امریکا په کابل کې د سولې مشورتي لویې جرګې ستاینه کړې
د امریکا د بهرنیو چارو وزیر د سولې د مشورتي لویې جرګې د جوړېدو ستاینه کړې.
مایک پومپیو په یوه وینا کې ویلي دي چې واشنګټن له افغانستان سره د سولې، سوکالۍ او پرځان بسیاینې په برخو کې مرستې ته چمتو دی.
د متحدایالاتو د بهرنیو چارو وزیر مایک پومپیو د سولې د مشورتي لویې جرګې له ګډونوالو غوښتي چې د ده په وینا له دې تاریخي فرصت څخه د داسې یوې سولې لپاره کار واخلي چې ګټه یې ټولو افغانانو ته ورسېږي، د سیمې له ثبات او د نړۍ له امنیت سره مرسته وکړي.
نن له بېلابېلو ولایتونو څخه له درې زرو زیات کسان په کابل کې راټول شوي څو د ۴۰۰ طالب بندیانو د خوشې کېدو په اړه ولسمشر ته مشورې ورکړي.
مایک پومپیو
ښاغلي پومپیو جرګې ته په خپل پیغام کې ویلي، امریکا به طالبان وهڅوي چې د سولې د خبرو د پیل پر ژمنه عمل وکړي.
پومپیو ویلي دی مني چې د ۴۰۰ طالب بندیانو خوشې کول یو غیرمعمول اقدام دی خو وايي د دې ګران اقدام نتیجه به هغه سوله وي چې افغانان او د افغانستان دوستان له ډېرې مودې راهیسې ورته انتظار دي.
د امریکا د بهرنیو چارو وزیر وړاندې لیکلي چې د جګړې د کمېدو او مستقیمو خبرو د پیل نتیجه به د سولې موافقه او د جګړې پای وي.
له بلې خوا د افغانستان د سولې لپاره د امریکا ځانګړي استازي زلمي خلیلزاد په یوه پیغام کې چې نن پر ټویټر خپور شو، د سولې مشورتي لویه جرګه د سولې د مستقیمو خبرو پر وړاندې د وروستیو خنډونو د له مینځه وړلو لپاره یو تاریخي فرصت بللی.
ښاغلي خلیلزاد د جرګې غړو ته د بریا هیله کړې او له هغوی څخه یې غوښتي دي چې هغو کسانو ته دې مخه نه ورکوي چې اوسنی حالت غوره ګڼي او د سولې د بهیر د ستونزمنولو هڅه کوي.
طالبانو ویلي چې له امریکا سره د سولې له موافقې سره سم یې د حکومت زر تنه بندیان خوشې کړي او تینګار کوي چې پاتې ۴۰۰ طالب بندیان هم چې حکومت خطرناک مجرمان بللي دي، د دوی له لیست سره سم خوشې شي.
افغان حکومت د دې بندیانو له ډلې ۲۰۰ کسان پر بهرنیو سفارتونو، عامه تاسیساتو او دولتي ادارو د حملو د پلانونو په جوړولو تورن کړي دي او وايي، دا کسان د قتل، د مخدرو موادو د قاچاق او اخلاقي فساد لویې جرمي دوسیې لري خو په قطر کې د طالبانو د سیاسي دفتر ویاند سهیل شاهین آزادۍ راډیو ته وویل چې د حکومت دا تورونه بې بنسټه دي.
شاهین وویل، حکومت دا تورونه ځکه لګوي چې غواړي د بندیانو د خوشې کولو بهیر وځنډوي.
له دې مخکې امریکايي چارواکو وړاندیز کړی و چې کېدای شي دا لانجمن بندیان د افغانستان له زندانونو څخه داسې یوه بل ځای ته انتقال شي چې حکومت او طالبان دواړه څار پرې وکړای شي.
'د مخکېنۍ لویې مشورتي جرګې د ځینو غړو پر ځای نوي کسان ټاکل شوي'
د سولې لویې مشورتي جرګې د جوړېدو مسئولان وايي، د جرګې د هغو غړیو پر ځای نوي کسان بلل شوي، کوم چې د تېرې جرګې غړي وو، خو اوس یې د بېلابېلو دلایلو لهکبله ګډون نه دی کړی.
د سولې مشورتي لویې جرګې د جوړېدو مسئولان وايي، د جرګې د هغو غړیو پر ځای نويو کسانو ته بلنه ورکړل شوې، کوم چې یا مړه شوي او یا هم د بېلابېلو دلایلو له کبله نه دي ورغلي.
د دې جرګې یو ویاند غفور احمد جاوید ازادي راډیو ته وویل، هر بنسټ او ټولنې د خپل غیر حاضر غړي پر ځای نوی شخص دوی ته ور معرفي کړی دی.
هغه زیاته کړه: "د بېلګې په ډول، د کسبګرو ټولنې یا هم سوداګرو ټولنې کوم غړی وفات شوی یا هم غیر حاضر دی، دوی خپل بل شخص د ګډون لپاره معرفي کړی دی، نور ټول غړي پخواني غړي دي او هماغې سیسټم پر اساس راغلي دي. "
خو ښاغلی جاويد دا نه وايي چې په څومره شمېر نوي کسان دغه جرګې ته بلل شوي دي.
تېر لمریز کال په غويي میاشت کې د سولې مشورتي لویې جرګې لپاره هرې ټولنې او بنسټ، خپلمنځي ټاکنې وکړې او بیا یې خپل استازي د مشورتي جرګې دارالانشا ته وپېژندل.
د جرګې یو شمېر غړي دولتي کسان او همدا ډول یو شمېر یې د ملي شورا او ولایتي شوراګانو غړي دي چې بې له کومې مشورې په جرګه کې د ګډون بلنه ورکړل شوې ده.
د جرګې یو شمېر غړي هم وايي، په ډېر لږ شمېر نویو کسانو ته په دې جرګه کې ځای ورکړل شوی دی.
رڼا حیات له دوی یوه ده.
دا وايي، هڅه به وکړي د خپلو خلکو اصلي دریځ څرګند کړي.
د سولې مشورتي جرګې د ښځینه غړیو انځور
هغه زیاتوي: "زه یوازې نه، بلکې ټول هغه کسان چې دلته راغلي دي، د زرګونو ځوانانو او خلکو استازیتوب کوي، زه دا نه شم ویلای چې ټول خلک به راټول کړای شو، خو هر یو دلته له یوه ځانګړي بنسټ استازیتوب کوي او د هغوی نظر بیانوي."
خو د جرګې له ډېرو استازیو سره د ازادي راډیو د خبریال له مرکو او تر خوا یې د جرګې د جوړېدو د مسئولانو له نظریاتو ښکاري چې د جرګې اکثریت یې د پخوانۍ لویې مشورتي جرګې غړي دي.
خالد سنګر له همدې کسانو دي او د دې کار یو دلیل د وخت کمی او د موضوع حساسیت بولي.
سنګر زیاتوي: "پخوانی میکانېزم و، هغه کوم غړي چې پخوا انتخاب شوي وو، ځکه وخت ډېر کم و او جرګه باید را جوړه شوې وای او باید د بندیانو په اړه یې مشوره ورکړې وه، دا چې کرونا هم وه او وخت هم کم و، له همدې کبله پخواني غړي را بلل شوي دي."
د سولې په اړه دا مشورتي لویه جرګه به د شنبې او یکشنبې تر ورځو دوام وکړي.
د دې جرګې ګډون کوونکي به ولسمشر ته مشوره ورکړي، څو هغه ۴۰۰ طالب بندیان چې لویې جنګي او جنايي قضیې لري، له بنده ازاد او که قانون پرې تطبیق کړي.
د جرګې یوه بله موخه د راتلوونکو بین الافغاني مذاکراتو لپاره د جرګې د ګډون کوونکو د دریځ روښانتیا هم بلل شوې ده.
ښاغلي عبدالله چې د جرګې مشري هم ور په غاړه ده ننیې دا خبره وکړه.
افغانستان د ملي مصالحې عالي شورا رئیس عبدالله عبدالله وايي د ۴۰۰ طالب بندیانو د خلاصون په تړاو د مشورتي جرګې پرېکړه د هېواد له برخلیک سره تړلې ده.
ښاغلی عبدالله زیاتوي: "موږ په یوه حساس پړاو کې یو. زموږ پرېکړې د هېواد په برخلیک تړلې دي. د طالبانو د ۴،۶۰۰ بندیانو او ۵۰۰ نورو بندیانو د خلاصون پرېکړه اسانه نهوه، خو دا سولې ته د رسېدو په لار کې د پرتو خنډونو د لیرې کولو لپاره د افغانستان د اسلامي جمهوریت هوډ او اراده ښيي."
د سولې مشورتي لویه جرګه نن په کابل کې پیل شوه.
دا جرګه د سولې په اړوندو مهمو مسئلو په تېره بیا د ۴۰۰ هغو طالب بندیانو په خلاصون سلا مشوره کوي چې درنې جرمي دوسیې لري او اکثر یې په اعدامونو او عمر بند محکوم شوي دي.
طالبانو له اول سره د دې جرګې له دایرېدو سره خپل مخالفت ښودلی و.
د طالبانو د سیاسي دفتر ویاند سهیل شاهین نن ازادي راډیو ته وویل چې ۴۰۰ طالب بندیان باید د مستقیمو خبرو د ژر پیل لپاره د دې جرګې له دایرېدو پرته خوشې شوي وی.