- پالټیکس خپرونه
پالټیکس خپرونې د امریکا متحد ایالاتونو ته د افغانستان د جګپوړي پلاوي د سفر په اړه لیکنه خپره کړې ده او لیکي، ولسمشر جو بایډن به د جمعې په ورځ له ولسمشر غني او د ملي مصالحې د عالي شورا له مشر عبدالله عبدالله سره په سپینه ماڼۍ کې د واشنګټن او کابل پر دوامداره همکاریو خبرې وکړي.
د خپرونې په باور دا مذاکرات په داسې وخت کې کېږي چې امریکایي ځواکونه له دې هېواده په وتلو بوخت دي.
افغان چارواکي وایي چې ولسمشر غني او ورسره پلاوی به نن له امریکایي چارواکو سره د امریکایي ځواکونو له وتلو وروسته له افغانستان سره د نوي فصل د اړیکو په تړاو خبرې وکړي.
- واشګټن پوسټ
له افغانستانه د امریکایي ځواکونو د وتلو په ارتباط واشنګټن پوسټ ورځپاڼه د یوه امریکایي چارواکي په وینا لیکي چې د بایډن اداره پلان لري چې هغه افغانان چې د امریکا له حکومت سره یې کار کړی دی په راتلونکو میاشتو کې له افغانستانه وباسي.
ورځپاڼه لیکي:
دغه چارواکي ویلي دي چې دی د دې صلاحیت نه لري چې د دې پلان په باره کې علني خبرې وکړي نو نوم دې نه خپروي.
دې چارواکي ویلي دي چې تر ډېره به تمرکز پر ژباړونکو وي چې د دوی د ویزو چارې روانې دي او د سېپتمبر تر ۱۱مې مخکې به یې کارونه خلاص شي.
په افغانستان او عراق کې تر اتلس زره ډېرو ژباړونکو له امریکایي ځواکونو سره مرسته کړې ده.
ټاکل شوې ده چې د سېپټمبر تر ۱۱مې ټول امریکایي ځواکونه له افغانستانه ووځي. د دې ځواکونو د ایستلو پرېکړه د امریکا د متحد ایالاتونو ولسمشر جو بایډن کړې ده.
- فارین پالیسي
فارین پالیسي خپرونه لیکي، د دې پرېکړې لپاره یو شمېر ستراتیژیک دلایل شته چې ولې ښاغلي بایډن له افغانستانه د امریکایي ځواکونو د ایستلو پریکړه کړې ده.
د خپرونې په باور یو علت دا دی چې امریکا غوښتل دا جګړه نوره پای ته ورسوي، د یاغیانو پر ضد له عملیاتو لېرې شي او ښکاره ده چې د ملت جوړولو چارې لکه څرنګه چې ښکاریدې هغسې د پلي کېدو نه دي، د اوسنیو عملیاتو لګښت د ډېرو لپاره زیات ښکارېده او د خپرونې په باور تر ټولو مهمه دا ده چې په متحد ایالاتونو کې عمومي فکر د جګړې ضد شوی دی.
خو فارین پالیسي لیکي، د دې ټولو دلایلو سربیره یو علت دا روښانه کوي چې د ځواکونو ایستل یوه تیروتنه ده او دا دلیل په سیمه کې له سټراتیژیک پلوه د امریکا او چین سیالي ده.
د امریکا د سنا په مجلس کې د جمهوري غوښتونکو د ګوند مشر سناتور مچ مککانل هیله څرګنده کړې چې د طالبانو پوځي پرمختګ او د کابل د پرځېدو احتمال ته په کتلو د امریکا جمهور رئیس جو بایډن باید له افغانستانه د ځواکونو د ایستلو پالیسي وځنډوي.
ښاغلي مککانل د پنجشنبې په ورځ (د چنګاښ ۳مه) د امریکا متحده ایالاتو ته د جمهور رئیس محمد اشرف غني د سفر په لومړۍ ورځ د کانګرس په ماڼۍ کې له ښاغلي غني سره وکتل. د افغانستان مصالحې د عالي شورا رئیس عبدالله عبدالله هم په دې کتنه کې د ښاغلي غني سره مل و.
ښاغلي مککانل د ملاقات نه وروسته په یوې اعلامیې کې لیکلي: "ویاړم چې د کانګرس په ماڼۍ کې مې جمهور رئیس غني ته په داسې حال کې هرکلی ووایه چې د دواړو هېوادونو اړیکې په یوې نازکې شیبې کې دي. د افغانستان نه د امریکایي عسکرو د ایستلو په هکله د جمهور رئیس بایدڼ پرېکړې زموږ افغان شریکان د هغو ګواښونو په مقابل کې یوازې پریښي چې د هغه ٰبایډن' سلاکارانو هم منلې چې شدید او مخ په خرابیدو دي."
ښاغلي مککانل استدلال کړی چې د امریکایي ځواکونو په وتلو سره طالبان زړور شوي او د وروستیو کلونو د لاسته راړونو د په شا کولو هڅه کوي چې په ځانګړي توګه د ښځو د حقونو په اړه او د کابل د نیولو په تکل کې دي، خو بیا هم هغه ټینګار کړی چې دغه "غمیزه" د مخنیوي وړ ده.
د افغانستان څخه د بهرنیو ځواکونو د بهیر د پیل راهیسې چې د مې په لومړۍ نیټه پیل شوی د افغانستان د دفاعي او امنیتي ځواکونو پر ضد د طالبانو بریدونو زور اخیستی او په څو تېرو اونیو کې یې څو ولسوالۍ نیولي دي.
ښاغلي مککانل د امریکا د دفاع وزیر په ګډون د لوړ پوړو پوځي مقاماتو په څرګندونو باندې په تکیه کولو خبرداری ورکړی چې د طالبانو د تحرکاتو په زیاتوالي سره د القاعده شبکه د بیا راپورته کېدو نیت لري.
د امریکا د دفاع وزیر لوېد اسټن یوه اوونۍ مخکې د امریکا د سنا د وسله والو ځواکونو د خدماتو کمېټې ته په استماعیه غونډه کې وویل، له افغانستانه د امریکایي ځواکونو د بشپړه وتلو وروسته به د القاعده شبکې او نورو تروریستي ډلې په دوو کلونو کې د دې توان ولري چې امریکا او متحدین یې وګواښي.
سناتور مککانل په اعلامیې کې ویلي چې هیله ده جمهور رئیس جو بایډن له افغانستانه د عسکرو د ایستلو پرېکړه وځنډوي.
د امریکا د سنا د بهرنیو اړیکو د کمېټې رئیس باب منندز، هم په یو ټویټ کې لیکلي چې د جمهور رئیس غني او ښاغلي عبدالله سره به وګوري.
هغه ویلي: "د طالبانو وروستیو پوځي پرمختګونو ته په پاملرنې د ٰافغاني' نجونو او ښځو د ساتنې لپاره په اقداماتو او دا چې امریکا څنګه کولای شي په افغانستان کې د ثبات ملاتړ وکړي، په دې لړه به خبرې وکړو."
جمهور رئیس غني سره په دې سفر کې د هغه لومړی مرستیال امرالله صالح د ملي مصالحې عالي شورا رئیس عبدالله عبدالله، د ملي امنیت سلاکار حمدالله محب او یو شمیر نور چارواکي ملګرتیا کوي.
محب: طالبان هېڅ سولې ته ژمن نه دي او خبرو کې امتیاز ترلاسه کول غواړي
د افغانستان د ملي امنیت د شورا سلاکار حمدالله محب وایي، طالبان په افغانستان کې د زور د لارې واک ته رسېدل غواړي.
ښاغلی محب چې د جمهور رئیس محمد اشرف غني سره یوځای امریکا ته تللی، د امریکا غږ (اشنا راډیو) سره په ځانګړې مرکه کې وویل طالبان سولې ته ژمن نه دي.
محب زیاته کړه:" طالبانو وښوده چې تر نننه سولې ته هېڅ ډول تعهد نه لري، طالبانو غوښتل د سولې په خبرو کې امتیاز ترلاسه کړي او هغوی دا کار وکړ. د هغوی یوه ژمنه دا وه چې رښتیني مذاکرات به کوي، خو هېڅ رښتیني مذکرات یې نه دي کړي. موږ تر اوسه سولې ته د طالبانو تعهد نه دی لیدلی. د هغوی هیله په زور واک ته رسېدل دي. دا کار افغانستان د بربادۍ په لور بیایي او طالبان هم خپل هدف ته نه رسېږي."
د افغانستان د ملي امنیت سلاکار په یو شمېر ولایتونو کې د ولسوالیو د سقوط په هکله وویل چې طالبان د لومړي ځل لپاره د پټې جګړې پرځای علني جګړې ته راوتلي.
محب وویل، د یو شمېر سیمو نه د بهرنیو ځواکونو تر وتلو وروسته طالبانو غوښتل، د خلکو په منځ کې یوه "انتباه" پیدا کړي چې ګواکې د افغانستان حکومت سقوط کوي.
حمدالله محب په مرکه کې همداراز زیاته کړه، افغان ولس او حکومت به نظام سقوط کولو ته پرې نه ږدي: "طالبانو په دې تېرو څو ورځو کې څه نا څه پرمختګ کړی، مګر دا داسې کارونه نه دي چې مخه یې نه شي نیول کیدی. طالبانو د پټې جګړې نه راوتلي او ښکاره جګړه یې پیل کړې. هغوی صفونه لري او صفونه یې ماتېږي او وضعیت به تغیر خوري."
د ملي امنیت سلاکار واشنګټن ته د جمهور رئیس محمد اشرف غني په مشرۍ د افغانستان د پلاوي د سفر د هدف په هکله وویل چې له افغانستانه د بهرنیو ځواکونو تر وتلو وروسته د واشنګټن او کابل تر منځ د اړیکو نوی باب پیل شوی او په دې سفر کې به د جمهور رئیس جو بایډن او نورو سیاستوالو سره د افغانستان وضعیت اغېز لرلی شي، د اړیکو د نوي باب په جزییاتو خبرې اترې وکړي.
جمهور رئیس محمد اشرف غني د واشنګټن پر وخت پرون پنجشنبه (د چنګاښ۴مه) واشنګټن ته ورسېد.
ښاغلي غني په کانګرس کې د جمهوري غوښتونکو او دموکراتانو د مشهورو سیاستوالو سره وکتل او ټاکل شوې نن جمعه به په سپینې ماڼۍ کې د جمهور رئیس جو بایډن سره هم وګوري.
د امریکا ولسمشر جو بایډن ویلي، هغو افغانانو چې له امریکایانو سره همکاري کړې شاته نه پرېښودل کېږي.
هغه دا خبره د هغو افغان ژباړونکو او قراردادیانو په تړاو کړې چې په افغانستان کې یې له امریکايي ځواکونو سره کار کړی او اوس د جګړو په زیاتېدو خپل ژوند په خطر کې ګوري: "موږ لا وختي پروسه پیل کړې. هغو چې موږ سره مرسته کړې شاته نه پرېښودل کېږي. هغوی ته ښه راغلاست وایو لکه ګڼو نورو چې خپل ژوند په خطر کې اچولی او له موږ سره یې مرسته کړې."
د امریکا د بهرنیو چارو وزیر انتوني بلېنکن د جون په اتمه ویلي و چې دم ګړۍ ۱۸۰۰۰ افغانانو د وېزې لپاره غوښتنلیکونه ورکړي چې د نهو زرو کار یې روان دی.
هاخوا د راپورونو له مخې امریکايي چارواکو ویلي چې د جګړو په زیاتېدو او دغو افغان ژباړونکو ته د متوجه خطر په خاطر امریکا په دې لټه کې ده چې دا افغانان لومړی یو درېیم هېواد چې د اماراتو، بحرین، قطر او کوېټ ته ولېږل شي او له هغه ځایه یې غوښتنلیکونه تعقیب شي.