ماري کبیر سراج بشاپینګ د افغانستان لپاره د امریکا د بهرنیو چارو وزارت د مرستیالې په توګه ټاکل شوې ده.

بشپاپینګ، چې د افغانستان د شاهي کورنۍ غړې ده، د دوشنبې په ورځ په دې دنده وګمارل شوه.

د رسمي ژوندلیک له مخې، ماري بشپاپنګ د ثریا طرزي لمسۍ ده.

د راپورونو له مخې، هغې د امریکا د استازیو جرګې د بهرنیو چارو د فرعي کمیټې د لوړ پوړي حقوقي سلاکارې په توګه کار کړی دی او همدارنګه یې د جنوبي او مرکزي اسیا د فرعي کمیټې مشري هم کړې ده.

مېرمن بشپاپينګ له افغانستانه د امریکایي ځواکونو د وتلو د څارنې د تحقیقاتو مسووله هم پاتې شوې ده. دا درې دیرش کلنه ده چې په امریکا کې زیږیدلې ده او کله یې هم افغانستان ته سفر نه دی کړی.

اغلې بیشاپنګ د ویرجینیا له پوهنتون څخه په حقوقو کې د ډاکټري سند اخیستی دی.

دا په جرمني، دري او انګلیسي ژبو پوهیږي.

د اوکراین ولسمشر وایي، دی د روسیې له لورې، چې ملکي اهداف په نښه کوي، د اوربند د منلو په خاطر ښکاره ځواب ته انتظار کوي.

ولودومیر زیلینسکي پرون په یوه ویډیویي پیغام کې څرګنده کړه چې اوکراین دې ته ژمن دی چې پر ملکي اهدافو بریدونه ونه شي.

بل لور ته د روسیې ولسمشر ولادمیر پوتین د دوشنبې په ورځ( د اپریل ۲۱) د جګړې له پيله تر اوسه د لومړي ځل لپاره له اوکراین سره د خبرو اترو وړاندیز وکړ.

زیلینیسکي د پوتین وړاندیز ته مستقیم ځواب ورنه کړ خو ویې ویل چې اوکراین د اوربند په اړه چې پر ملکیانو بریدونه ونه شي هر راز خبرو ته چمتو دی.

کییف او مسکو د امریکا د متحد ایالتونو له لورې تر فشار لاندې دي چې خبرو ته سره کښیني او دا جګړه پای ته ورسوي.

نن د اپریل دوه ویشتمه د مځکې نړیواله ورځ ده. په افغانستان کې د ملګرو ملتو مرستندویه پلاوي( یوناما) په یوه بیان کې په دې مناسبت ویلي دي چې افغانستان د اقلیمي بدلون له ستونزو سره مخامخ هیواد دی.

په دې بیان کې وړاندې راغلې دي چې راځئ دوه زره پنځه ویشتم کال د خپلې مځکې د سلامتۍ په کال بدل کړو.

د ملګرو ملتو سرمنشي انتونیو ګوتیرش هم د مځکې د نړیوالې ورځې په مناسبت په یوه بیان کې خبرداری ورکړی دی چې « زموږ مځکه چې زموږ د مور حیثیت لري تبه لري»

ښاغلي ګوتیرش دې ته اشاره وکړه چې پروسږکال تر ټولو تود کال و، بیا یې وویل چې علت یې د ګلخانه اي ګازونو خپریدل دي.

افغانستان، چې له کلونو راهیسې په جګړو او بشري بحرانونو کې ښکېل دی، د اقتصادي او چاپیریالي زیربناوو د کمزورتیا له امله د اقلیم د بدلون په وړاندې یو له خورا زیان منونکو هیوادونو څخه ګڼل کیږي.

د طالبانو د کډوالو او راستنیدونکو چارو سرپرست وزیر په افغانستان کې د ملګرو ملتونو د مرستندویه پلاوي (یوناما) له مرستیال سره په کتنه کې د هغو افغانانو لپاره د مرستې غوښتنه وکړه چې هیواد ته په وروستیو کې ستانه شوې دي.

د طالبانو د کډوالو او راستنیدونکو چارو وزارت نن( اپریل ۲۲) په ایکسپاڼه کې په یوه بیان کې ویلي چې مولوي عبدالکبیر د یوناما له مرستیال مشر اندریکا راتوته سره په لیدنه کې وویل چې د افغان کډوالو ایستل او له هغوی سره ناوړه چلند به د پاکستان او افغانستان ترمنځ اړیکي خراب کړي.

په بیان کې د اندریکا راتوته په وینا راغلې دي چې ملګرو ملتونو او اړوندو ادارو تیر کال افغانستان ته ۱۸۳ ملیونه ډالر بشري مرستې لیږلي او ډاډ یې ورکړی چې دا به دوام ومومي.

د ملګرو ملتونو د کډوالو عالي کمیشنرۍ (UNHCR) په وینا، د اپریل په لومړیو ۱۶ ورځو کې شاوخوا ۸۴،۸۰۰ افغان کډوال له پاکستان څخه افغانستان ته اخراج شوې دي.

د افغانستان او قزاقستان د سوداګرۍ ګډه غونډه، د قزاق-افغان د سوداګریز فورم په نوم نن په کابل کې پرانیستل شوه.

په دې غونډه کې د قزاقستان د صدراعظم د مرستیال او یوشمیر قزاقي چارواکو په ګډون د طالبانو ځینو مشرانو برخه واخیسته.

د قزاقستان د صدراعظم مرستیال سریک ژومانګارین دې غونډې ته وویل چې هیواد یې د ریل پټلۍ، لوژستیک، کرهڼې، ټکنالوژي او کانونو په برخو کې چمتو دی چې له افغانستان سره همکاري وکړي.

په دې غونډه کې د طالبانو د صنعت او سوداګرۍ وزیر نورالدین عزیزي وویل چې د افغانستان او قزاقستان ترمنځ تجارت پروسږکال دوه دیرش فیصده زیات شو.

ژومانګارین د دوشنبې په ورځ کابل ته ولاړ. ده د طالبانو د رییس الوزرا له اقتصادي مرستیال ملا عبدالغنی برادر او د دوی د بهرنیو چارو د سرپرست وزیر امیرخان متقي په شمول له یوشمیر مشرانو سره خبرې اترې کړې دي.

د اوکرایین ولسمشر ولادیمیر زلنسکي وايي، د روسیې له خوا روښانه ځواب ته په تمه دی چې ایا پر ملکي اهدافو د بریدونو په تړاو اوربند ته لېوالتیا لري او کنه.

زلنسکي تیره شپه په یوه وینا کې ویلي،" اوکرایین پر ملکي اهدافو د بریدونو د دریدو په اړه پر خپل وړاندیز ولاړ دی او په دې برخه کې هر ډول خبرو اترو ته چمتو دی".

بل پلو، د روسیې ولسمشر ولادیمیر پوتین له زلنسکي مخکې په وینا کې د لومړي ځل لپاره له اوکرایین سره د خبرو اترو موضوع مطرحه کړې ده.

که څه هم زلنسکي په مستقمه توګه د پوتین د خبرې ځواب ورنه کړ، خو په ټکو يې " د هر ډول خبرو اترو لپاره چې د اوکرایین پر ملکي اهدافو بریدونه دروي، تیار دي".

امریکا پر دې وروستیو کې پر اوکرایین او روسیې فشار زیات کړی چې د سولې په خبرو کې پرمختګ وکړي.

خو د یسټر یا سپیڅلي اختر له اوربند وروسته، دواړه خواو پر یو بل بریدونه له سره پیل کړي.

پوتین د اپریل په ۱۹مه په یو اړخیز ډول ۳۰ساعته اوربند اعلان کړی و.

د امریکا د ولسمشر مرستیال جي دي ونس او د هند صداعظم نریندرا مودي پرون دوشنبې اعلان وکړ چې د دواړو هېوادونو ترمنځ د سوداګرۍ په برخه کې پرمختګونه شوي دي.

د رویتر خبري اژانس د راپور له مخې، دا پرمختګ په داسې حال کې دی چې هند هڅه کوي د امریکا د لوړو تعرفو مخه ډب او د ټرمپ د ادارې ملاتړ ترلاسه کړي.

جي دي ونس د دوشنبې په ورځ د غیرکاري سفر په ترڅ کې هند ته تللی دی.

د امریکايي چارواکو په خبره، جي دي ونس د تاج محل لیدو ته ورغلی او په جیپور ښار کې يې وینا درلوده.

د مودي د دفتر د بیان له مخې، دواړو مشرانو د انرژۍ، دفاع او د تکنالوژۍ په برخو کې د همکاریو پر پراختیا خبري کړي دي.

د ټرمپ اداره بیا وايي، هند او امریکا د سوداګرۍ د دوام لپاره پر یوې حل لارې هوکړه کړې ده.

نریندار مودي د نړۍ له مشرانو لومړی هغه و چې د ټرمپ د دویمې کاري دورې له پیل وروسته يې له هغه سره وکتل.

د روسیې بې پیلوټه الوتکو او توغندو یو ځل د اوکرایین پلازمینه کیف او یو شمیر نور ښارونه په نښه کړي دي.

په دې بریدونو کې په خرسون کې ښار کې یو تن ټپي شوی دی.

دا بریدونه د امریکا د ولسمشر ډونالډ ټرمپ له هغوو څرګندونو یوه ورځ وروسته دي چې ویلي و، "هیله مند دی اوکرایین او روسیه په روانه اونۍ کې د سولې په اړه یوې هوکړې ته ورسیږي".

بل پلو، اوکرایین د روسیې پر بلګردا ښار د توغندو او بې پیلوټه الوتکو بریدونه کړي دي.

د دې بریدونو له کبله د احتمالي مرګژبلې جزیات خپاره شوي نه دي.

د اوکرایین او روسیې ترمنځ د ډپیلوماټیکو اړیکو په ډګر کې بیا کرملین د اوربند په اړه څه ویلي نه دي، خو د امریکا د استازي کیت کلېګ د هغوو څرګندونو هرکلی کړی چې ویلي و،" اوکرایین به ونه شوي کولی چې له ناټو سره یو ځای شي".

تمه ده په همدې روانه اونۍ کې د امریکایي، اروپايي او اوکراییني چارواکو ترمنځ له روسیې سره د سولې د مذاکراتو په اړه په لندن کې ناسته جوړه شي.

د راپورونو له مخې د اوکرایین په چارواکو د امریکا ځانګړی استازی غواړي د روسیې ولسمشر ولادیمیر پوتین سره یو ځل بیا وګوري.

د امریکا ولسمشر ډونالډ ټرمپ خبرداری ورکړی چې که چیرته د اوکرایین او روسیې ترمنځ ژر اوربند ونشي امریکا به له دې مذاکراتو وځي.

د امریکا ولسمشر ډونالډ ټرمپ وايي، "له ایران سره مو مذاکرات ښه وو".

ټرمپ دا خبره، د دوشنبې په ورځ واشنګټن کې خبریالانو ته کړې او زیاته کړې، " د ایران د اټومي پروګرام او په غزه کې د اوربند په تړاو د اسراییلو له صداعظم بنیامین نتانیاهو سره خبرې کوي".

د امریکایي او ایراني چارواکو ترمنځ په عمان او ایټالیا کې له دوه ځلې خبرو اترو وروسته دا لومړی ځل دی چې ټرمپ دا ډول څرګندونې کوي.

بل پلو، ایراني چارواکو هم تایید کړې چې له امریکا يې سره "مذاکرات ښه" وو او "پرمختګ" په کې شوی دی.

د اکسیوس په نوم یويې امریکایي ویب پاڼې لیکلي، تمه ده د امریکا په وخت د دوشنبې په ورځ ټرمپ او نتانیاهو په ټیلفوني اړیکه د ایران او غزې په اړه خبري وکړي.

ټرمپ او نتانیاهو دوه وړاندې په سپینې ماڼې کې کتلي وو.

د امریکا له سفره تر ستنیدو وروسته د اسراییلو صداعظم په یوه ویډیو پیغام کې ویلي و، "دی او ولسمشر ټرمپ توافق کړی چې ایران باید اټومي وسله نه لري".

د امریکا او ایران ترمنځ د اټومي پروګرام پر سره مذاکرات دوه اونۍ وړاندې پیل شول.

امریکا وايي، ایران دې د یورانیمو له غني کیدو لاس واخلي، خو ایران بیا وايي، اټومي پروګرام يې سوله ییز اهداف لري.

په افغانستان او پاکستان کې د پولیو یا ګوزڼ د ویروس پرضد د واکسینو کمپاین پرون دوشنبې رسما پیل شوی دی.

د طالبانو تر واک لاندې د عامې روغتیا وزارت اعلان کړی چې دا کمپاین به په ننګرهار، کونړ، لغمان، نورستان، هلمند او کندهار ولایتونو کې د څلورو او په پاتې ۲۸ ولایتونو کې د دریو ورځو لپاره وي.

د دې وزارت ویاند شرافت زمان امرخیل وايي، په دې کمپاین کې به نژدې ۱۲میلیونه له پنځو کلونو کم عمره ماشومانو ته د پولیو یا ګوزڼ څاڅکي ورکړل شي.

بل پلو، د خیبرپښتونخوا روغتیايي چارواکو ویلي، د اپریل له ۲۱ تر۲۷ مې به په ۳۶ضلعو کې نژدې ۷ میلیونه له پنځو کلونو کم عمره ماشومان ته د پولیو واکسین ورکړي.

افغانستان او پاکستان د نړۍ هغه دوه هېوادونه دي چې لا هم په کې د پولیو یا ګوزڼ ویروس مثبتې پېښې ثبتیږي.

د روغتیا نړیوال سازمان د شمیرو له مخې تیرکال په افغانستان کې د پولیو څه باندې ۲۰ مبثتې پېښې ثبت شوې وې، چې د طالبانو حکومت د عامې روغتیا وزارت له خوا رد شوې.

په خیبرپښتونخوا کې بیا تیرکال د دې ویروس ۷۴ مثبتې پېښې ثبت شوې وې.

پولیو یا ګوزڼ یو ویروسي ناروغي ده، چې تر ډیره پرې له پنځو کلونو کم عمره ماشومان پرې اخته کیږي او د دایمي فلج سبب ګرځي.