د ایران د رضوي خراسان ولایت چارواکي وايي چې په لسو ورځو کې یې شاوخوا ۱۸ زره افغان کډوال افغانستانه ته لېږلي دي.

مهر خبري اژانس پرون پنجشنبه د دغه ولایت د پولیسو د مشر مجید شوکا په قول وویل، دا افغانان د دوغارون بندر له لارې افغانستان ته ولېږدول شول.

په ورته مهال ، د ایران د کورنیو چارو وزیر احمد واحدي ادعا کړې چې په ایران کې تر ۵ میلیونه ډېر افغانان مېشت دي.

په وروستیو کې له ایران څخه د افغان کډوالو د په زوره ستنولو خبرونه زیات شوي.

د بشري حقونو اړوند یو شمېر نړیوالو بنسټونو بیا بیا د افغانستان له ګاونډیانو او نورو سیمه ییزو هېوادونو له افغان پناه غوښتونکو سره پر ښه چلند ټینګار کړی.

د پاکستان امنیتي چارواکي وايي چې په د خیبرپښتوخوا په کرک ولسوالۍ کې یې د طالبانو پر یوه مرکز برید کړی او له نښتې وروسته یې ۱۷ وسله وال وژلي دي.

په کرک کې د پولیسو چارواکي شهباز الهي ویلي چې دا عملیات د جمعې په ورځ وشول او زیاته یې کړه چې په نښته کې ۳ پولیس افسران هم ټپیان شول.

الهي په دې اړه نور جزییات ورنه کړل خو وژل شوي وسله وال یې خوارج وبلل. دا هغه اصطلاح ده چې پاکستاني چارواکي یې د طالبانو لپاره کاروي.

له دې دوه ورځې مخکې هم پاکستاني امنیتي ځواکونو په ډېره اسماعیل خان ولسوالۍ کې د وسله والو پر یو مرکز برید وکړ چې د دوی په وینا په نتیجه کې یې ۱۳ پاکستاني طالبان د نښتو په ترڅ کې ووژل شول.
پاکستاني طالبانو تراوسه په دې اړه څه نه دي ویلي.

د ملګرو ملتونو د عمومي اسمبلې په یوه حاشیوي ناسته کې ټینګار وشو چې د طالبانو حکومت باید د نجونو پر تعلیم لګېدلی بندیز لرې کړي.

د ناستې ګډونوالو وویل چې نړیواله ټولنه باید پر طالبانو فشار راوړي څو د افغانانو اساسي او بشري حقونه رعایت کړي.

دې ناسته کې همدارنګه د افغانستان د ټولشموله راتلونکې په موضوع هم بحث وشو. تر څنګ یې په دې نیوکې وشوې چې طالبانو څنګه له دینه د یوه ابزار په توګه کار اخیستی او پر افغانستان او سیمې یې اغېزې پرېښې دي.

په دې ناسته کې د افغانستان د بشري حقونو لپاره د ملګرو ملتونو ځانګړي راپورتر ریچارډ بنېټ، یو شمېر افغان فعالانو، پخوانیو سیاستوالو او ځینو بهرنیو ډپلوماټانو ګډون کړی وو.

نن د افغانستان د پخواني جمهور رییس ډاکتر نجیب الله د وژل کېدو ۲۹م تلین دی.

ډاکتر نجیب د ۱۹۹۶ کال د سپټمبر په ۲۷مه له خپل ورور شاهپور احمدزي سره یوځای د طالبانو له خوا چې تازه واک ته رسېدلي وو تر شکنجې وروسته په دار وځړول شول.

ډاکتر نجیب د کابل تر سقوط مخکې د ملګرو ملتونو په دفتر کې پناه اخیستې وه.

د ډاکتر نجیب له مرګه که څه هم ۲۹ کاله تېرېږي، خو لا هم په افغانستان کې دننه او بهر ګڼ پلویان او مخالفان لري او د یوې اغېزناکه څېرې په توګه ترې وخت ناوخته یادونه کېږي.

نجیب‌الله د افغانستان د خلق دموکراتیک ګوند د پرچم څانګې غړی له ۱۹۸۶ نه تر ۱۹۹۲ کال پورې د افغانستان ولسمشر پاتې شوی. د هغه حکومت د پخواني شوروي له ملاتړه برخمن و.

ملګري ملتونه وايي چې د افغانستان په ختیځ کې د فایبر انټرنېټ بندېدو د وروستۍ زلزلې له قربانیانو سره د مرستې هڅې ګډوډې کړې دي.

د دغه سازمان په بیان کې راغلي د انټرنېټ بندېدو د مرستندویه موسسو تر منځ اړیکې پرې کړي چې ورسره د مرستو رسولو بهیر اغېزمن شوی.

طالبانو د افغانستان په ګڼو لویو ښارونو کې د نوري فایبر انټرنېټ بند کړی دی.

په کونړ او ځینو نورو ختیځو سیمو کې د اګست په وروستیو کې زورورو زلزلو زرګونو کسانو ته مرګژوبله ورسوله او لا هم د دې پېښې ۹۴ فیصده اغېزمنې کورنۍ بهر یا لنډمهاله هستوګنځایونو کې اوسیږي.

ملګرو ملتونو ویلي چې د زلزلې قربانیانو د اړتیاوو د بشپړولو لپاره ۱۱۵ ملیون ډالرو ته اړتیا ده.

ټاکل شوې چې نن د ملګرو ملتونو د ۸۰مې عمومي غونډې په څنډه کې د افغانستان په اړه یوه غونډه جوړه شي.

په ملګرو ملتونو کې د افغانستان سرپرست دایمي استازي، نصیر احمد فایق، په خپله ایکس پاڼه لیکلي چې په غونډه کې د افغانستان د ټولشموله راتلونکي په اړه د ملګرو ملتونو په پلان بحث کېږي.

د هغه په خبره په دې هم بحث کېږي چې د طالبانو له لوري د دین د مسلح سازۍ په افغانستان او سیمه کې څه عواقب لري.

دا غونډه به د ملګرو ملتونو سازمان، د پرنسټن پوهنتون د افغانستان د پالیسۍ څانګې له خوا په ملګرو ملتونو کې د افغانستان د دایمي استازولۍ په همکارۍ تنظیم شي. تمویلونکي به یې یونان، مکسیکو او هسپانیا وي.

د ملګرو ملتونو عمومي اسمبلۍ کې سږ کال د نورو څو وروستیو کلونو په څېر افغانستان د رایې حق نه لري ځکه د کال دوو لکو ډالرو حق العضویت پیسې یې له څو کلونو پاتې دي.

همدارنګه د افغانستان له اوسنیو واکمنو طالب چارواکو یا پخوانیو سیاستوالو هم دې غونډې ته څوک نه دي ور بلل شوي.

د بریتانیا د کورنیو چارو وزارت د هغه افغان په اړه څیړنه کوي چې بریتانیا کې یې د پناه اخیستنې له منلو وروسته افغانستان ته سفر کړی او بیرته بریتانیا ته تللی.

د بریتانیا د قوانینو له مخې، پناغوښتونکي، هر هېواد ته سفر کولای شي، خو خپل هېواد ته د سفر اجازه نه لري.

د " ده سن" په نوم بریتانوۍ خپرونې د دغه افغان نوم (DG Usama) ډي جي اسامه یاد کړی چې د ۲۰۲۲ کال په اپریل کې بریتانیا ته تللی او کله یې چې د پنا غوښتنه منل شوې، افغانستان ته یې سفر کړی دی.

دغه افغان وروسته تر هغه پیژندل شوی چې افغانستان ته یې د سفر، له هغې ډلې بند امیر ته د تګ انځور او ویډیو ټولنیزو رسنیو کې خپره کړې ده.

د بریتانیا د کورنیو چارو مرستیال وزیر رابرت جینریک ویلي، دغه افغان ته باید بریتانیا ته د بیرته تګ اجازه نه وی ورکړل شوې.

قزاقستان د بشري مرستو یوه لویه جوپه پرون (د تلې ۲مه) افغانستان ته واستوله.

د آستانه ټایمز ورځپاڼې د راپور له مخې په دې مرسته کې چې وزن یې څه باندې ۲۷۰ ټنه دی، کمپلې، خیمې، بوره، غوښه، کنسرو او اوړه شامل دي چې د اورګاډي په وسیله افغانستان ته استول شوي دي.

راپور زیاتوي چې دا مرسته د قزاقستان د بېړنیو حالاتو د وزارت او د دې هېواد د نړیوال پرمختګ د ادارې په ملاتړ له افغانستان سره شوې ده.

په کونړ ولایت او شاوخوا سیمو کې یې، له مرګونې زلزلې وروسته یوشمېر نورو هېوادونو هم له مصیبت ځپلو سره مرستې وکړې.

د افغانستان په ختیځ کې د اګست په ۳۱ مرګونې زلزله وشوه چې د کونړ ولایت خلک یې خورا ډېر زیانمن کړل.

د طالبانو د حکومت د رسمي ارقامو له مخې په دې زلزله کې له ۲۲۰۰ ډېر کسان وژل شوي او شاوخوا ۴۰۰۰ نور ټپیان شوي دي.

د ماشومانو د ملاتړ سازمان سېف دې چیلدرن په راروان ژمي کې د افغانستان د ختیځ له زلزله ځپلو سره د مرستې لپاره د مالي سرچینو غوښتنه کړې څو د دې سازمان په وینا د دې د قربانیانو شمېر چې ډېر لوړ دی نور زیات نه شي.

د افغانستان په ختیځ کې د سېف دې چیلدرن استازولۍ پرون د تلې یا میزان په ۲مه په یوه بیان کې اټکل وکړ چې په زلزله ځپلو سیمو کې شاوخوا یوولس زره امېندوارې مېندې اوسي.

د بیان له مخې دا مېرمنې ښايي خپل ماشومان په راروانو میاشتو کې په خېمو کې وزېږوي، حال دا چې په ژمي کې د هوا له سړېدو سره د میندو او ماشومانو لپاره خطرونه هم زیاتېږي.

په بیان کې د افغانستان لپاره د ماشومانو د ملاتړ سازمان د پراختیايي پروګرام د مشرې سمیرا سیدرحمان له قوله ویل شوي دي چې وايي، هېڅ نوی زېږېدلی ماشوم باید خپله لومړۍ سا په خېمه کې ونه باسي.

د افغانستان په ختیځ کې د اګست په ۳۱ مرګونې زلزله وشوه چې د کونړ ولایت خلک یې خورا ډېر زیانمن کړل.

د طالبانو د حکومت د رسمي ارقامو له مخې په دې زلزله کې له ۲۲۰۰ ډېر کسان وژل شوي او شاوخوا ۴۰۰۰ نور ټپیان شوي دي.

د فوټبال نړیوال فدراسیون، فیفا تایید کړې چې راتلونکې میاشت به په دوبی کې د ښځینه څلورو ټیمونو ترمنځ سیالۍ ترسره شي چې

په جلا وطنۍ کې د افغان ښځو د فوټبال ملي لوبډله به هم پکې برخه ولري.

متحده عربي امارات، چاد او لیبیا نورې لوبډلې دي چې په دې سیالیو کې به چې د اکتوبر له ۲۳ څخه د اکتوبر تر ۲۹ پورې دوام کوي، لوبیږي.

د فیفا یونایټس د لوبو په دې لړۍ کې به هره ښځینه لوبډله درې لوبې ترسره کوي. د یادونې ده چې د فوټبال نړیوال فدراسیون (فیفا) په می میاشت کې په جلا وطنۍ کې د افغان ښځو د فوټبال ملي لوبډلې جوړولوته اجازه ورکړه.

د فیفا مشر جیاني اینفانتینو د دغه اعلان په مهال ویلي و چې هڅه کوي په جلا وطنۍ کې د افغان ښځینه لوبډلې ته د دې زمینه برابره کړي چې د فیفا تر څارنې لاندې خپل ورزش او دوستانه سیالیو ته دوام ورکړي.

فیفا دغه اقدام د دې لپاره کړی چې طالبانو په ۲۰۲۱ کال کې پرافغانستان له بیا واکمنیدو راهیسې پر ښځو د کار، زده کړو او ورزش په ګډون پراخ محدودیتونه لګولي دي.

طالبانو په کابل کې د مخدره توکو د خرڅلاو په جرم ۱۷ کسان په دُرو وهلي دي.

د طالبانو سترې محکمې د چهارشنبې په ورځ، د سپتمبر په ۲۳مه، په خپل ایکس پاڼه (پخوانی ټویټر) کې اعلان وکړ چې دا کسان د (ذیکپ) او (کا ټابلیټونو)، الکولي مشروباتو او چرسو په ګډون د مخدره توکو د قاچاق او پلور په جرم په دُرو وهل شوي دي.

د طالبانو د سترې محکمې په وینا، دا کسان له ۱۵ څخه تر ۳۵ دُرو او له شپږو میاشتو څخه تر دریو کلونو پورې په بند محکوم شوي دي.

طالبانود خپلې دې څه باندې څلورکلنې واکمنۍ په موده کې په سلګونو نارینه او ښځینه په عام محضرکې په دُرو وهلي دي.

د افغانستان د بشري حقونو لپاره د ملګرو ملتونو ځانګړي راپور ورکوونکي، ریچارډ بینټ، د اګست په میاشت کې وویل چې طالبانو سږکال د اعدامونو او بدني سزاګانو کارول دوه چنده کړي دي او د هغوی د سمدستي بندولو غوښتنه یې کړې ده.