افغانستان د روفي انترنشنل ګروپ او د هند د زیدوس لایف ساینس شرکت ترمنځ د لاسلیک شوې موافقې پر اساس، هندي لوری به افغانستان ته د درملو د صادرولو ترڅنګ په افغانستان کې دایمي دفتر پرانیزي او هلته به درمل تولیدوي.

پاکستان د جمعې په ورځ وویل چې له افغانستان سره اوربند «نه ټينګېږي» ځکه چې د ترهګرو ډلو بریدونه په پاکستان کې لا هم روان دي.

د پاکستان د بهرنیو چارو وزارت ویاند طاهر اندرابي په اسلام اباد کې خبري کنفرانس ته وویل چې د پاکستان او افغان طالبانو ترمنځ اوربند د دودیز پوځي اوربند په معنا نه و، بلکې هدف یې دا و چې د پاکستان دننه د تروریستي بریدونو مخه ونیول شي.

ده زیاته کړه:

«له دې اوربنده وروسته هم لوی تروریستي بریدونه شوي دي. د دې معنا دا ده چې اوربند نه دی ټینګ شوی، ځکه د اوربند موخه دا وه چې د ټي ټي پي او هغو افغان اتباعو بریدونه ودرول شي چې له افغان خاورې څخه د پاکستان دننه بریدونه ترسره کوي.»

اندرابي دا څرګندونې وروسته له دې وکړې چې د افغانستان پر درو ولایتونو؛ خوست، کونړ او پکتیکا په بمبارۍ کې د ۹ ماشومانو په ګډون تر لسو ډېر کسان ووژل شول.

د طالبانو حکومت دا بمباري د پاکستان کار وباله او ویې ویل چې په مناسب وخت کې به مناسب ځواب ورکړي خو پاکستان وویل چې دوی بمباري نه ده کړې.

د پاکستان د بهرنیو چارو وزارت ویندوی اندرابي وویل چې اسلام‌اباد د وروستیو تروریستي پېښو په رڼا کې، په ځانګړي ډول په پلازمېنه اسلام‌اباد او نورو برخو کې، «دې اوربند ته ډېره هیله نه لري.»

د سوریې د روغتیا وزارت اعلان کړی چې د اسرائیلي پوځ په تازه برید کې د دې هېواد په جنوب کې ۱۳ کسان وژل شوي او ۲۴ نور ټپیان شوي دي.

د راپورونو له مخې، په دې جګړه کې شپږ اسرائیلي سرتیري هم سخت ټپیان شوي دي.

اسرائیلي پوځ د جمعې په ورځ (د لیندۍ ۷مه) وویل چې د سوریې په جنوب کې یې د بیت جَن په کلي کې د عملیاتو موخه د یوې «ملېشه ډلې د غړو نیول» وو.

له هغه وخت راهیسې چې د بشار اسد حکومت ونړېد او هغه روسیې ته وتښتېد، اسرائیل د سوریې په خاوره کې سلګونه کوچني او لوی پوځي عملیات ترسره کړي دي. د سوریې رسنیو او چارواکو د جمعې برید تر ټولو مرګوني عملیات بللی دی.

په برید کې ۱۳ کسان وژل شوي او ۲۴ نور ټپیان شوي دي. د ډزو په تبادله کې شپږ اسرائیلي سرتیري هم سخت ژوبل شوي دي.

د واشنګټن ډي سي لپاره د امریکا د متحدوایالتونو څارونوالې جینین پیرو، د جمعې په ورځ اعلان وکړ چې د هغه کس پر ضد تورونه لوړ شوي دي چې چارواکي وایي د ملي ګارډ دوه سرتېري یې په ډزو ویشتلي دي.

د پیرو په وینا، پر دغه کس اوس د لومړۍ درجې د قتل تور لګول شوی دی.

دا اعلان له هغه وروسته شوی چې یوې ټپي سرتېرې له سختو ټپونو وروسته سا ورکړه.

۲۰ کلنه متخصصه سارا بیکسټرم او ۲۴ کلن انډرو وولف د چهارشنبې د ماسپښین له ډزو وروسته په بحراني حالت کې روغتون ته وړل شوي وو.

د امریکا ولسمشر ډونالډ ټرمپ د پنجشنبې په ماښام تایید کړه چې بیکسټرم سا ورکړې ده.

پیرو وویل، د لکڼوال پر ضد اوس شپږ تورونه لګول شوي چې یو یې د لومړۍ درجې دی، یعني قتل، درې د جنایت په ترڅ کې د وسلې لرل او دوه نور په قصدي ډول وژونکې حمله ده.

اروپايي پارلمان په هغه پرېکړه‌لیک کې چې د سوډان د کورنۍ جګړې د پای ته رسېدو لپاره یې تصویب کړی، د متحده عربي اماراتو احتمالي رول ته هېڅ ډول اشاره نه ده کړې.

د پارلمان د سرچینو په وینا، د اروپا د خلکو ګوند (EPP) د اماراتو د دولت له هڅو وروسته، د اماراتو هر ډول یادونه له متن څخه ایستلې ده.

ویل کېږي چې د اماراتو د بهرنیو چارو سلاکار وزیرې لانا نسیبه، د ستراسبورګ د دې اونۍ د غونډو پر مهال په فعاله توګه لابي کړې څو نوم یې له پرېکړه‌لیک څخه حذف شي.

دا اقدام وروسته له هغې شوی چې د ملګرو ملتونو د کارپوهانو په افشا شوي راپور کې، چې د سږ کال په اپریل کې خپور شوی و، ادعا شوې چې دارفور ته پرمختللي وسلې د اماراتو او چاد له لارې قاچاق شوي دي، هغه اقدام چې د ملګرو ملتونو د وسلو د بندیز ښکاره سرغړونه بلل کېږي.

د بخښنې نړیوال سازمان (ایمنستي انټرنیشنل) هم په خپل جلا راپور کې، چې په مې میاشت کې خپور شوی و، ادعا کړې چې «هغه چینایي وسلې چې اماراتو بیا صادره کړي او په خرطوم کې ضبط شوي، په دارفور کې کارول شوي دي.»

متحده عربي اماراتو دا تورونه رد کړي دي.