د امریکا د ولسمشرۍ لپاره جمهوري غوښتونکی کاندید ډونالډ ټرمپ وایي، که انتخابات وګټي، په جنوري کې د ولسمشر په توګه د لوړې له پر ځای کولو مخکې به د روسیې له ولسمشر ولادمیر پوتین سره په کتنه غور وکړي.

د ټرمپ دغه څرګندونې چې پرون‌یې یوې راډیو ته کړي، د روسیې له ولسمشر سره چې حکومت‌یې د امریکا په انتخاباتو کې په مداخلې تورن دی، د هغه تړاو ته پاملرنه زیاتوي.

ټرمپ مخکې ویلي و چې دی پوتین ستایي او د واشنګټن او مسکو په اړیکو کې په رامنځته شوي خطرناک کړکېچ خواشینی دی.

ټرمپ وویل، ستونزه دا ده چې پوتین اوباما ته هېڅ درناوی نه‌لري او دغې مسئلې په حقیقت کې دلته یو ناوړه حالت رامنځته کړی دی.

ټرمپ زیاته کړه، که دی د نومبر د اتمې نېټې انتخابات وګټي، د ولسمشر په توګه د دندې له پیلېدو مخکې ښایي له پوتین سره وګوري او له روسیې سره غونډه وکړي.

ټرمپ پرته له دې چې شواهد وښیي ټینګار وکړ چې د امریکا د انتخاباتو د سیسټم شفافیت له سخت ګواښ سره مخامخ دی.

هغه خبرداری ورکړ چې د متخصیصونو له ډاډ سره سره ښایي د رأیې په مرکزونو کې درغلي وشي.

په عین حال کې د هغه رقیبې ډموکرات کاندیدې هېلري کلېنټن خپل انتخاباتي کمپاین ته شدت ورکړی.

د امریکا ولسمشر زیاته کړه چې د خپلې لومړۍ دورې په جریان کې یې له اردوغان سره اړیکې ډېرې ښې وې.

د ترکیې د ولسمشرۍ دفتر اعلان وکړ چې اردوغان په دې ټیلیفوني اړیکه کې له ایران سره د امریکا د اټومي خبرو اترو ملاتړ هم څرګند کړ.

هغه دا هم وویل چې د سوریې پر وړاندې د بندیزونو د کمولو لپاره د امریکا هڅې کولی شي په بحران ځپلي هیواد کې د ثبات په راوستلو کې مرسته وکړي.

واشنګټن مخکې ویلي وو، چې په ډسمبر کې د بشارالاسد له لرې کېدو وروسته په سوریه باندې د بندیزونو هر ډول عادي کول به د سوریې د نوي چارواکو لخوا د ترهګرۍ سره د مبارزې په څیر لومړیتوبونو کې د تایید وړ پرمختګ پورې اړه ولري.

اردوغان په ټیلیفوني خبرو کې د غزې د مسلې یادونه هم وکړه او ټرمپ ته یې وویل چې بشري مرستې باید پرته له کوم خنډ څخه غزې ته ورسول شي.

ټاکل شوې ده چې ډونالډ ټرمپ راتلونکې اونۍ سعودي عربستان، قطر او متحده عربي اماراتو ته سفر وکړي.

د ایران د بشري حقونو د سازمان د راپور له مخې، په دې وروستیو کې په دې هیواد کې دوه افغانان اعدام شوي دي.

دغه سازمان، چې له ایران څخه بهر فعالیت کوي، د دوشنبې په ورځ، د غویي په ۱۵مه، راپور ورکړ چې د دغو دوو افغان اتباعو او څلورو نورو بندیانو د اعدام حکم تېره چهارشنبه د کرج په قزل حصار زندان کې عملي شوه.

اعدام شوي کسان د قتل، د مخدره توکو قاچاق او جنسي تیري په تور تورن شوي وو.

د ایران د بشري حقونو سازمان زیاته کړه چې په تیرو پنځو کلونو کې په دې هیواد کې د مخدره توکو د قاچاق پورې اړوند اعدامونه د پام وړ زیات شوي دي.

دغه سازمان چې په ایران کې د اعدامونو مخالفت کوي، ویلي دي چې د روان کال له پیل راهیسې په ایران کې ۳۹۵ کسان په مختلفو تورونو اعدام شوي دي.

روانډا د متحده ایالاتو سره د هغو مهاجرینو د منلو لپاره د خبرو اترو په لومړیو مرحلو کې دی چې له دې هیواد څخه ایستل کیږي.

ددې هیواد د بهرنیو چارو وزیر دا اعلان د یکشنبې په ماښام په یوه تلویزیوني پروګرام کې وکړ.

روانډا له کلونو راهیسې د هغو کډوالو کوربه توب کوي، چې لویدیځ هیوادونه یې د شړلو پلان لري.

دغه هیواد په ۲۰۲۲ کال کې له بریتانیا سره یو تړون لاسلیک کړ چې له هغه هیواد څخه زرګونه کډوال ومني، خو دا تړون تیر کال هغه وخت لغوه شو کله چې نوي لومړي وزیر کایر سټارمر واک ترلاسه کړ.

د اسراییلو د بن ګوریون هوايي ډګر ته نږدې د حوثیانو د راکټي برید وروسته، لومړي وزیر بنیامین نتنیاهو خبرداری ورکړ چې حوثیان او د هغوی ملاتړي به مسؤل وګڼل شي.

په عین حال کې، د ایران د بهرنیو چارو وزارت د حوثیانو دا اقدام خپلواکه پریکړه او د فلسطینیانو سره د دوی د "یووالي احساس" پایله وبلله.

د یکشنبې په ورځ د تل ابیب د بن ګوریون هوايي ډګر ته نږدې د حوثیانو لخوا د توغول شوي توغندي په پایله کې اته کسان ټپیان شول.

د ایران ملاتړ لرونکو حوثیانو د دې برید مسؤلیت په غاړه واخیست، او ادعا یې وکړه چې دوی دا کار په غزه کې د فلسطینیانو سره د پیوستون لپاره کړی دی.

د ملګرو ملتونو د نفوس صندوق ( یو ان اف پی ای) د قابله ګانو د نړیوالې ورځې په مناسبت ، وایي چې قابله ګانې په افغانستان کې د اړینو روغتیایي خدماتو ۹۰ سلنه چمتو کوي.

د ملګرو ملتونو ادارې نن دوشنبه، د غویي ۱۶مه، په خپل ایکس پاڼه (پخوانی ټویټر) کې لیکلي چې په بحراني حالتو کې د روغتیايي پاملرنې ځانګړې اړتیا، په تېره د امیندوارۍ او زیږون پر مهال، بنسټیزه ده، او دا قابله‌ګانې دي چې د دغو خدمتونو په وړاندې کولو سره د ډېرو خلکو ژوند ژغوري.

د ملګرو ملتونو د نفوس صندوق تر دې مخکې هم ویلي وو، چې افغانستان د میندو او نوې زیږېدلو ماشومانو د ژوند د ژغورلو لپاره له ۱۸ زرو څخه ډېرې قابله‌ګانو ته اړتیا لري، خو د نجونو د زده‌کړو بندیز او د صحي انسټیټوټونو تړل کېدو په دې برخه کې سخت کمښت رامنځته کړی دی.

د قابله‌ګانو نړېواله ورځ داسې مهال رارسېدلې چې د طالبانو حکومت د ۱۴۰۳ کال د قوس په میاشت کې په افغانستان کې د نیمه عالي انسټیټوټونو کې د قابلګۍ په برخه کې زده‌کړې منع کړې. دغه پرېکړه د نړېوالو ادارو سخت غبرګون راپارولی او دا یې د افغان ښځو پر روغتیا یو سخت ګوزار بللی دی.

د کورنیوچارو وزارت د مخدروموادو پرضد د مبارزې معینیت وايي چې د دې وزارت یو پلاوی له قطري چارواکو سره د خبرو لپاره دوحې ته رسېدلی دی.

دې معینیت پر خپله ایکس پاڼه په یوه بیان کې ویلي چې د نشه یي توکو پرضد د مبارزې د معین ملا عبدالحق آخوند همکار په مشرۍ پلاوی به د دې سفر پرمهال له قطري چارواکو سره د نشه یي توکو د کنټرول لپاره د ګډو هڅو پر اساس د نظر تبادله وکړي او د همکاریو د پراختیا په اړه به خبرې وکړي.

طالبانو په افغانستان کې د کوکنارو د کر او د نشه يي موادو د تولید او قاچاقو د له منځه وړلو ژمنه کړې خو په عین حال کې د ملګروملتونو ویلي چې له مخدره موادو سره د مبارزې لپاره یوې همغږې ستراتیژۍ ته اړتیا شته.

د ملګروملتونو د مخدروموادو پرضد د مبارزې ادارې په تېره کب میاشت کې وویل، دا ستراتیژي باید قاچاقي شبکې په نښه کړي او په داسې ډول یې له منځه یوسي چې د افغان بزګرانو د ژوند د ښه کیدو لپاره پانګونه وشي.

د برتانیا د تروریزم پرضد د مبارزې پولیسو پرون (د مې ۴مه) اته کسان چې اوه یې ایراني وګړي دي، د تروریزم په دوو جلا پېښو کې ونیول.

چارواکي غواړي په عین حال کې دا خبره هم روښانه کړي چې آیا د تورنو کسانو اقدامات د خلکو امنیت ته ګواښ پېښوي کنه.

د برتانیا د کورنیوچارو وزیرې ایویت کوپر پرون خبریالانو وویل چې دا دوه جلا عملیات د تروریزم پرضد د تېرو څو کلونو له خورا مهمو اقداماتو څخه دي. د دې دوو عملیاتو په اړه ډېر جزییات نه دي ورکړل شوي.

د لندن ښاري پولیسو پرون د څلورو ایراني وګړو په ګډون د پنځو مشکوکو کسانو د نیولو خبر ورکړ او ویې ویل چې تورنو کسانو په یوه نامعلوم ځای کې د حملې پلان درلود. د پنځم کس د هویت د معلومولو هڅې هم روانې دي.

همداراز درې نور ایراني وګړي چې عمرونه یې د ۳۹ او ۵۵ کلونو ترمنځ دي، پرون په لندن کې د جلا عملیاتو په ترڅ کې ونیول شو. په لندن کې د ایران سفارت د دې کسانو د نیول کېدو په اړه تراوسه څه نه دي ویلي.

د راپورونو له مخې د روسیې د بهرنیوچارو وزیر سیرګي لاوروف پرون له خپل پاکستاني سیال اسحق ډار سره په ټلفوني خبرو کې په کشمیر کې د وروستي برید پرسر د نوې ډیلي او اسلام آباد ترمنځ د خبرو د منځګړتوب وړاندیز وکړ.

د روسیې د بهرنیوچارو وزارت پرون پر خپله ټلګرام پاڼه په یوه بیان کې وویل چې د لاوروف او ډار په خبرو کې دې مسئلې ته ځانګړې پاملرنه وشوه.

د بیان له مخې په دې خبرو کې ټینګار وشو چې روسیه د کشمیر په پهلګام سیمه کې د اپریل د ۲۲مې له تروریستي حملې وروسته، له سیاسي لارې د دې کړکېچ د حل لپاره منځګړتوب ته چمتو ده.

ښاغلي لاوروف دوه ورځې مخکې د هند د بهرنیوچارو له وزیر اس جېشنکر سره په ټلفوني خبرو کې هم د سیاسي حل لارې غوښتنه کړې وه.

د اپریل په ۲۲مه یوې وسله والې ډلې د کشمیر په پهلګام سیمه کې پر سیلانیانو ډزې وکړې او ۲۶ کسان یې چې ډېری هندوان وو، ووژل.

د کډوالو لپاره د ملګروملتونو لویه کمیشنري UNHCR وايي چې په تېره اپریل میاشت کې ۲۵۰ زره افغان کډوال په ډېر بدحالت کې خپل هېواد ته ستانه شوي دي.

د ملګروملتونو دې اړوندې ادارې پرون (د غويي ۱۴مه) پر خپله ایکس پاڼه په یوه بیان کې وویل چې په راستنیو شویو افغانانو کې هغه ښځې او نجونې هم شاملې دي چې د نجونو او ښځو پر تعلیم، کار او د تګ راتګ پر آزادیو د لګېدلو محدودیتونو له کبله له ناڅرګندې راتلونکې سره مخامخ دي.

د کډوالو لپاره د ملګروملتونو لویې کمېشنرۍ غوښتنه کړې چې خپل هېواد ته د افغان کډوالو ستنېدل باید په خپله خوښه، خوندي او باعزته وي.

یو ان ایچ سي آر له دې مخکې خبرداری ورکړی و، چې د افغانستان مخ په زیاتېدو بشري ناورین له ګاونډیو هیوادونو د افغان کډوالو په جبري ستونې سره نور هم پراخېږي. د ملګروملتونو دې ادارې د اپریل په ۲۹ مه په یوه بیان کې وویل چې سلګونه زره افغانان په جبر سره د خطر په لور استول کیږي.

د ملګرو ملتونو د کډوالو لویې کمیشنرۍ برازیل ته د افغان کډوالو د لومړنیو کورنیو د تګ هرکلی وکړ.

د ملګروملتو د دې ادارې په نوښت په لومړي وار د«ټولنیز ملاتړ پروګرام» له لارې د لاتینې امریکا په دې هیواد کې یو شمېر افغانان د کډوالو په توګه ومنل شول.

د تېرې اوونۍ د سې شنبې په ورځ د ښځو او ماشومانو په شمول ۱۸ افغانان له پاکستانه د برازیل ساوپالو ښار ته ورسېدل.

د دوی د هرکلي او ټولنیز ادغام چارې د «پناهځای» په نوم د یوې مدني ټولنې له خوا پر مخ وړل کېږي. دا اداره د برازیل حکومت له خوا ټاکل شوې چې د کډوالو په سرپرستۍ او د ادغام په پروسه کې یې مرسته وکړي.

ټاکل شوې ده چې پناهځای به په روان ۲۰۲۵ کال کې ۵۰۰ کسان ومني.