د افغانستان ولسي جرګې د ولسشمر تقنیني فرمان په اړه د ملي شورا ګډ کمېسیون ته لس غړي معرفی کړل.

د دې جرګې دویم مرستیال حاجي ظاهر قدیر چې د نن ورځې د جرګې مشري‎یې کوله، دغو کسانو ته د تائید رأیې د ورکولو اعلان وکړ.

بل‎خوا د ولسي جرګې غړو په عمومي غونډه کې همدارنګه له حکومت څخه وغوښتل چې راتلونکي انتخابات باید شفاف ترسره شي.

تر دې وړاندې د ولسمشر دوه تقنیني فرمانونه ملي شورا ته تللي چې لومړنی‎یې د دواړو مجلسونو له خوا رد او دوهم یې ولسي جرګې رد او مشرانو جرګې تائید کړی چې اوس به د قانون له مخې د دواړو مجلسونو څخه جوړه ګډه کمېټه پرې پرېکړه کوي.

ولسمشر محمد اشرف غني هم د جمعې په ورځ له ملي شورا څخه وغوښتل څو مخکې له دې چې د ملي شورا غړي د اوړي رخصتیو ته لاړ شي باید ګډه کمېټه کې دې د ټاکنیزو اصلاحاتو فرمان تصویب کړي.

د افغانستان د فوټسال ملي لوبډله به د اسلامي هیوادونو د یووالي د لوبو د لړۍ په ترڅ کې سبا پنجشنبې له مراکش سره مخامخ شي. افغان لوبډلې پرون سې شنبې خپله لومړۍ لوبه له تاجکستان څخه ۹ د ۵ په مقابل کې وګټله. د سعودي عربستان پلازمینه ریاض د دغو لوبو کوربه دی. افغانستان په بې ګروپ کې له تاجکستان، مراکش او ایران سره دی. د افغانستان د فوټسال ملي لوبډلې داسې مهال په دې لوبو کې ګډون کړی چې تراولس کلونو کشرې لوبډلې یې تیره اونۍ د آسیایي جام لوبو اتلولي خپله کړه.

د انګلستان په کانال کې د کډوالو د یوې کښتۍ د ډوبیدو له پیښې وروسته چې اووه کسان پکې مړه شول، د افغانانو په ګډون د نهو مشکوکو قاچاق وړونکو محاکمه د سې شنبې په ورځ په پاریس کې پیل شوه.

څارنوالانو د افغانستان، عراق او سوډان نهه اتباع د غیرعمدي وژنې، له خطر سره د مخ کولو او بریتانیا ته د غیرقانوني ننوتلو لپاره د اسانتیا برابرولو پرمواردو رسماً تورن کړي دي.

دا کښتۍ چې ۶۵ کډوال پکې سپاره و، د ۲۰۲۳ کال په اګست کې د فرانسې له بندري ښارکالې څخه انګلستان ته پر لاره وه چې د انجن د خرابوالي له امله ډوبه شوه. د ژغورنې کارکوونکو د شپږو غیرقانوني کډوالو جسدونه له اوبو څخه را وویستل اود یوه بل تن مړی وروسته د هالنډ په سواحلو کې وموندل شو.

د راپورونو له مخې د څو اروپایي هیوادونو لخوا ترسره شویو پلټنو وموندله چې په فرانسه او جرمني کې د قاچاق وړونکو یوې منظمې شبکې هغه کډوال چې د استوګنې قانوني اسناد یې نه درلودل، انګلستان ته بیول. ویل شوي دغه شبکه د عراقي کردانو له خوا اداره کیده. د دې شبکې یوې څانګې په جرمني کې د کډوالو لوژیستیکي چارې سمبالولې او ظاهراً افغان ډلې هم ورته خلک پیدا کول چې انګلستان ته یې ولیږي.

ویل کیږي چې قاچاق وړونکو انګلستان ته د تګ لپاره له هر کس څخه څه کم یونیم زر ډالر اخیستل.

له کلونو راهیسې، غیرقانوني کډوال د انګلستان کانال له لارې په کوچنیو ربړي کښتیو کې بریتانیا ته د تیریدو هڅې کوي چې ډیری وختونه له خطرناکو پیښو سره مخ کیږي او خپل ژوند له لاسه ورکوي.

د کډوالو د کښتۍ د ډوبیدو ترټولو بده پیښه څلور کاله مخکې رامنځته شوه چې ۲۷ غیرقانوني کډوالو پکې خپل ژوند له لاسه ورکړ.

د افغانانو هغه ډله د جرمني هانوور ښارته ورسیده چې له مخکې په جرمني کې منل شوي او پرون سې شنبې یې په یوې مسافروړونکې الوتکه کې له اسلام آباد څخه جرمني ته سفرکاوه.

د جرمني د ډي پي اې خبري آژانس د راپورله مخې د افغانانو دغه ۳۱ کسیزه ډله لومړی د ترکیې استانبول او له هغه ځایه پرون ماښام د جرمني هانوور ښار ته ورسیده. د جرمني د کورنیو چارو وزارت ویاند ویلي دغه افغانان به د جرمني په مختلفو ښارونوکې ځای پرځای شي. دا هغه افغانان دي چې په جرمني کې د میشتیدو لپاره په محکمو کې یې دعواوې وړي دي. دا د جرمني د هغو پروګرامونو یوه برخه ده چې په ځانګړي ډول له خطرسره مخ افغانانو، لکه د پخوانیو سیمه ایزو کارکونکو، د بشري حقونو د مدافعینو او نورو د خوندیتوب او ملاتړلپاره ځانګړې شوي دي. ډیری افغان کورنۍ په اسلام آباد کې له میاشتو او کلونو راهیسې جرمني ته د تلو انتظارباسي.

د جرمني د حکومت په وینا، شاوخوا ۱۹۰۰ افغانان چې جرمني ته د تلو مستحق پیژندل شوي یا ورته د منلو ژمنې ورکړل شوي، تراوسه په پاکستان کې پاتې دي.n

هند وایي، په افغانستان کې د وروستۍ زلزلې له زیانمنو شویو سره د مرستې لپاره یې پنځلس ټنه خوراکي مواد هغه هیواد ته واستول. د رویترز په وینا د هند د بهرنیو چارو وزیر ایس جي شنکر له خپل سیال د طالبانو د بهرنیو چارو له وزیر امیرخان متقي سره پرون دوشنبې په ټیلفوني خبرو کې همدارنګه ژمنه وکړه چې نورې روغتیایي مرستې به هم له افغانستان سره وشي. د راپورله مخې هند په سیمه کې لومړنی هیواد دی چې د زلزله ځپلو لپاره افغانستان ته مرستې لیږي. چین هم نن سې شنبې اعلان وکړچې چمتو دی د زلزلې له زیانمنوشویو سره مرسته وکړي. د چین د بهرنیو چارو وزارت ویاند د کیدونکو مرستو د څرنګوالي یادونه ونکړه خو یوازې دومره یې وویل چې چین چمتو دی چې له افغانستان سره د اړتیاوو په پوره کولو مرسته وکړي. د ملګرو ملتونو د بشري چارو د همغږۍ دفتر په وینا د افغانستان په شمال کې د زلزلې له امله لږ تر لږه ۲۰ کسان مړه او نژدې زر نور ټپیان دي. دغې زلزلې چې قدرت یې د ریښتر په کچه ۶،۳ ثبت شوی، د افغانستان شمالي ولایتونه په تېره بلخ او سمنګان ولړزول او ټکانونه یې ان په کابل او نورو ولایتونو کې هم حس شول.

د طالبانو د حکومت چارواکي وایي چې د دوشنبې په ورځ له پاکستان څخه نژدې شپاړس زره افغان کډوال چې له هغه هیواده ایستل شوي و، بیرته خپل هیواد ته ستانه شول. د طالبانو د حکومت مرستیال ویاند حمدالله فطرت پرخپل ایکس پاڼه د کډوالو ستونزو ته د رسیدنې د عالي کمیسیون د دارالانشاء شمیرې خپرې کړي چې له مخې یې د دغو نویو ستنوشویو ډیره برخه یعنې نژدې ۹ زره پر تورخم را اوښتي. نورڅه کم ۶ زره د کندهارد سپین بولدک او نژدې زرتنه د هلمند د بهرامچې له لارو افغانستان ته ستانه شوي دي. له پاکستان څخه د افغان کډوالو د ایستلو دغه لړۍ وروسته له هغې تیزه شوي چې د دواړو هیوادونو ترمنځ د ډیورنډ د کرښې په اوږدو کې خونړۍ نښتې وشوې. پاکستاني چارواکو ویلي چې له افغانستان سره لویې لارې یې یوازې د هغو افغان کډوالو پرمخ پرانیستي چې پاکستان یې له خپلې خاورې باسي او افغانستان ته یې لیږي.

د افغانستان د فوټسال ملي لوبډلې د اسلامي هیوادونو د یووالي د لوبو د لړۍ لومړۍ لوبه له تاجکستان څخه ۹ د ۵ په مقابل کې وګټله. د سعودي عربستان پلازمینه ریاض د دغو لوبو کوربه دی. افغانستان په بې ګروپ کې له تاجکستان، مراکش او ایران سره دی. افغان لوبډله به د پنجشنبې په ورځ له ایران سره لوبه کوي. د افغانستان د فوټسال ملي لوبډلې داسې مهال په دې لوبو کې ګډون کړی چې تراولس کلونو کشرې لوبډلې یې تیره اونۍ د آسیایي جام لوبو اتلولي خپله کړه.

د افغانستان د بشري حقونو لپاره د ملګروملتونو ځانګړي راپور ورکونکي ریچارډ بینیټ د افغانستان په شمال کې د وروستۍ مرګونې زلزلې له زیانمنو شویو سره د خواخوږۍ څرګندولو ترڅنګ هغوی ته د جنسیت او بشري حقونو پربنسټ د بشري مرستو رسولو غوښتنه کړې ده. ښاغلي بینیټ د دوشنبې په ورځ پرخپله ایکس پاڼه په یوه بیان کې په دې اړه نورجزیات ندي ورکړي خو پرښځو د طالبانو له خوا لګول شویو محدودیتونو ته په پام سره چې دوی یې د نورو برخو ترڅنګ د ملګروملتونو په ادارو او نړیوالو مرستندویه موسسو کې له کارکولو راګرځولي، له دا ډول طبیعي پیښو سره انتقادونه راپورته کیږي چې د زیانمنو شویو ښځو او نجونو سم لاسنیوی نه کیږي.

ښاغلي بینیټ له دې مخکې د اوکتوبر په دیرشمه پر خپله ایکس پاڼه په یوه بیان کې ویلي وچې ده نن خپل راپور د ملګروملتونو عمومي اسامبلې ته وړاندې کړاو خبرداری یې ورکړچې افغانستان نن ورځ د جنسیتي برابرۍ له ترټولو سختې او سیسټماټیکې ځپنې سره مخامخ دی. د نوموړي په خبره ده له دولتونو څخه غوښتنه کړې چې طالبان عادي ونه ګڼي او د بشري حقونو په اړه ټینګ ودریږي.

چین وایي، چمتو دی چې په افغانستان کې د وروستۍ زلزلې له زیانمنو شویو سره مرسته وکړي. د رویترز خبري آژانس د راپور له مخې د چین د بهرنیو چارو وزارت ویاند د سې شنبې په ورځ د افغانستان په شمال کې د وروستۍ زلزلې په اړه د یوې پوښتنې په ځواب کې یوازې دومره وویل چې چین چمتو دی چې له افغانستان سره د اړتیاوو په پوره کولو مرسته وکړي. د ملګرو ملتونو د بشري چارو د همغږۍ دفتر په وینا د افغانستان په شمال کې د زلزلې له امله لږ تر لږه ۲۰ کسان مړه او ۹۴۵ نور ټپیان دي. دغې زلزلې چې قدرت یې د ریښتر په کچه ۶،۳ ثبت شوی، د افغانستان شمالي ولایتونه په تېره بلخ او سمنګان ولړزول او ټکانونه یې ان په کابل او نورو ولایتونو کې هم حس شول.

یوه بله ډله هغه افغانان چې له مخکې په جرمني کې منل شوي، نن سې شنبې په یوه مسافروړونکې الوتکه کې د اسلام آباد له هوایي ډګرڅخه د جرمني پر لور روان شول. د جرمني خبري آژانس د راپورله مخې دغه افغانان چې شمیر یې ندی ښودل شوی، لومړی د ترکیې استانبول او له هغه ځایه د جرمني هانوور ښار ته رسیږي.

دا لیږد د جرمني د هغو پروګرامونو یوه برخه ده چې په ځانګړي ډول د زیانمنونکو افغانانو، لکه د پخوانیو سیمه ایزو کارکونکو، د بشري حقونو د مدافعینو او نورو د خوندیتوب او ملاتړلپاره ځانګړې شوي دي. ډیری افغان کورنۍ په اسلام آباد کې له میاشتو او کلونو راهیسې جرمني ته د تلو انتظارباسي. د جرمني د محافظه کارانو په مشرۍ ایتلافي حکومت په تیره می میاشت کې د ځانګړي زیان منونکو افغانانو لپاره د بیا میشتیدنې پروګرام وځنډاوه. خو له دې سره سره یوشمیر افغانانو ته چې په جرمني کې د میشتیدو لپاره په محکمو کې یې دعواوې وړي، تراوسه ویزې ورکول کیږي.

د جرمني د حکومت په وینا، شاوخوا ۱۹۰۰ افغانان چې جرمني ته د تلو مستحق پیژندل شوي یا ورته د منلو ژمنې ورکړل شوي، تراوسه په پاکستان کې پاتې دي.

په لویدیځو هېوادونو کې د پناه غوښتنې د دوسیو شمېر یو نوی ریکارډ جوړ کړ.

افغانستان، سوریه، وینزویلا، کلمبیا او هند هغه هېوادونه دي چې لږ تر لږه ۳ میلیونو وګړو یې تېر ۲۰۲۴ کال د پناه اخیستلو غوښتنې کړي.

د اقتصادي همکارۍ او پراختیا د سازمان په یوه تازه راپور کې چې د دوشنبې په ورځ یې خپور کړی راغلي چې د پناه غوښتونکو دا شمېر د وړم ۲۰۲۳ کال په نسبت ۱۳ فیصده زیات دی.

د پاسنیو دریو میلیونو کسانو له ډلې چې ۲۰۲۴ کال یې د اقتصادي همکارۍ او پراختیا د سازمان په غړو هېوادونو کې د پنا غوښتنې کړي لږ تر لږه نیمایي په امریکا متحده ایالتونو کې دي.

نږدې ټول اروپايي هېوادونه، انګلستان، کاناډا، امریکا او جاپان د اقتصادي همکارۍ او پراختیا د سازمان غړي هېوادونه دي.