د دوی په وینا، که طالبانو پرې بندیزونه نه وای لګولي اوس به له پوهنتونه فارغې او پر دندو ګومارل شوې وای.
د جلال باد اوسیدونکې او د یوه خصوصي پوهنتون د شرعیاتو پوهنځي محصیلې فریبا ازادي راډیو ته وویل:
«که زما پر زده کړو بدندیز نه وای لګیدلی، ما به د خپل استعداد او هلو ځلو پر مټ ډیر پرمختګ کړی واي.
تعلیم نه یوازې د انسان د پوهې کچه لوړوي، بلکې د شخصیت، استعداد، اقتصاد او ټولنیز ژوند په وده کې هم اساسي رول لري.»
هغې هیله یي درلوده چې له پوهنتون څخه له فارغیدو وروسته به د نور تحصیل او پرمختګ لاره ورته پیدا شي، خو دا ارامان يي نیمګړی پاتې شو.
«که په زده کړو بندیز نه وای لګیدلی، ما به نړیوالو فرصتونو ته لاس رسی درلودلی، مابه د لوړو زده کړو لپاره له نړیوالو تحصیلي بورسونو او چانسونو څخه ګټه پورته کړی وای، ما به د یوې افغانې په توګه د نړۍ د پرمختللو خلکو سره سیالي کوله.»
شکیلا بیا د ښوونې او روزنې پوهنتون محصله ده؛ وايي، په ډېره مینه او شوق يي خپلو زده کړو ته دوام ورکاوه، هيله یې درلوده چې له فراغت وروسته به د نجونو په کومه لېسه کې ښوونکې شي او یا به کومه بله مناسبه دنده ترلاسه کړي.
«ما زیاتې هېلې درلودې چې په راتلونکې کې به د یوې ښوونکې په حیث دنده ترسره کړم، که چیرته زموږ پر مخ پوهنتونونه خلاص وای ،نو زه به خپلو هېلو ته رسیدلې وای او د یوې ښوونکې په صفت به مې دنده ترسره کوله. څرنګه چې زموږ ګران پیغمبر ص دنیا ته د یو ښوونکي په صفت رالیږل شوی و، موږ هم غوښتل چې د هغه لاره تعقیب کړو.»
دا یوازې له لوړو زده کړو بې برخې شوې نجونې نه دي چې د خپل تیاره راتلونکې په اړه انديښمنې دي، بلکې له شپږم ټولګي د لوړو ټولګیو له زده کوونکو څخه هم همدې فکرونو ارام تښتوالی دی.
دوی وايي، د ثاني امر څلورم کال په پوره کیدو دی، کومې زده کړې يې چې په ښوونځیو کې کړې وې، هغه هم ترې مخ په هیریدو دي.
زرغونه د طالبانو بیا واکمنیدو او د ښوونځیو بندیدو پر مهال په لسم ټولګي کې په زده کړو بوخته وه.
هغې ازادي راډیو ته وویل:«اوس چې ښوونځي بند شوي دي ډېرې هېلې مو ماتې شوې، زړونه مو مات شوې، هیڅ تمه او توقع نه لرو ځکه چې امارت موږ ډېرې نا امیده کړو.»
له پوهنتون، منځنیو زده کړو او لېسو څخه محرومې نجونې که د طالبانو له خوا په لګیدلو بندیزونو خفه دي، نو هغه نجونې چې اوسمهال په څلورمو، پنځمو او شپږمو ټولګیو کې دي هم له ورته انديښنو سره مخامخ دي.
دا نجونې وايي، وېره لري داسې نه چې له شپږم فارغې شې، بیا هم د ښوونځیو دروازې بندې وي او د نورو په څير به دوی هم په کورونو کې کيني.
د جلا ل اباد ښار د الايي لېسې د شپږم ټولګې یوه زده کوونکې چې نه غواړي نوم یې خپور شي، ازادي راډیو ته وویل:
«ټولې ټولګیوالې او نورې نجونې په ټولګي او لاره کې همدا فکر کوي، چې د شپږم ټولګي تر بشپړولو وروسته به ښځېنه زده کوونکو ته د درس اجازه ورکړل شي او که دوی به هم د نورو په څېر د امر ثاني په تمه له درسونو بې برخې پاتې شې؟»
دغه نجونې وايي، هیواد ښځېنه ډاکټرانو، نرسانو، قابېلو، ښوونکو پولیسو، څارنوالانو او په هره برخه کې ښځینه کار کوونکو ته اړتیا لرې. نو اوسنیو حکومتي مشرانو ته پکار دي چې د دغو تشو د ډکولو لپاره له اسلامي اصولو او افغاني کلتور سره سم ورته د زده کړو اجازه ورکړي.