د امریکا ولسمشر بارک اوباما او منتخب ولسمشر ډونالډ ټرمپ پرون په سپيڼه ماڼۍ کې سره وکتل.

بارک اوباما وویل، پر بېلابېلو موضوعاتو له هغې ډلې په یو لړ کورنیو او بهرنیو پالیسیو له ټرمپ سره وغږېد:

"ما دا فرصت درلود، چې له منتخب ولسمشر ټرمپ سره عالي خبرې اترې ولرم."

وروسته له هغې چې ډونالډ ټرمپ تېره چهارشنبه د امريکا د ولسمشرۍ په انتخاباتو کې ګټونکى اعلان شو، دا يې له بارک اوباما سره اوله کتنه وه.

ښاغلي ټرمپ چې له بارک اوباما او د کانګرس له نورو غړو سره د کتنې لپاره واشنګټن ته روان و، له ځان سره يې د خبريالانو له بېولو ډډه وکړه.

د سوریې حکومت د امریکا د یوې برخې بندیزونو د لیرې کېدو او په دې هېواد کې د پانګونو د جواز د صادرېدو هرکلی کړی دی.

د امریکا د خزانې وزارت پرون د یوه جواز په صادرولو سره اعلان وکړ چې د احمدالشرع په مشرۍ د سوریې له موقت حکومت، مرکزي بانک، هوايي شرکت، دولتي شرکتونو او نورو مهمو بنسټونو سره مالي مبادلات جواز لري.

د سوریې د بهرنیوچارو وزارت نن (د غبرګولي ۳مه) په یو بیان کې دا اقدام د دې هېواد د بشري او اقتصادي ستونزو د کمولو په برخه کې مثبت ګام وباله.

د امریکا حکومت اعلان کړی چې دا اقدام یې له څو کاله کورنۍ جګړې وروسته د سوریې د بیارغونې له بهیر سره د مرستې په هدف کړی دی. سپینې ماڼۍ په عین حال کې له دمشق څخه غوښتي دي چې له سوریې څخه د بهرنیو جنګیالیو د ایستلو په ګډون یولړ مشخص اقدامات وکړي.

د امریکا د بهرنیوچارو وزارت هم د شپږو میاشتو په مخه پر سوریې د بندیزونو معافیت اعلان کړ. د بهرنیوچارو وزیر مارکو روبیو وايي، دا معافیت به سوریې ته د بریښنا، انرژۍ او نورو خدماتو د برابرولو فرصت په لاس ورکړي.

امریکا له ۲۰۱۱ کال راهیسې پر بشاراسد او د هغه پر نژدې خپلوانو بندیزونه لګولي وو، خو په تیره ډسمبر میاشت کې د احمدالشرع په مشرۍ د وسله والو په لاس د اسد د واکمنۍ له پرځېدو وروسته هرڅه بدل شول.

پر سوریې د بندیزونو د لیرې کولو غوښتنه د سعودي ولیعهد محمدبن سلمان د امریکا له ولسمشر ډونالډټرمپ څخه کړې وه.

د امریکا په پلازمېنه واشنګټن ډي سي کې د اسراییل د سفارت د دوو کارکوونکو له وژل کېدو وروسته په دې ښار کې د ښوونځیو او دیني مرکزونو لپاره کلک امنیتي تدابیر نیول شوي دي.

د واشنګټن ډي سي د ښاري پولیسو مشرې پامېلا سمیت پرون خبریالانو ته وویل، د پلازمېنې په شاوخوا کې د استوګنې په سیمو او مذهبي مرکزونو ته نژدې د قانون د تنفیذ د ځواکونو حضور پیاوړی شوی دی.

مېرمن سمیت زیاته کړه چې په ښوونځیو او د واشنګټن ډي سي په څېر ځایونو کې د یهودانو د ټولنو د مرکز لپاره هم اضافي تدابیر نیول شوي.

د ثور په ۳۱مه نېټه په واشنګټن ډي سي کې د اسراییل د سفارت دوه کارکوونکي د یهودیانو موزیم ته نژدې په ډزو ووژل شول. پولیسو د ډزو په تړاو د یو شکمن کس د نیولو خبر ورکړی. پولیس وايي دې کس د نیول کېدو پرمهال د فلسطین آزاد کړئ شعار ورکاوه.

روسیې نن سهار یوځل بیا د اوکراین پر پلازمېنه کییف د توغندیو او بې پیلوټه الوتکو په وسیله برید وکړ.

د اوکراین ولسمشر ولودیمیر زیلینسکي پر ټولنیزو شبکو د یوه بیان په خپرولو سره ویلي دي چې تېره شپه بیا ډېره سخته وه.

د کییف ښاروال ویتالي کلیچکو پر خپله ټلګرام پاڼه په ښار کې د چاودنو خبر ورکړ او ویې لیکل چې د هوايي مدافعې ځواک دفاعي اقدامات وکړل.

د کییف د پوځي ادارې مشر تیمور تکاچینکو او پولیسو د ښار په ۶ ناحیو کې د زیانونو خبر ورکړی او وايي، ۱۵ کسان ټپیان شوي دي.

پرون سهار د اوکراین پر اودیسې ښار د روسیې د توغندويي برید په نتیجه کې دوه کسان مړه او څو نور کسان ټپیان شول.

د روسیې پوځ هم ویلي دي چې اوکراین د تېرې سه شنبې په ورځ د ۷۸۸ بې پیلوټه الوتکو په وسیله د روسیې پر خاوره برید وکړ. د پوځ په بیان کې راغلي دي چې د دې ډرونونو له ډلې ۷۷۶ یې شنډ شوي دي.

په ایران کې د افغانستان سفارت د قونسلي خدماتو د ځنډولو خبر ورکړی.

دې سفارت پر خپله ایکس پاڼه په یوه بیان کې ویلي چې له نن د غبرګولي له دریمې څخه د پاسپورټونو د تمدید، د پاسپورتونو د صدور او همداراز د واده، طلاق، د ماشوم د زېږېدو، وثیقو او د جرمي عدم مسوولیت په حقوقي برخو کې ټول قونسلي خدمات تر بلې خبرتیا پورې ځنډوي.

په بیان کې د دې پرېکړې علت نه دی ښودل شوی.

په داسې حال کې چې د ایران حکومت له دې هېواده د افغان کډوالو د جبري ستنولو پروسه چټکه کړې، اټکل کېږي چې په تهران کې د افغانستان د سفارت په قونسلي خدماتو کې ځنډ به د راستنېدونکو افغانانو ستونزې زیاتې کړي.

د امریکا د کورني امنیت وزارت د پنجشنبې په ورځ، (د مې په ۲۲مه) اعلان وکړ چې د دغه هېواد د ولسمشر دونالد ټرمپ ادارې په هارورډ پوهنتون کې د بهرنیو محصلانو د نوم ثبتولو اجازه‌لیک رسماً لغوه کړی دی.

د امریکا د حکومت له خوا په خپره شوې خبرپاڼه کې ویل شوي چې هارورډ پوهنتون، چې د دغه هېواد تر ټولو پخوانی پوهنتون ګڼل کېږي، نور اجازه نه لري بهرني محصلان ومني، او اوسني نړیوال محصلان باید یا نورو پوهنتونونو ته انتقال شي یا له امریکا ووځي.

د امریکا د کورني امنیت وزارت هارورډ پوهنتون تورن کړی چې «امریکا ضد بلواګرو او د تروریزم ملاتړو ته یې اجازه ورکړې چې په پوهنتون کې دننه پر یهودانو حملې وکړي.»

دغه وزارت همداراز هارورډ پوهنتون د چین له کمونیست ګوند سره په همغږۍ تورن کړی دی.»

هارورډ پوهنتون دا اقدام «غیرقانوني» بللی او ویلي یې دي چې د خپلو نړیوالو محصلانو لپاره مشورې، ملاتړ او د خدمتونو چمتو کولو ته ژمن دی.

دغه پوهنتون همداراز ټینګار کړی چې د نړیوالو محصلانو او څېړونکو د کوربه‌توب په تړاو پر خپل پروګرام ولاړ دی.

د بریتانیا دفاع وزارت داسې اسناد محکمې ته سپارلي چې پر اساس یې د دغه هیواد یوه پوځي افسر د ځانګړو ځواکونو له خوا د افغان ځواکونو د بیا میشتېدو ۱۵۸۵ غوښتنلیکونه رد کړي دي.

دغه افسر د تیر کال له دوبي راهیسې د خپلو پخوانیو افغان همکارانو هر هغه غوښتنلیک په چټکه رد کړی چې ورته سپارل شوی و.

رویټرز خبري اژانس پرون (جمعه) په یوه راپور کې وویل، د بریتانیا دفاع وزارت محکمې ته ویلي چې د دغه افسر کړنې ښايي له هغو څېړنو سره تړاو ولري چې د بریتانیا د ځانګړو هوایي ځواکونو له خوا په افغانستان کې د احتمالي جنګي جنایتونو په اړه حاضردمه ترسره کېږي.

راپورونه وايي چې دغه افسر د هغو افغان پوځیانو غوښتنلیکونه رد کړي، چې له بریتانیايي ځواکونو سره د همکارۍ معتبر اسناد لري.

ناتالي مور، چې په بریتانیا کې د افغانانو د بیا مېشتولو د ډلې مشره ده، د افغانانو د غوښتنلیکونو د ډله‌يیز رد له امله اندېښنه ښودلې او محکمې ته یې په یوه لیک کې ویلي، کېدای شي ځانګړو ځواکونو د خپلو پخوانیو افغان همکارانو د دوسیو د ارزونې پر مهال د «اتوماتیک رد» له تګلارې کار اخیستی وي.

هغې زیاته کړه، دا احتمال شته چې ځانګړو ځواکونو د غوښتنلیکونو د ډله‌يیز رد یوه نه‌اعلان شوې تګلاره غوره کړې وي.

افغان کمانډو ځواکونه، چې د "ټریپلز" په نوم پېژندل کېږي، په کلونو د بریتانیا له ځانګړو هوایي ځواکونو او نورو پوځي ماموریتونو سره په افغانستان کې همکاري کړې وه.

دغه افغان ځواکونه له هغه وروسته چې طالبان پر افغانستان واکمن شول، د انتقام‌اخیستنې له جدي خطر سره مخامخ شول.

په افغانستان کې د پخواني شوروي اتحاد په مهال د جنګېدلو روسي پوځیانو د اتحادیې مشر وايي، لا هم د پخواني شوروي ۴۷ جنګي اسیران په افغانستان کې پاتې دي.

فرانڅ کلینڅویچ وویل، د روسیې ځانګړي خدمات، په تېره د روسیې امنیتي اداره (FSB)، دا موضوع تعقیبوي او د دغو اسیرانو برخلیک څېړي.

خو کلینڅویچ «اې آی ایف» خبري آژانس ته په مرکه کې ویلي چې دا ټول کسان نه غواړي بېرته روسیې ته ستانه شي، ځکه هغوی اوس په افغانستان کې کورنۍ لري.

د کلینڅویچ په خبره، له دې مخکې یو تن پخوانی شوروي سرتېری چې په افغانستان کې پاتې و، بېرته مسکو ته تللی و، خو د خپلو اولادونو له امله بېرته افغانستان ته ستون شو.

دا څرګندونې داسې مهال شوي چې د پنجشنبې په ورځ، (د جوزا میاشتې په ۱مه) په افغانستان کې د پخواني شوروي اتحاد یو پاته سرتېری، سرګي کراسنوپروف، له څلوېښتو کلونو وروسته له افغانستانه مسکو ته ولاړ. هغه اوس غواړي روسي اسناد تر لاسه کړي او خپله کورنۍ هم له افغانستانه روسیې ته بوځي.

د راشا ټوډې د راپور له مخې، سرګي کراسنوپروف پرون؛ جمعه (د جوزا ۲مه) له خپلې مور سره لیدلي. هغه ویلي چې طالبانو د ده پاسپورت لغوه کړی دی.

د امریکا ولسمشر ګواښ کړی، که اپل شرکت خپل آیفون موبایلونه په متحدو ایالتونو کې تولید نه کړي، نو پر ټولو اروپایي وارداتي توکو به ۵۰ سلنه مالیه او پر آیفون موبایلونو ۲۵ سلنه تعرفه ولګول شي.

ډونالډ ټرمپ د جمعې په ورځ، د جوزا په دوهمه، په خپله ټولنیزه شبکه «تروت سوشیال» کې د اروپایي اتحادیې په اړه لیکلي: «زموږ خبرې له هغوی سره هیڅ ځای ته نه رسیږي! نو ځکه زه د اروپایي اتحادیې لپاره د ۵۰ سلنې مستقیمې تعرفې وړاندیز کوم چې د روان کال د جون له لومړۍ څخه به عملي شي. پر هغه محصول به هېڅ تعرفه نه وي چې په امریکا کې تولید شي.»

تمه ده چې دغه درنه تعرفه به د اروپایي هیوادونو پر لوکسو توکو، درملو او نورو تولیداتو ولګول شي.

د رویټرز خبري آژانس د راپور له مخې، د پولنډ د سوداګرۍ وزیر، میخایل بارانوفسکي، د ټرمپ دا ګواښ د دواړو لورو ترمنځ د روانو چېنو وهلو یوه برخه بللې او ټینګار یې کړی چې د اروپایي اتحادیې او امریکا ترمنځ د خبرو لپاره تر جولای میاشتې پورې وخت شته.

د امریکا ولسمشر همداراز اپل شرکت ته خبرداری ورکړی چې که چیرې آیفون موبایلونه په متحدو ایالتونو کې جوړ نه شي، نو پر هغوی به ۲۵ سلنه تعرفه وضع شي.

د ناروې د کډوالو شورا وايي، له کله چې پاکستان د ۲۰۲۳ کال د سپټمبر په میاشت کې د بې اسناده بهرنیو وګړو د ایستلو پلان اعلان کړی، تر اوسه تر یو میلیون زیات افغانان بېرته خپل هېواد ته ستانه شوي دي.

دې شورا پرون (جمعه) پر خپله ویبپاڼه اعلان وکړ چې د بېرته ستنو شویو افغانانو ډېری په زور ایستل شوي دي.

د ناروې د کډوالو شورا وايي، افغان کډوال هغه هیواد ته په زوره ایستل شوي چې لا دمخه له اقتصادي سقوط، پراخې بې‌وزلۍ، او د خوندیتوب له جدي ستونزو سره مخامخ دي.

اټکل کېږي چې په ۲۰۲۵ کال کې به ۶۰۰ زره نور افغانان هم افغانستان ته ستانه شي.

دا کسان له هغو شاوخوا یو میلیون افغانانو جلا دي چې یوازې په ۲۰۲۴ کال کې له ایران څخه په زور ایستل شوي دي.

افغانستان، چې له مخکې څخه په آسیا کې د کورنیو بې ځایه شویو د شمېر له پلوه تر ټولو له ستر کړکیچ سره مخامخ دی، اوس د ګاونډیو هیوادونو له لوري د لکونو نورو کډوالو د ورستنېدو بحران هم ورله غاړې شوی دی.

د ناروې د کډوالو شورا دې ته په اشارې چې په درو کې دوې برخې افغانان بشري مرستو ته اړتیا لري، د بیرته ستنېدونکو افغانانو وضعیت د اندېښنې وړ بولي.

د دې شورا د راپور له مخې، راستانه شوې افغان ښځې هم له ځانګړو ستونزو سره مخامخ دي، لکه د تګ راتګ محدودیتونه، د خوندیتوب خطرونه، او د عایداتي سرچینو محدودیت په هغو ټولنو کې چې باید پکې ژوند وکړي او ځان پکې ور ګډ کړي.

د تهران د لانجمن اټومي پروګرام په اړه د خبرو پنځم پړاو نن د متحدوایالتونو او ایران د استازو ترمنځ د ایټالیا په پلازمېنه روم کې پیل شو.

دا خبرې تر ډېره د یورانیمو د غني کولو د کچې په اړه متمرکزې دي. ولسمشر ډونالډټرمپ او نورو امریکايي چارواکي ټینګار کوي چې که ایران د بندیزونو پای ته رسېدل غواړي، باید د یورانیمو د غني کولو بهیر ودروي خو د ایران د بهرنیو چارو وزیر عباس عراقچي نن سهار وویل چې د یورانیمو نه غني کول په دې معنا ده چې دا معامله به ناشونې وي.

په دې خبرو کې چې د عمان د بهرنیوچارو وزیر بدر البوسعیدي یې منځګړتوب کوي د امریکا مرکچیان د منځني ختیځ لپاره د ولسمشر ټرمپ ځانګړی استازی ستیف ویتکوف او د بهرنیو چارو وزارت جګپوړی چارواکی مایکل انټون دي.

ایراني رسنیو راپور ورکړ چې خبرې په سیمه ایز وخت د ماسپښین په دوو بجو په روم کې د عمان د سفارت په ودانۍ کې پیل شوې. د دې خبرو تېر پړاو هم په همدې ځای کې ترسره شوی و.

د امریکا ولسمشر ګواښ کړی چې که دا خبرې نتیجه ورنه کړي نو د ایران اټومي پروګرام به په هوايي حملو کې په نښه کړي.