د ازادې اروپا/ازادي راډیو خبریاله السو کورماشییوا د هغو څلورو ښځینه خبریالانو په ډله کې ده چې د خبریالانو د خوندیتوب کمېټې یا "سي‌پي‌جی" د ۲۰۲۴م کال د مطبوعاتو د آزادۍ د نړیوالې معتبرې جایزې مستحقې پېژندل شوې دي.

مېرمن کورماشییوا چې په روسیه کې زنداني وه، د روسیې او لوېدیځ ترمنځ د بندیانو د تبادلې په یوه معامله کې په تېره اګست میاشت کې خوشې شوه.

د "سي‌پي‌جی" اجرایوي مشر جوډي ګینزبرګ پرون پنجشنبې په یوه بیان کې وویل چې د دې کمېټې د مطبوعاتود ازادۍ د نړیوالې جایزې ګټونکي د هغه حیاتي کار بیلګې دي چې د خبریالانو له‌خوا په هر ځای کې چې د حقایقو د پټولوهڅې کېږي، دوی یې د رابرسېره کولو هڅې کوي.

هغه زیاته کړه، په داسې یوه کال کې د خبریالانو او د مطبوعاتو د آزادۍ لپاره ویجاړونکی و، د خبریالانو ترڅنګ درېدل ورته د ویاړ خبره ده.

۴۷ کلنه کورماشییوا به دغه جایزه په نومبر میاشت کې له درېیو نورو خبریالانو، فلسطینۍ خبریالې شروق العيلة، ګواتیمالایۍ خبریالې قویمي دی لیون او نایجریایۍ خبریالې سمیرا سباو سره یوځای ترلاسه کړي.

د اروپایي کمېسیون مشرې اورزولا فون دیرلاین نن جمعه وویل چې دا د اوکراین پلازمېنې کییف ته رسېدلې او د دې هېواد له چارواکو سره به د اروپایي ټولنې د ملاتړ، د ژمي لپاره د تیاریو، دفاعي چارو او اوکراین ته د اوو پرمختللو صنعتي هېوادونو یا جي اوه ډلې له‌خوا په پور ورکولو کې د پرمختګ پر موضوعاتو خبرې وکړي.

هغې په خپله ایکس‌پاڼه یا پخواني ټویټرکې لیکلي چې دا یې کییف ته اتم سفردی او هغه داسې مهال ترسره کوي چې سخت فصل نږدې دی چې پیل شي او روسیې هم د اوکراین د انرژۍ پر تاسیساتو بریدونو ته دوام ورکړی.

د اروپایي کمېسیون مشرې همدارنګه وویل چې د روسیې د کنګل شویو شتمنیو ۱۷۸ میلیون ډالره به په اوکراین کې د ژمنیو اړتیاوو د پوره کولو لپاره ځانګړې شي.

د امریکا د بهرنیو چارو وزارت پرون پنجشنبې د امریکا د استازیو جرګې جمهوریپالان تورن کړل چې سره له دې چې په دې پوهه دي چې د بهرنیو چارو وزیر په هغو ورځو کې چې دوی یې له افغانستانه د امریکایي ځواکونو د وتلو په اړه په مکرر ډول استماعیه غونډو ته احضاروي، د ډېرې بوختیا له کبله نه‌شي کولای په‌کې ګډون وکړي، خو دوی بیا هم دا کار کوي.

د اسوشېټېډپرېس خبري آژانس د راپو له مخې، د دې جرګې د بهرنیو اړیکو د کمېټې مشر مایکل مک‌کال ویلي چې که بلېنکن د دې کمېټې استماعیه غونډې ته حاضر نه‌شي نو دی به یې کانګرس په سپکاوي تورن کړي.

د امریکا د بهرنیو چارو وزارت ویاند متیو مېلر وویل، دې کمېټې سره له دې چې له مخکې یې ورته ویلي وو چې بلېنکن به په واشنګټن کې نه وی، دوی په یو اړخیزه توګه یوه نېټه ټاکلې ده.

هغه زیاته کړه چې دوی ته ویل شوي وو چې بلېنکن به په دې وخت کې په بل ځای کې وي او د متحده ایالاتو د بهرنۍ پالیسۍ د ګټو د خوندي کولو لپاره مهمې غونډې ترسره کوي.

مېلر وویل، د بهرنیو چارو وزارت د بلېنکن د مهالویش په اړه څو اوونۍ دمخه کمېټې ته معلومات ورکړي وو، خو د ده په ټکو ډېر داسې برېښي چې دوی په ښه نیت عمل نه کوي.

د امریکا د استازیو جرګې د بهرنیو اړیکو کمېټې راتلونکې اوونۍ د سپټمبر په ۲۴مه انټوني بلېنکن یوې استماعیه غونډې ته احضار کړی چې په ۲۰۲۱م کال کې له افغانستانه په ګډوډۍ کې د امریکایي ځواکونو د وتلو په اړه د دې کمېټې پوښتنو ته ځواب ووایي.

د بهرنیو چارو وزارت یوه ویاند د روانې میاشتې په پیل کې وویل چې بلېنکن له دې مخکې د افغانستان په مسئله کې ۱۴ ځلې د کانګرس په استماعیه غونډو کې ګډون کړی او څلور ځلې د بهرنیو کمېټې پر وړاندې حاضر شوی او هم دې وزارت له افغانستان څخه د امریکایي ځواکونو د وتلو اړوند د ډېرو مرکو د متنونو او نورو شواهدو په ګډون نږدې شل زره پاڼو اسناد ورسپارلي دي.

د ناټو عمومي منشي ینس سټولټنبرګ چې د کار موده یې پای ته رسېدلې، وویل چې د نړیوالو ځواکونو له لوري په افغانستان کې د ملت جوړونې چارې تر حد زیات لوړ هدف و او د افغان حکومت سمدستي سقوط دا وښوده چې له هغه هېواد څخه د ناټو د ځواکونو وتل غوره پرېکړه وه.

سټولټنبرګ پرون د ده لپاره د خدای پاماني په جوړو شویو مراسمو کې دا هم وویل چې په افغانستان کې د دوی ماموریت ډېر اوږد شو او له شل کاله جګړې وروسته هم دوی دا جګړه نه وه ګټلې، داسې متحد افغان چارواکي نه وو چې د دوی د ځواکونو له وتلو وروسته مسوولیت ومني.

ینس سټولټنبرګ په تېرو لسو کلونو کې د ناټو سرمنشي و او اوس چې د کار موده یې په ختمېدو ده ټاکل شوې چې د اکټوبر په لومړۍ نېټه د هالنډ پخوانی صدراعظم مارک روته د هغه په ځای د ناټو د عمومي منشي په توګه کار پيل کړي.

د اسپانیا صدراعظم پیدرو سانچیز په منځني ختیځ کې د شخړو د کمېدو غوښتنه وکړه.

سانچیز وروسته تر دې په منځني ختیځ کې د شخړو زیاتېدو ته اندېښنه ښکاره کړه چې لبنان وویل، په مخابراتي وسایلو کې د چاودنو له امله ۳۷ کسان وژل شوي دي.

هغه پرون د فلسطیني ادارې د مشر محمود عباس کوربه و او له هغه سره یې ګډې خبرې غونډې ته وویل، په لبنان کې د شخړو د زیاتېدو خطر خورا زیات شوی او په‌کار ده چې له زغمه کار واخیستل شي او د سولې لپاره هڅې وشي.

اسراییل تر اوسه په لبنان کې د مخابراتي وسایلو د چاودنو په اړه چې اکثر قربانیان یې د حزب‌الله د ډلې دي، څه نه دي ویلي.

سپینه ماڼۍ وایي چې ولسمشر جوبایډن او د ولسمشر مرستیاله او د ولسمشرۍ د انتخاباتو لپاره کاندیده کاملا هاریس به راتلونکې اوونۍ د اوکراین له ولسمشر ولودمیر زیلینسکي سره جلا کتنې ترسره کړي.

سپینې ماڼۍ پرون پنجشنبې په یوه بیان کې وویل چې په دغو کتنو کې به چې ټاکل شوې د سپټمبر په ۲۶مه ترسره شي، د دواړو هېوادونو مشران د اوکراین د ستراتیژیک پلان او د روسیې د یرغل پر وړاندې د دفاع په چاره کې له اوکراین څخه د متحده ایالتونو د ملاتړ په ګډون د روسیې او اوکراین ترمنځ د روانې جګړې په اړه خبرې وکړي.

د سپینې ماڼۍ ویاندې کارین جین پیر وویل چې ولسمشر او مرستیاله به یې به تر هغو چې اوکراین روانه جګړه ګټلې نه وي، له دې هېواد څخه پر خپل ټینګ ملاتړ بیا ټینګار وکړي.

د اوکراین د ولسمشرۍ دفتر همدارنګه اعلان وکړ چې زیلینسکي به متحدو ایالتونو ته په سفر کې د امریکا د ولسمشرۍ د انتخاباتو لپاره د جمهوریپالو له کاندید، پخواني ولسمشر ډونالډ ټرمپ سره هم وګوري.

په پاکستان کې یوې محکمې پرون پنجشنبې یوې مسیحۍ مېرمنې ته په ټولنیزو رسنیو کې مقدساتو ته د سپکاوي محتوا د خپرولو په تور د مرګ سزا واوروله.

د جرمني خبري آژانس د راپور له مخې، دا یو نادره سزا ده چې په پاکستان کې چې اکثریت وګړي یې مسلمانان دي، په اقلیت پورې تړلې یوې مېرمنې ته اورول کېږي.

په اسلام‌آباد کې د محکمې قاضي افزا ماجوکا اعلان وکړ چې شګوفته کیرن څلور کاله مخکې د وټس‌اپ له لارې د یوه پوسټ په شریکولو سره چې هغه د اسلام ستر پیغمبر ته سپکاوی بلل شوی، مجرمه وپېژندل شوه.

کیرن چې عمر یې شاوخوا ۳۰ کاله او د څلورو اولادونو مور ده، محاکمې یې درې کاله وخت ونیوه.

د هغې مدافع وکیل ویلي چې مېرمن کیرن حق لري چې د محکمې د دغې پرېکړې پر وړاندې د استېناف غوښتنه وکړي، هغه سترې محکمې ته وړاندې کړي او هم د یوه پیټشن یا د لاسلیکونو د راټولولو له لارې د دې هېواد له ولسمشر څخه د عفوې غوښتنه وکړي.

د افغانستان او جنوبي افریقا د کرکټ ملي لوبډلې به نن دوهمه پنځوس اوره یا یو ورځنۍ لوبه ترسره کړي.

دا لوبه د متحده عربي اماراتو په شارجه لوبغالي کې ترسره کېږي.

افغانستان د تېرې چهارشنبې په ورځ د روانې لوبلړۍ لومړۍ لوبه د شپږو ویکټو په توپیر ګټلې وه.

د افغانستان او جنوبي افریقا ترمنځ به د دې لړۍ درېیمه او وروستۍ لوبه د یکشنبې په ورځ وشي.

اخوا ټاکل شوې چې د افغانستان د فوټسال ملي لوبډله د ۲۰۲۴م کال د نړیوال جام سیالیو په ترڅ کې درېیمه لوبه سبا شنبې له اوکراین سره وکړي.

افغانستان د دغو سیالیو په لړکې لومړۍ لوبه له ګواتیمالا د ۶ - ۴ پر وړاندې وګټله او دوهمه لوبه یې د چهارشنبې په ورځ ارجنټاین ته د ۴ - ۶ په وړاندې وبایلله.

د فوټسال د نړیوال جام سیالۍ د سپټمبر په ۱۴مه په ازبکستان کې پیل شوي دي.

د طالبانو حکومت د کرنې وزارت د قوش تېپې کانال اړوند ساحې د خاورې د آزموینې د پروګرام د پیلېدو خبر ورکوي.

د طالبانو تر کنټرول لاندې د ملي تلوېزون د خبرې له مخې، دې وزارت ویلي چې د دغه پروګرام په ترڅ کې به چې د خاورې پېژندنې د ریاست د شپږ کسیز متخصص ټیم له‌خوا پرمخ وړل کېږي، د دې کانال اړوند ځمکو د خاورې نمونې اخیستل کېږي څو معلومه شي چې کوم وړ بوټي په‌کې کرل کېدای شي او همدارنګه به د فرعي کانالانو د ډیزان طرحه چمتو کېږي.

ویل شوي چې پروګرام به په دوو میاشتو کې بشړ شي.

د قوش تېپې کانال چې ۲۸۵ کیلومتره اوږدوالی لري، د کیندنې چارې یې په ۲۰۲۲م کال کې پیل شوي چې لومړۍ برخه یې د څه باندې سلو کیلومترو په اوږدوالي د تېر ۲۰۲۳م کال په فبرورۍ میاشت کې بشپړه شوه او پر دوهمې برخې یې اوس کار روان دی.

تمه ده چې د دې کانال په بشپړېدو سره په بلخ، فاریاب او جوزجان ولایتونو کې په سلګونه زره جریبه ځمکه کرنې او بڼوالۍ ته چمتو شي.

د امریکا د استازیو جرګې د بهرنیو اړیکو کمېټې د سپټمبر په ۲۴مه د بهرنیو چارو وزیر انټوني بلېنکن یوې استماعیه غونډې ته احضار کړی چې په ۲۰۲۱م کال کې له افغانستانه په ګډوډۍ کې د امریکایي ځواکونو د وتلو په اړه د دې کمېټې پوښتنو ته ځواب ووایي.

د رویترز خبري آژانس د راپور له مخې، دې کمېټې د چهارشنبې په ورځ په یوه اعلامیه کې وویل چې که بلېنکن دې غونډې ته حاضر نه‌شي نو د کمېټې مشر به په یوه راپور کې د استازیو جرګې ته سپارښتنه وکړي چې هغه دې د دې کمېټې د احضاریې ته په سپکاي تورن کړي.

د بهرنیو چارو وزارت تراوسه په دې اړه چې ایا بلېنکن به په دې غونډه کې برخه واخلي که‌نه رسمي څرګندونې نه‌دي کړي.

دې کمېټې بلېنکن پرون د سپټمبر په ۱۹مه غونډې ته وربللی و، خو د بهرنیو چارو وزارت د روانې میاشتې په پیل کې وویل چې هغه په دې نېټه استماعیه غونډې ته نه‌شي حاضرېدای او د یوې بلې مناسبې نېټې د ټاکلو غوښتنه یې کړې وه.

د بهرنیو چارو وزارت یوه ویاند د روانې میاشتې په پیل کې وویل چې بلېنکن له دې مخکې د افغانستان په مسئله کې ۱۴ ځلې د کانګرس په استماعیه غونډو کې ګډون کړی او څلور ځلې د بهرنیو کمېټې پر وړاندې حاضر شوی او هم دې وزارت له افغانستان څخه د امریکایي ځواکونو د وتلو اړوند د ډېرو مرکو د متنونو او نورو شواهدو په ګډون نږدې شل زره پاڼو اسناد ورسپارلي دي.